Kez kelgen saladaǵy sıaqty, volonterlardy da qorǵaýǵa kepildik beretin zańnamalyq retteý sharalary qajet. Sondyqtan 2016 jyly Qazaqstanda «Volonterlik qyzmet týraly» Zań qabyldandy.
Bizdiń elimizde eriktiler qoǵamdastyqtarynyń negizgi baǵyttary ártúrli, olar muqtaj jandarǵa kómek kórsetýden bastap, alǵashqy medısınalyq kómek kórsetýge deıin jalǵasa beredi.
Bir qyzyǵy, qazirgi kezde kóptegen adamdar ózderi de túsinbeı eriktiler qataryna qosylyp júr. Adamdar qandaıda bir is-sharalarǵa qatysa qalsa, mysaly, qaıyrymdylyq is-sharalaryn ótkizse, marafondarǵa tasalysyp, qoǵamdyq jumys kúnderine kómektesse, olardy volonterlik is-shara retinde tanytqysy keledi.
Al elimizdiń bas qalasy – Astanada volonterlik qyzmet qalaı damyp jatyr jáne «Astana jastary» KMM qandaı jobalardy júzege asyrýda? Bul da kópshilikke qyzyq dep oılaımyz. Máselen, biletinder alǵashynda elordada eriktiler qyzmet sonshalyqty bir qalypty ilgeriledi deýge kelmeıtinin aıtady. Buǵan álgi komýnaldyq memlekettik mekemeniń eriktiler qozǵalysyn damytý bóliminiń basshysy Elvıra Esmuhanovanyń sózi dálel. Ol bastapqy kezderi bul baǵytta jumys isteý óte qıyn bolǵanyn jetkizdi. Óıtkeni, qoǵamda volonterlikke degen senimsizdik joǵary bolatyn. Ata-analar balalaryna: «Osyǵan ýaqytyńdy bosqa jumsap júrsiń, odan da jaqsy oqy, bilim al» dep aqyl aıtatyn.
«Jeke jáne memlekettik kásiporyndar eriktiler isine tek adam resýrstaryn tegin jáne eshqandaı jaǵdaısyz tartý múmkindigi retinde qabyldady. Halyqtyń ózi eriktilerden saqtanyp, kóbisi bul eshnársemen aınalyspaıtyn adamdar jáne olardan paıda joq degen ýáj aıtty. Sodan keıin biz mektepterde, kolejderde, tipti kóptegen otbasylarda eriktilerdiń bet-beınesine aınalatyn volonter koordınatorlary bolady dep sheshtik. Óıtkeni, naqty is, paıdaly jumys qashanda qoldaý tabady», – deıdi «Astana jastary» ókili.
Jaýapty mamannyń aıtýynsha, 2014 jyly elordadaǵy alǵashqy volonterlar komandasy erikti jasaqtardyń negizgi is-áreketterin túsindire otyryp, kásiptik baǵdar berý jobasy arqyly jınaqtalǵan. Sodan keıin olar birtindep bolashaq volonterlarmen is-sharalar ótkize bastaǵan.
Búgingi tańda eriktilerdiń kóptegen qyzmet baǵyttary bar, olardyń qatarynda siz de ózińizdi synap kóre alasyz. Mysaly, janýarlarǵa kómektesýge bolady, qarttardy qoldaýǵa da járdemdese alasyz, naýqastardy kútýdiń de joldary bar, balalardyń máselelerin sheshýge qol ushyn soza alasyz, sáýlet eskertkishterin qalpyna keltirý, donorlyq qyzmet syndy kóptegen baǵyttarda kez kelgen janǵa oryn tabylady. Tek ynta men nıet bolsa, jetkilikti.
«Astana jastary» keıingi býynnyń volonterlik qyzmetin damytý jáne nasıhattaý, jastar arasynda volonterlerdi irikteý jáne oqytý, eriktiler uıymdary men qozǵalystaryna ákimshilik, resýrstyq kómek kórsetýmen aınalysady.
«Astana jastary» volonterlik qozǵalysynda eriktilerdiń ortasha jasy 15-16 shamasyn quraıdy. Bul naǵyz ýaqytty mándi de mańyzdy etýge, dostar tabýǵa, jańa áser alýǵa jáne qorshaǵan álemge kómektesýge tyrysatyn kezeń dep bilemiz. Biraq qalalyq shtab jobasy eriktileriniń ortasha jasy 30 jáne odan joǵary jastaǵy azamattardy qamtıdy. Bul joba halyqtyń jumyspen qamtylǵan sanatyna negizdelgen», – dedi Elvıra Esmuhanova.
