Taıaýda Shymkentte ótken XII Azamattyq forýmda elimizdiń túkpir-túkpirinen kelgen qoǵam belsendileri bas qosyp, megapolıstiń turaqty damýy, azamattyq qoǵamnyń róli, memlekettik organdarmen áriptestik jaıy keńinen talqylandy. Úsh kúnge sozylǵan shara barysynda jastardyń belsendiligi, áleýmettik tapsyrystyń ashyqtyǵy, ınklúzıvti bilim men áleýmettik qorǵaý máseleleri kóterildi. Dalanews.kz aqparattyq portaly tilshileri qoǵamdyq sarapshy, forým jumysyna qatysqan Marat Tólebaev bizdiń saýaldarymyzǵa jaýap berip, pikirin bildirdi.

– Marat Tursynbaıuly, Shymkentte ótken XII Azamattyq forým jaıly jalpy áserińizdi bólisseńiz?

– Men bul jolǵy Shymkent qalasynda ótken forýmdy erekshe baǵalaımyn. «Qyzgaldaq» saraıynyń tórinde bastalǵan jıyn ádettegi esepti basqosý emes, eldiń ár aımaǵynan jınalǵan azamattyq qoǵam ókilderiniń shynymen de pikir almasyp, bir-birinen úırengen ortaǵa aınaldy.

Úsh kúnge sozylǵan sharaǵa tek ÚEU belsendileri emes, aımaqtardaǵy ishki saıasat basqarmalarynyń ókilderi, túrli memlekettik organdar men sheteldik seriktester qatysty. Máselen, Batys Qazaqstan oblysynyń ákimdigi toǵyz adamnan turatyn delegasıa jiberip, tájirıbe bólisti. Osyndaı deńgeıdegi qatysýshylardyń basyn qosý – Shymkent úshin mártebe, el úshin qajetti qadam.

Forýmǵa qala ákimi de, onyń orynbasarlary da, ishki saıasat basqarmasynyń basshylary qatysa almady. Árıne, uıymdastyrýshylardyń atynan keshirim aıtyldy, biraq mundaı beıjaılyqty elemeı óte almaımyz. Qazaqstan Azamattyq alánsynyń tóraıymy Baný Nurǵazıeva da bul jaǵdaıǵa ashyq narazylyǵyn bildirdi. Azamattyq qoǵamdy damytamyz desek, aldymen dıalog mádenıetinen bastaýymyz kerek. Halyqqa ashyq bolý – jaı sóz emes, naqty áreket.

– Al forýmdy uıymdastyrý deńgeıin qalaı baǵalaısyz?

– Uıymdastyrý sapasy joǵary boldy. Shymkenttegi Azamattyq alánstyń tóraǵasy Jumaǵalı Bilisbekov, Iýsýp Arzyhanov pen Qoǵamdyq resýrs ortalyǵynyń jetekshisi Sara Imbarova bar kúshin salyp, forýmdy oıdaǵydaı ótkizdi. Bul azamattardyń eńbegin erekshe atap ótkim keledi. Olar bıliktiń beıqamdyǵyn uıymshyldyqpen jýyp-shaıyp, forýmnyń mazmunyn saqtap qaldy.

– Basqosýda qandaı máseleler sóz boldy?

– Forýmda quqyq qorǵaý organdary men túzetý mekemeleriniń ókilderi forýmda kózge kórinbedi. ÚEU tarapynan túsken kóptegen aryz-shaǵymdar, ásirese sybaılas jemqorlyqqa qatysty hattar jaýapsyz qalyp jatqanyna jıynǵa qatysýshylar qynjylysyn bildirdi.  Basqosýda Qoǵamdyq keńestiń múshesi Qaırat Bıtasov ta osyny ashyq aıtty. Onyń sózi zaldaǵylardyń qoldaýyna ıe bolǵanyn aıta ketýimiz kerek.

– Shymkenttegi jastardyń belsendiligi jóninde ne aıta alasyz?

– Jastardyń belsendiligi joǵary. Forýmǵa qatysqan kreatıvti jastar uıymdary eldiń bolashaǵynyń bar ekenin dáleldedi. Solarǵa qoldaý kórsetip, bıznes pen bılik seriktestik tanytsa, úlken jetistikterge jetemiz. Inklúzıa taqyryby da nazardan tys qalmady. Erekshe qajettiligi bar balalardy, onyń ishinde aýtızm, SPID sekildi máselelerdi kótergen jobalar tanystyryldy. Bul qoǵamymyzdyń qanshalyqty kúrdeli taqyryptardy kótere bastaǵanyn kórsetedi.

Óz basym Shymkenttegi azamattyq qoǵamnyń áleýeti zor dep esepteımin. Úlken megapolıske saı azamattyq qoǵamǵa bılik pen bıznes seriktes bolýy tıis. Al ázirge qoǵam belsendileri jaýapkershilikti ózderi kóterip keledi. Shymkent qalasy İshki saıasat basqarmasynyń ókilderi bıyl ÚEU-ǵa arnap ǵımarat beretinin jáne qyrkúıekte atqarýshy bılik pen azamattyq aláns arasynda kezdesý ótetinin aıtty. Eger osy ýádeler oryndalsa, biz alǵa qadam basamyz.

– Jıynda jańa zań qabyldaý máselesi de qozǵalǵan eken...

– Iá, forýmda jańa zań qajettiligi de sóz boldy. ÚEU týraly qoldanystaǵy zań zaman talabyna saı emes. Bul másele ashyq pikirtalas týdyrdy. Aımaqtardan kelgen delegasıalar óz óńirlerindegi qoǵamdyq keńesterdiń quramyn óz oılaryn ortaǵa saldy. Óıtkeni keńete ÚEU ókilderi joq, tek burynǵy ákimder men máslıhat depýtattary otyr. Bul – qoǵamdyq keńestiń jumysyn turalatýy múmkin.

– Forýmdy qoryta aıtqanda, qandaı nátıje kútesiz?

– Forýmdy qorytyndylaı kele aıtarym: bizdiń azamattyq qoǵam ósip keledi, pikiri men usynysy bar. Biraq sol qoǵamǵa laıyq seriktes bılik te bolýy kerek. Shymkenttiń turaqty damýy úshin árbir daýys estilýi tıis. Búgingi forým osy jolda mańyzdy qadam boldy. Áli talaı syn bar, biraq alǵa jyljýǵa jiger de bar. Men azamattyq qoǵamnyń kúshine senemin, óıtkeni ol – halyqtyń shynaıy úni.