Gaýhar Naǵashybekqyzynyń aıtýynsha, onyń 65 pen 68 jas aralyǵyndaǵy ata-anasy ózderin qaýipti aýrýdan qorǵaý úshin KVI-ge qarsy ekpeni óz erikterimen ári sanaly túrde alǵanyn aıtty. Al dárigerdiń ózi jumys isteıtin Ftızıopýlmonologıa ortalyǵy ujymynyń 90% ekpe alǵan.
– Meniń otbasym, dostarym, tanystarym da vaksına aldy. KVI-ge qarsy ekpe alý meniń sanaly tańdaýym. Men ózimdi ǵana emes, aınalamdaǵy barlyq adamdardy, jaqyndarymnyń qaýipsizdigine qýanyshtymyn, – dedi G. Naǵashybekqyzy.
Ol barsha qala turǵyndaryna, sonyń ishinde KVI-men aýyrǵan adamdarǵa da qaıtadan dert juqtyrý qaýpiniń joǵary ekenin aıtty.
Sondaı-aq profılaktıkalyq sharalardy elemeýge bolmaıtynyn tilge tıek etti. G. Naǵashybekqyzynyń aıtýynsha, ózińizdi koronavırýs ınfeksıasyn juqtyrýdan qorǵaý úshin bárine belgili sharalardy saqtaý qajet: adam kóp jınalatyn oryndarǵa, ásirese jabyq úı-jaılarǵa barmaý; áleýmettik qashyqtyqty (keminde bir metr) saqtaý, ásirese respıratorlyq ınfeksıanyń belgileri bolsa; qorǵanys betperdesin taǵý jáne ýaqytyly aýystyryp otyrý; qoǵamdyq kólikte sırek qatynaý jáne bólmeni múmkindiginshe jıi jeldetý. Sondaı-aq qoldy spırti bar ónimmen taza ustaý nemese sabynmen jýý qajet. Mysaly, qoǵamdyq oryndarǵa barǵanda esik tutqalary men krandar jáne telefon dıspleılerin ustaǵanda sanıtarlyq erejeni saqtaý qajet.
– Óz densaýlyǵyńyzdy nyǵaıtyp, ımýnıtetti kóterý úshin qarapaıym tabıǵı erejelerdi oryndaý jetkilikti: durys tamaqtaný, ýaqtyly uıyqtaý, pozıtıvti psıhologıalyq kózqaras qajet. Sonymen qatar taza aýada serýendeý kerek. Sondaı-aq fızıkalyq belsendilikpen aınalysý kerek. Osy qarapaıym sharalar ımýnıtettiń kúshti bolýyna ári kez kelgen ınfeksıamen kúresýge daıyn bolady, – dedi epıdemıolog.
Sondaı-aq G. Naǵashybekqyzy koronavırýs juqtyrǵannan keıin aǵzany qalpyna keltirý boıynsha óziniń kásibı usynystaryn aıtty. Onyń aıtýynsha, aýrýdyń taralýy, adamnyń qalaı tamaqtanatynyna, ımýnıtetine, belsendi nemese pasıvti ómir saltyna baılanysty. COVID-19 dertimen aýyrǵan jáne postkoıdti belgileri bar árbir naýqasqa dárigerdiń belgili bir usynystary beriledi. Koronavırýsty qalpyna keltirý jeke júredi. Biraq bárine ımýnıtetti nyǵaıtý, durys tamaqtaný jáne fızıkalyq belsendilik sıaqty sharalar eskertiledi.
Almatyda ınfeksıonıst dáriger halyqty COVID-19 dertine qarsy vaksınalaý qajettiligi týraly, aqparattandyrý boıynsha belsendi jumys júrgizilgenin aıtty.