Volonterlik mektep – bul ártúrli qalalyq jáne halyqaralyq is-sharalarǵa qatysý úshin eriktilerdi oqytýǵa jáne ázirleýge baǵyttalǵan joba. Onyń basty nazary óskeleń urpaqty tárbıeleýge, patrıottyqqa baýlýǵa, adamgergishilikke shaqyrýǵa baǵyttalǵan. 2014 jyldan bastap bul joba eki kezeńde qyzmet etip keledi. Sondaı-aq bul ártúrli deńgeıdegi is-sharalardy ótkizýge eriktilerdi daıyndaýǵa múmkindik beredi.
Aıta ketý kerek, baǵdarlamada alǵashqy medısınalyq kómek kórsetý, konflıktologıany zertteý, qarym-qatynas deńgeıin kóterý modýlderi bar. 2019 jyldan bastap «Eriktiler mektebi» jobasynda oqytý 3 baǵyt boıynsha júrgizildi: áleýmettik volonterlik, tótenshe jaǵdaılar volonterleri jáne halyqaralyq is-sharalar eriktileri.
«Osy jobanyń arqasynda qatysýshylar bos ýaqyttaryn ártaraptandyrýǵa jáne jańa dostar tabýǵa, ýnıversıtetke túsý úshin sertıfıkattar alýǵa, túıindemelerin nasıhattaýǵa múmkindik aldy», - dep atap ótti «Astana jastary» volonterlik qozǵalysyn damytý bóliminiń basshysy.
Eriktilerdiń eren eńbekteriniń arqasynda ótken jyly astanalyq 19 myńnan astam otbasy (shamamen 104 tonna) azyq-túlik ónimderin, túrli qajetti zattar, turmystyq tehnıka túrinde kómekter alǵan. Áli kúnge mesenattar men «Jaqsylyq kózderi» qoǵamdyq qorynyń qatysýymen zaǵıp jáne jalǵyzilikti múgedek jandarǵa turaqty negizde tegin túski as uıymdastyrylyp turady. 2021 jyly ǵana muqtaj jandarǵa 9 myń taǵam jetkizilgen eken.
Prezıdenttiń bastamasymen qolǵa alynǵan 2020 jylǵy Volonter jyly aıasynda eriktiler uıymdary men qozǵalystaryn biriktirýdi uıymdastyrý, aqparattyq-resýrstyq kómek kórsetý, aımaqtaǵy is-sharalardy esepke alý maqsatynda ashylǵan Eriktilerdiń qalalyq shtaby elordada osy ýaqytqa deıin jumys istep keledi. Bul ujym qalada eriktilerdiń kúsh biriktirýine, táýelsiz qozǵalystar sanyn kóbeıýine yqpal etýde. Memlekettik jastar saıasatyn iske asyrý salasynda 15 volonterlik uıymmen jáne 20 bastamashyl toppen, 8 úkimettik emes uıymmen, qala kásiporyndarymen, sonymen qatar mesenattarymen turaqty negizde yntymaqtastyq jáne birlesken is-sharalar júrgizilý ústinde. Shtab-páterde 500-den astam belsendi eriktiler bar.
Qystyń kózi qyraýda astanalyq eriktiler jalǵyzilikti qarıalardyń, turmysy tómen otbasylardyń, ózge de muqtaj azamattardyń aýlalaryndaǵy qardy tazalaýǵa kómektesedi. Máselen, «Qamqorlyq mekenjaılary» jobasy aıasynda jalǵyzbasty zeınetkerlerdiń 60 jeke aýlasynda qar tazalaý sharalary qolǵa alyndy.
«Astana jastary» KMK jyl saıyn qaladaǵy volonterlik aımaqtardy keńeıtip keledi. Mysaly, 2021 jyly «Qaýipsiz qala» jobasy aıasynda eriktiler turaqty negizde halyq sanaǵy boıynsha túsindirme jumystaryna qatysyp, gazdandyrý barysy týraly, jylytý maýsymy men kóktemgi sý tasqyny kezindegi qaýipsizdik sharalary jaıynda túsindirme jumystaryn júrgizdi. Sýǵa túsý maýsymynda turǵyndarǵa ózin-ózi saqtaý erejelerin tanystyrdy, qalanyń qoǵamdyq oryndarynda koronavırýstyq ınfeksıanyń taralýyna baılanysty qorǵanys sharalaryn nasıhattady, tyıym salynǵan zattardy satý baǵytyndaǵy jarnamalyq sharalarǵa atsalysty. Aýyl sharýashylyǵy ónimderin satatyn qalalyq jármeńkelerge de eriktiler tartyldy.
