Ázir elimizde "Áıeldi aıala" aksıasy ótip jatyr. Osy aksıaǵa áıelder taqyrybyn tereń zerttep júrgen, áli bul týrasynda birneshe kitaptyń tusaýyn kesken Láılá Sultanqyzy qatysýda.
Sultanqyzynyń aıtýynsha, elimizde ár 8-shi áıel zorlyq-zombylyqtyń qurbany bolady eken.
Úı-ishindegi zorlyq-zombylyqtan 400-ge jýyq áıel kóz jumady.
Bul tek jylyna ǵana...
Endeshe áıeldi aıalap júrmiz be? Aıalap júrgenimizdiń túri osy ma?...
Kúni keshe ǵana áıelderdiń zeınettik jasyn ulǵaıtyp, olarǵa degen óz «qurmetimizdi» kórsettik. Parlament pen bıliktegi jaıly oryndarǵa jaıǵasqan hanymdar men aıymdarǵa uzaq ýaqyt eńbek etken unaıtyn da shyǵar.
Al ǵumyr boıy bala oqytyp, júıkesin jún qylǵan aýyldaǵy muǵalimderimiz úshin «qurmetti demalys» qýyp jetkizbeıtin armanǵa aınalyp bara jatqandaı. Dárigerlerge de qaratyp osy máseleni aıtýǵa bolady.
Qysta azynaǵan, jazda shyjyǵan jabaıy bazarlarda jumys isteıtin ana-ápkelerimizdiń jaǵdaıy eske tússe, otyra qalyp eńkildep jylaǵyń keledi.
Basqany qaıdam, óz basym bıliktiń bıik minbesinen aıtylatyn genderlik saıasat pen áıelge degen qurmetti bazarlardan múlde baıqaǵan emespiz.
Búginde elimizde Qazaqstan isker áıelderi qaýymdastyǵy degen ataǵy dúrdeı qoǵamdyq uıym bar. Prezıdenti Raýshan Sársembaeva.
Sol kisi: «Qazaqstandaǵy árbir ekinshi kásipker – áıelder» dep statısıkasyn alǵa tartyp áńgime aıtqanda, názik jandylardyń bári bıznes-ledı bolyp ketti me dep qýanyp qalasyń.
Biraq Sársembaevanyń aýzynan shyqqan osynaý bir jalpaq statısıkaǵa kúıeýi atyna jazyp qoıǵan iri kásiporyndardy tizgindep júrgen hanymdar men aq qar, kók muzda qytaıdyń arzan taýaryn saýdalap kúneltip júrgen saýdager áıelderdiń de bar ekenin baıqaısyń. Olardyń bári Qazaqstan isker áıelderi qaýymdastyǵy uıymynyń tolyqqandy múshesi bolýǵa laıyq.
Sońǵy jyldary elimizdegi talaı bazar otqa oranyp, talaı áıel-azamattar jyldar boıy jıǵan-tergen dúnıesinen bir kúnde aıyrylyp, qaıǵydan qan jutqanyn kózimiz kórdi.
Sol kezde Raýshan apaıdy jergilikti bılik oryndaryna bazynasyn aıtyp, kóz jasyn tókken analar arasyna baryp, názik jandylardyń soıylyn soqqan Qazaqstan isker áıelderi qaýymdastyǵy prezıdentin kórgen joqpyz.
Sonda qalaı, bazar jaǵalaǵan analarymyz Qazaqstannyń isker áıelderi qataryna jatpaı ma? Al Raýshan hanym bolsa «Qazaqstandaǵy árbir ekinshi kásipker – áıelder» dep jarqyldap sóılegende esten tanamyz. Shamasy Sársembaeva hanym vip-bıznes-ledılermen ǵana jumys istegendi jón sanaıtyn sıaqty.
Bazardyń qojaıyndary, onyń aınalasyndaǵy deldaldar, qadaǵalaýshy organ qyzmetkerleri –bári-bári áıelderdiń arqasynda kún kórýde.
Bazardyń shetine kelip bir dorba shekildeýigin, bolmasa kókónisin saýdalaǵan áıeldiń sońynda ýchaskelik polıseı, órt sóndirýshi, SES qyzmetkeri órip júredi. Bári zań talaptaryn alǵa tartyp, «birdeme» dámetetinin bilemiz. Aıtyńyzshy, bul qudaıshylyqqa jata ma?
Jolymyz túsip osydan birshama ýaqyt buryn Vetnamǵa baryp qaıttyq. 9 mıllıon halyq turatyn el astanasy Hanoıdyń kóshelerin ashanaǵa aınaldyrǵan analardan aıaq alyp júre almaısyń. Bári qazan-oshaǵyn jaıyp, sorpa-sýyn puldap aqsha taýyp otyr. Sońyna túsip, kásibine kedergi keltirgen birde-bir qadaǵalaýshy organnyń qyzmetkerlerin kórmedik. Bızneske jasaǵan jaǵdaı dep osyny aıtýǵa bolatyn shyǵar?
Al bizde ala dorbasyn arqalǵan ár ananyń sońynda bir-eki saqshy júredi. Budan keıin áıel-anany qurmetteımiz dep qalaı áńgime aıtýǵa bolady?
Ókinishke oraı, mundaıda túk baıqamaı qalamyz. Áıeldi aıalaý bazardaǵy saýdagerdiń janaıqaıyna nazar aýdarýdan bastalatyn shyǵar...
Nurlan JUMAHAN