– Bizdiń qalada vaksına pýnkti barlyq jerde bar jáne ol qoljetimdi. Adam kóp jınalmas úshin emhanalar men SOSO-da ýaqytsha mobıldi pýnktter ashyldy. Sondaı-aq qosymsha arqyly vaksına rásiminiń kúni men ýaqytyn belgileýge bolady. Ekpe kabıneti men pýnktterinde aımaqqa bólý úshin áleýmettik qashyqtyq talaptary saqtalady. Árbir naýqas mindetti tekserýden jáne dárigerdiń ruqsatynan keıin vaksına alady. Vaksınadan keıin ár naýqas 30 mınýt dárigerdiń baqylaýynda bolady. Keıin onyń densaýlyq jaǵdaıy bekitilgen emhananyń baqylaýyna ótedi, – dedi G. Naǵashybekqyzy.
Dárigerdiń aıtýynsha, koronavırýs ınfeksıasyna qarsy vaksına qaýipsizdiktiń belgisi. Eger adam vaksına alsa, onda ol aýrýdan qorǵalyp qana qoımaıdy, sonymen qatar basqa adamdarǵa juqtyrmaýǵa kómektesedi. G. Naǵashybekqyzy vaksınanyń tıimdi nusqalaryn aıtty. Sonyń ishinde jańa «delta» shtamyna qatysty vaksına aýrý men ólimniń aýyr túrlerinen qorǵaıdy. Bul jaǵdaıda preparattyń eki dozasyn da alý kerek. Birinshi doza antıdenelerdiń az mólsherine baılanysty qorǵanys áserin beredi, ekinshi doza birinshisiniń áserin kúsheıtedi ári nyǵaıtady.
– KVI vaksınasy – bul jańa aýrýǵa qarsy dári. Bul vırýsty zerttegenimizge bir jarym jyl ótti. Sondaı-aq, vaksınalar qysqa merzimde jasaldy. Bul álem boıynsha koronavırýstyń taralýyn tómendetetin qural. Aqpan aıynda jappaı vaksına bastalǵan kezde medısına qyzmetkerleri vaksınaǵa alańdaýshylyq bildirdi. Keıinnen kóp elderde janama áser bolmaǵanyn kórdi. Qazir adamdardyń senimi paıda boldy. Tanystar, týystar, kórshiler vaksınanyń qaısysy jaqsy dep suraıdy. Al vaksınadan qorqatyn qala turǵyndary túrli qaýesetter men jalǵan aqparattarǵa senedi. Sondyqtan biz qyzmetkerler men naýqastarǵa vaksına týraly túsindirme jumystaryn júrgizýdemiz. Sonda ǵana adam tıisti sheshim qabyldaı alady. Búginde vaksına jaıly kúrdeli másele joq, halyqty qamtý prosesi qarqyndy júrip jatyr, – dedi G. Naǵashybekqyzy.
Sóz sońynda dáriger qala turǵyndary men qonaqtaryn qoǵamdyq oryndarda demalýdan bas tartýǵa shaqyrdy. Koronavırýs dertin juqtyrmas úshin sanıtarlyq qaýipsizdik sharalaryn, sonyń ishinde betperde rejımi men áleýmettik qashyqtyqty saqtaýdy usyndy. Son-aq koronavırýsty qorǵaýdyń jalǵyz ári senimdi ádisi vaksına ekenin taǵy da eskertti.
2021 jylǵy 14 shildedegi jaǵdaı boıynsha Almatyda koronavırýstyq ınfeksıanyń 640 jaǵdaıy tirkelgen (jergilikti), onyń ishinde 574 jaǵdaı sımptomsyz jáne 66 jaǵdaı sımptomdy. Barlyǵy ınfeksıalyq stasıonarlarda (5 200 tósek) 1 947 adam (168 bala) fızıkalyq túrde jatyr.
2021 jyldyń 1 aqpany men 13 shildesi aralyǵynda Almatyda I komponentpen 615 661 adam vaksına aldy. Ótken táýlikte 15 257 adam ekpe aldy. 60 jastan joǵary vaksına alǵan adam sany 91 263 adamdy quraıdy.
Qalada medısınalyq uıymdarda, mektepterde, mádenıet, sport nysandarynda, bazar men qalanyń SOSO-da 212 vaksına pýnktteri jumys isteıdi (250-ge deıin ulǵaıtý múmkindigimen). 1 260 adam jumyldyrylǵan 308 ekpe brıgadasy qyzmet atqarady.
