گاۋھار ناعاشىبەك قىزىنىڭ ايتۋىنشا، ونىڭ 65 پەن 68 جاس ارالىعىنداعى اتا-اناسى وزدەرىن ءقاۋىپتى اۋرۋدان قورعاۋ ءۇشىن كۆي-گە قارسى ەكپەنى ءوز ەرىكتەرىمەن ءارى سانالى تۇردە العانىن ايتتى. ال دارىگەردىڭ ءوزى جۇمىس ىستەيتىن فتيزيوپۋلمونولوگيا ورتالىعى ۇجىمىنىڭ 90% ەكپە العان.
– مەنىڭ وتباسىم، دوستارىم، تانىستارىم دا ۆاكسينا الدى. كۆي-گە قارسى ەكپە الۋ مەنىڭ سانالى تاڭداۋىم. مەن ءوزىمدى عانا ەمەس، اينالامداعى بارلىق ادامداردى، جاقىندارىمنىڭ قاۋىپسىزدىگىنە قۋانىشتىمىن، – دەدى گ. ناعاشىبەك قىزى.
ول بارشا قالا تۇرعىندارىنا، سونىڭ ىشىندە كۆي-مەن اۋىرعان ادامدارعا دا قايتادان دەرت جۇقتىرۋ ءقاۋپىنىڭ جوعارى ەكەنىن ايتتى.
سونداي-اق پروفيلاكتيكالىق شارالاردى ەلەمەۋگە بولمايتىنىن تىلگە تيەك ەتتى. گ. ناعاشىبەك قىزىنىڭ ايتۋىنشا، ءوزىڭىزدى كوروناۆيرۋس ينفەكسياسىن جۇقتىرۋدان قورعاۋ ءۇشىن بارىنە بەلگىلى شارالاردى ساقتاۋ قاجەت: ادام كوپ جينالاتىن ورىندارعا، اسىرەسە جابىق ءۇي-جايلارعا بارماۋ؛ الەۋمەتتىك قاشىقتىقتى (كەمىندە ءبىر مەتر) ساقتاۋ، اسىرەسە رەسپيراتورلىق ينفەكسيانىڭ بەلگىلەرى بولسا؛ قورعانىس بەتپەردەسىن تاعۋ جانە ۋاقىتىلى اۋىستىرىپ وتىرۋ؛ قوعامدىق كولىكتە سيرەك قاتىناۋ جانە بولمەنى مۇمكىندىگىنشە ءجيى جەلدەتۋ. سونداي-اق قولدى ءسپيرتى بار ونىممەن تازا ۇستاۋ نەمەسە سابىنمەن جۋۋ قاجەت. مىسالى، قوعامدىق ورىندارعا بارعاندا ەسىك تۇتقالارى مەن كراندار جانە تەلەفون ديسپلەيلەرىن ۇستاعاندا سانيتارلىق ەرەجەنى ساقتاۋ قاجەت.
– ءوز دەنساۋلىعىڭىزدى نىعايتىپ، يممۋنيتەتتى كوتەرۋ ءۇشىن قاراپايىم تابيعي ەرەجەلەردى ورىنداۋ جەتكىلىكتى: دۇرىس تاماقتانۋ، ۋاقتىلى ۇيىقتاۋ، ءپوزيتيۆتى پسيحولوگيالىق كوزقاراس قاجەت. سونىمەن قاتار تازا اۋادا سەرۋەندەۋ كەرەك. سونداي-اق فيزيكالىق بەلسەندىلىكپەن اينالىسۋ كەرەك. وسى قاراپايىم شارالار يممۋنيتەتتىڭ كۇشتى بولۋىنا ءارى كەز كەلگەن ينفەكسيامەن كۇرەسۋگە دايىن بولادى، – دەدى ەپيدەميولوگ.
سونداي-اق گ. ناعاشىبەك قىزى كوروناۆيرۋس جۇقتىرعاننان كەيىن اعزانى قالپىنا كەلتىرۋ بويىنشا ءوزىنىڭ كاسىبي ۇسىنىستارىن ايتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، اۋرۋدىڭ تارالۋى، ادامنىڭ قالاي تاماقتاناتىنىنا، يممۋنيتەتىنە، بەلسەندى نەمەسە ءپاسسيۆتى ءومىر سالتىنا بايلانىستى. COVID-19 دەرتىمەن اۋىرعان جانە پوستكويدتى بەلگىلەرى بار ءاربىر ناۋقاسقا دارىگەردىڭ بەلگىلى ءبىر ۇسىنىستارى بەرىلەدى. كوروناۆيرۋستى قالپىنا كەلتىرۋ جەكە جۇرەدى. ءبىراق بارىنە يممۋنيتەتتى نىعايتۋ، دۇرىس تاماقتانۋ جانە فيزيكالىق بەلسەندىلىك سياقتى شارالار ەسكەرتىلەدى.
الماتىدا ينفەكسيونيست دارىگەر حالىقتى COVID-19 دەرتىنە قارسى ۆاكسينالاۋ قاجەتتىلىگى تۋرالى، اقپاراتتاندىرۋ بويىنشا بەلسەندى جۇمىس جۇرگىزىلگەنىن ايتتى.