«Meıirimdilik marafony» ulttyq jobasynyń jumystary aıasynda 2021 jyldan bastap túrli mekemeler, kásiporyndar, erikti bastamashyl toptar qaıyrymdylyq sharalaryn júzege asyrýǵa qol ushyn sozyp jatyr. Ótken jyldyń ózinde 100-ge jýyq sharýa sheshimin tapty. Bul baǵyttaǵy jumystar áli de jalǵasyn tabýda. Búgingi tańda elordadaǵy ÚEU-ǵa qarasty 15 áleýmettik dúkender qoımasy kúndelikti zattar, jıhazdar, qural-jabdyqtardy jınaqtap, az qamtylǵan otbasylarǵa taratyp jatyr.
Áleýmettik jobalardan basqa, volonterlar qalalyq jáne halyqaralyq is-sharalarǵa – forýmdarǵa, konsertterge, sporttyq oıyndarǵa jáne basqa da kóptegen salalarǵa – gıd, aýdarmashy, uıymdastyrýshy, úılestirýshi, top jetekshileri, ımıjdik toptar, BAQ-pen jumys, dopıngke qarsy baqylaý retinde qatysady. Adam resýrstaryn basqarý aǵyndary, úı ıesi, foto jáne beıne túsirý, «jasyl dáliz», aqparattyq ústelder, kúzet, anımatorlar, eskorttar, belgiler jáne basqa qyzmetterge kómektesedi.
Byltyr elordalyq eriktiler halyqaralyq jáne respýblıkalyq deńgeıde 30 is-sharany uıymdastyrýǵa qatysty. Astananyń kásiporyndary men eriktiler uıymdary 50 qar tazalaý aksıasyn uıymdastyrdy. Sondaı-aq 110 mekenjaıǵa 2 myńnan astam eriktiler men kásiporyndardyń qyzmetkerleri tartyldy.
Elordalyq eriktilerdiń qyzmeti memleket nazarynan da tys qalǵan emes. Merekelik, ataýly datalarda, basqa da kúnderi volonterlerǵa alǵys hattar, jeke sıpattamalar, usynys hattar jáne sertıfıkattar úlestiriledi. Osylaısha, «Astana jastary» komýnaldyq memlekettik kásipornynyń 4 volontery pandemıa kezinde kómek kórsetkeni úshin «Halyq alǵysy» memlekettik medaldarymen, 1 erikti «Qurmet gramasy» memlekettik nagradasymen, 4 volonterlik qozǵalys ókili «Altyn júrekti jandar» nagradalarymen marapattaldy. «Jomart júrek» syılyǵy aıasynda 1 uıym qalalyq jáne respýblıkalyq «Jyldyn úzdik úıymy» atandy, 1 uıym Astana qalasy boıynsha «Jyldyn úzdik qamqorshysy» syılyǵyn aldy. 80-nen astam erikti elorda ákiminiń alǵys hattaryna, 30 erikti aýdan ákimderi men basqa da mekeme basshylary qol qoıǵan alǵys hattarǵa ıe boldy. 1 uıym halyqaralyq «Jyl volontery» syılyǵynyń «İz-túzsiz joǵalǵan adamdardy izdeý» nomınasıasy boıynsha dıplomyn enshiledi.
Búgingi kúni «Biz birgemiz», «Qaýipsiz qala», «Qamqorlyq mekenjaılary», «Ardagerlerdi ardaqtaıyq», «Taza álem» eriktiler uıymdarymen birlesip 610 aksıa ótkizildi. Sonymen qatar qaıyrymdylyq sharalary aıasynda 6 700 azyq-túlik sebeti, 30 000 betperde taratyldy, ystyq tamaq berý, kıim-keshek pen jıhaz taratý, oqytý, adamdardy izdeý jáne taǵy basqa túrinde de eriktiler jumysy jalǵasyp keledi.
