Usaq-túıekten bastaý qıyn emes. Bul durys qadam. Qumyra birden tolmaıdy. Ol birtindep tolysady. Tamshy ústine tamshy tama otyryp. Árbir ustaz kezinde jáı ǵana shákirt bolǵan. Áýestikpen osy jolǵa túsken. Usaq-túıekke nemquraıly qaramańyz. Tózimdi, ustamdy bolsańyz, bastaǵan isińizdi aqyryna deıin jetkizseńiz, onda jetistik sizdi ózi izdep tabady. Eshkim bir túnde ózgerip ketpeıdi. Jetistik kún-tún demeı jyldar boıy eńbektengen adamǵa keledi. Qumyra tolǵan kezde ol da esik qaǵatyny anyq.
Keshirim. İshińe kek saqtaý, ashýdy búrkep ustaý degenińiz – qolyńa ystyq shoq ustap alyp, ony taǵy da bireýge laqtyrǵyń keletin nıetińniń baryn jasyrmaý. Biraq ózińizdiń ǵana qolyńyz kúıetinin eskerińiz. Sizdiń ǵana janyńyz órtenbek. Keshirmeýdiń abaqtysyndaǵy beıbaqtarǵa keshirim berip, bostandyqqa shyǵarsańyz, eń aldymen ony ózińiz úshin isteıtinińizdi túsinińiz. Ózgeniń keýdesin basqan adam óziniń keýdesi basylǵandyqtan ǵana solaı isteıtinin túısikpen ǵana seziný kerek. Keshirýdi úırenińiz. Jyldam keshirip úırenińiz.
Ár istiń máni bar. Jetilý úshin áreket etý mańyzdy. Jyldam jetilý úshin kún saıyn áreketti údetý kerek. Ataq – árkimge berilýi múmkin. Biraq oǵan laıyqty bolý mańyzdyraq. Tek kúnbe kún áreket etetinder ǵana shynaıy jeńiske qol jetkizedi. «Táńir ár qusqa jeýge qurt beredi, biraq ony uıasyna salmaıdy» deıtin mátel bar. «Adamnyń áreketi – jemisi, túk bitirmegeni – taǵdyry». Mańdaıǵa jazǵan dep qarap otyrý beıádep qylyq. Taǵdyrdy jasaý – myqtylardyń múmkindigi.
Túsinýge tyrysyńyz. Biz aqıqat úshin kúresýdi toqtattyq. Qazir ár adam ózi úshin ǵana kúresedi. Aldymen túsinýge tyrysyńyz. Sodan keıin ǵana túsindirińiz. Ózgeniń oı-pikirin durys túsinýge baryńyzdy salyńyz. Ózgeni tyńdap, onyń oıyn bilgen soń ǵana janyńyz jaı tabady. Bir nárseniń baıybyn tereń túsinińiz: «Durystyqty dáleldeýden – baqytty bolý artyq» ekenin eskerińiz.
Ózińdi jeń. Myń maıdanǵa shyǵyp, dushpandy jeńgennen – ózińdi jeńý mańyzdyraq. Áldeqaıda qıyn. Bul – naǵyz jeńis! Ony senen perishte de, ibilis te, jumaq ta, tozaq ta tartyp ala almaıdy. Ózińdi jeńý úshin, aldymen sanańdy jeńýiń kerek. Sonda ár oıyńdy qadaǵalaı alatyn bolasyń. Sonda oı ataýly muhıttyń tolqyny qusap jaǵaǵa únsiz soǵylmaıtyn bolady. Men oıymdy qalaı qadaǵalaımyn? Oı shyrmaýyq sıaqty óne beredi dersiz. Olaı emes. Oı degen sanańda ushyp júrgen qustar sekildi. Qaı qusty mıyńa qondyryp, uıa salýyna ruqsat etý – tańdaý óz qolyńda.
Úndestikte ómir súrińiz. Ol ishten keletin tynyshtyq. Ony syrttan izdemeńiz. Júrekten tabatyn sezimdi bógde adamnan suramańyz. Shyndyqtan basyn alyp qashqan adam ǵana úılesimdilikti ózgeden, syrttan izdep áýrege túsedi. Úılesimdilikti adam ózinen ǵana taba alady. Úndestik degenimiz jańa jumys emes. Sý jańa kólik emes. Jańa kúıeý emes. Álde, kerisinshe. Úılesim degenimiz – jannyń jaı tabýy. Ol adamnyń júreginen bastaý alady.
Rıza bolyńyz. Ornymyzdan turyp, kóp oqymaǵanymyz úshin, bolmasa kóp oqýǵa tym artyq ýaqyt jumsamaǵanymyz úshin, densaýlyǵymyzdyń jaqsy bolǵany úshin, áli de jer basyp júrgenimiz úshin alǵys aıta júreıik. Alǵys aıtýǵa turarlyq sebep tabylady. Tipti, urysyp jatqan kezde de alǵys aıtýǵa turarlyq bir jaqsylyqtyń bolǵanyn esten shyǵarmańyz. Bir kúnde kem degende on jaqsylyq taýyp, solar úshin alǵys aıtyńyz. Ár kúnniń óz jaqsylyǵy bolatynyn túsinesiz. Rıza júrekpen adam ulylyqqa qadam bastaıdy.
Aýdarǵan Shynar ÁBİLDÁ