– ءبىزدىڭ قالادا ۆاكسينا پۋنكتى بارلىق جەردە بار جانە ول قولجەتىمدى. ادام كوپ جينالماس ءۇشىن ەمحانالار مەن سوسو-دا ۋاقىتشا ءموبيلدى پۋنكتتەر اشىلدى. سونداي-اق قوسىمشا ارقىلى ۆاكسينا ءراسىمىنىڭ كۇنى مەن ۋاقىتىن بەلگىلەۋگە بولادى. ەكپە كابينەتى مەن پۋنكتتەرىندە ايماققا ءبولۋ ءۇشىن الەۋمەتتىك قاشىقتىق تالاپتارى ساقتالادى. ءاربىر ناۋقاس مىندەتتى تەكسەرۋدەن جانە دارىگەردىڭ رۇقساتىنان كەيىن ۆاكسينا الادى. ۆاكسينادان كەيىن ءار ناۋقاس 30 مينۋت دارىگەردىڭ باقىلاۋىندا بولادى. كەيىن ونىڭ دەنساۋلىق جاعدايى بەكىتىلگەن ەمحانانىڭ باقىلاۋىنا وتەدى، – دەدى گ. ناعاشىبەك قىزى.
دارىگەردىڭ ايتۋىنشا، كوروناۆيرۋس ينفەكسياسىنا قارسى ۆاكسينا قاۋىپسىزدىكتىڭ بەلگىسى. ەگەر ادام ۆاكسينا السا، وندا ول اۋرۋدان قورعالىپ قانا قويمايدى، سونىمەن قاتار باسقا ادامدارعا جۇقتىرماۋعا كومەكتەسەدى. گ. ناعاشىبەك قىزى ۆاكسينانىڭ ءتيىمدى نۇسقالارىن ايتتى. سونىڭ ىشىندە جاڭا «دەلتا» شتامىنا قاتىستى ۆاكسينا اۋرۋ مەن ءولىمنىڭ اۋىر تۇرلەرىنەن قورعايدى. بۇل جاعدايدا پرەپاراتتىڭ ەكى دوزاسىن دا الۋ كەرەك. ءبىرىنشى دوزا انتيدەنەلەردىڭ از مولشەرىنە بايلانىستى قورعانىس اسەرىن بەرەدى، ەكىنشى دوزا ءبىرىنشىسىنىڭ اسەرىن كۇشەيتەدى ءارى نىعايتادى.
– كۆي ۆاكسيناسى – بۇل جاڭا اۋرۋعا قارسى ءدارى. بۇل ۆيرۋستى زەرتتەگەنىمىزگە ءبىر جارىم جىل ءوتتى. سونداي-اق، ۆاكسينالار قىسقا مەرزىمدە جاسالدى. بۇل الەم بويىنشا كوروناۆيرۋستىڭ تارالۋىن تومەندەتەتىن قۇرال. اقپان ايىندا جاپپاي ۆاكسينا باستالعان كەزدە مەديسينا قىزمەتكەرلەرى ۆاكسيناعا الاڭداۋشىلىق ءبىلدىردى. كەيىننەن كوپ ەلدەردە جاناما اسەر بولماعانىن كوردى. ءقازىر ادامداردىڭ سەنىمى پايدا بولدى. تانىستار، تۋىستار، كورشىلەر ۆاكسينانىڭ قايسىسى جاقسى دەپ سۇرايدى. ال ۆاكسينادان قورقاتىن قالا تۇرعىندارى ءتۇرلى قاۋەسەتتەر مەن جالعان اقپاراتتارعا سەنەدى. سوندىقتان ءبىز قىزمەتكەرلەر مەن ناۋقاستارعا ۆاكسينا تۋرالى تۇسىندىرمە جۇمىستارىن جۇرگىزۋدەمىز. سوندا عانا ادام ءتيىستى شەشىم قابىلداي الادى. بۇگىندە ۆاكسينا جايلى كۇردەلى ماسەلە جوق، حالىقتى قامتۋ پروسەسى قارقىندى ءجۇرىپ جاتىر، – دەدى گ. ناعاشىبەك قىزى.
ءسوز سوڭىندا دارىگەر قالا تۇرعىندارى مەن قوناقتارىن قوعامدىق ورىنداردا دەمالۋدان باس تارتۋعا شاقىردى. كوروناۆيرۋس دەرتىن جۇقتىرماس ءۇشىن سانيتارلىق قاۋىپسىزدىك شارالارىن، سونىڭ ىشىندە بەتپەردە رەجيمى مەن الەۋمەتتىك قاشىقتىقتى ساقتاۋدى ۇسىندى. سون-اق كوروناۆيرۋستى قورعاۋدىڭ جالعىز ءارى سەنىمدى ءادىسى ۆاكسينا ەكەنىن تاعى دا ەسكەرتتى.
2021 جىلعى 14 شىلدەدەگى جاعداي بويىنشا الماتىدا كوروناۆيرۋستىق ينفەكسيانىڭ 640 جاعدايى تىركەلگەن (جەرگىلىكتى)، ونىڭ ىشىندە 574 جاعداي سيمپتومسىز جانە 66 جاعداي سيمپتومدى. بارلىعى ينفەكسيالىق ستاسيونارلاردا (5 200 توسەك) 1 947 ادام (168 بالا) فيزيكالىق تۇردە جاتىر.
2021 جىلدىڭ 1 اقپانى مەن 13 شىلدەسى ارالىعىندا الماتىدا I كومپونەنتپەن 615 661 ادام ۆاكسينا الدى. وتكەن تاۋلىكتە 15 257 ادام ەكپە الدى. 60 جاستان جوعارى ۆاكسينا العان ادام سانى 91 263 ادامدى قۇرايدى.
قالادا مەديسينالىق ۇيىمداردا، مەكتەپتەردە، مادەنيەت، سپورت نىساندارىندا، بازار مەن قالانىڭ سوسو-دا 212 ۆاكسينا پۋنكتتەرى جۇمىس ىستەيدى (250-گە دەيىن ۇلعايتۋ مۇمكىندىگىمەن). 1 260 ادام جۇمىلدىرىلعان 308 ەكپە بريگاداسى قىزمەت اتقارادى.
