Áıel óz sıqyryn ómirdiń barlyq órisine qoldana alady.
Úı jınaı júrip, tamaq pisirip, ózin jasandyrǵan sátterde áıel tylsym kúshke ıe. Onyń kóńil ekpini ǵana bul sıqyrdyń qandaı nátıjemen támamdalatynyn biledi. Máselen, ol jasaǵan tamaq jaı ǵana energetıkalyq azyq nemese sıqyrly dám bola alady, ıakı ý bolyp ketýi de ǵajap emes. Áıeldiń qolyndaǵy dúnıeniń bári mazmunǵa tolady.
Áıel dúnıeniń tórt stıhıasyn óziniń bolmysyna baǵyndyrǵan. Soǵan saı túrli turǵyda damı alady.
Ot stıhıasy – áıel-lázzat berýshi.
Sý stıhıasy – beıkúná qyz.
Aýa stıhıasy – patshaıym.
Jer stıhıasy – báıbishe.
Jermen tyǵyz baılanysy áıelı sıqyrmen tolysýǵa jol ashady. Qazirgi qoǵamda báıbishe ataný bar bolǵany ydys jýýshy, úı jınaýshy sıaqty taıaz oımen baılanysty bolyp turady. Biraq báıbishe odan zor uǵym. Báıbishe ataný – sıqyrly álemge qadam basý. Sıqyrshy ataný sekildi. Slaván ańyzdarynda báıbishe atanǵan áıel baltadan as pisirip, erine kestemen jebe ótpeıtin jeıde tigip beretin sıqyrshy mártebesin ıelengen. Kez kelgen jaraqatty bir sıpap jaza alatyn alapat kúshke ıe. Bir kózqaraspen júrekti jaýlaı alatyn ǵajap sulýlyq ıesi bolǵan. Mundaı áıel óziniń qalaýymen keleshegin qalap shyǵarady. Ol óz aınalasyna tynyshtyq pen úılesimdilik syılaıdy.
Másele adamdy baǵyndyrý men qara duǵa oqytý týrasynda emes. Maqsat ózgeniń menine qara pıǵylmen qara daq túsirý emes. Bul áńgime múlde basqa sıqyr týraly. Áıeldiń kúsh-qýaty men áıeldiń mándi uǵymnyń bárin tolyqqandy mazmunmen toltyra biletin tilegi týraly. Aınalasyna mahabbat pen baqyt syılaı alatyn qabileti haqynda.
Eń bastysy – bul qasıet barlyq áıelge tán. Biraq mundaı qýaty baryn bári derlik sezine bermeıdi. Tek túısikpen keı-keıde qoldanyp qalady. Tamaq pisirýdi ár áıel úırenedi. Biraq eshkim bizge er adamdy esinen tandyrarlyq syıqyrly tamaq pisirýge úıretpegen. Útiktiń ne ekenin bilemiz. Biraq eshkim súıiktińniń jeıdesin útiktegende oǵan sıqyr darytyp, kez kelgen kelissózden jeńimpaz bolyp shyǵatyndaı etýin úıretpegen.
Másele adamdy baǵyndyrý men qara duǵa oqytý týrasynda emes. Maqsat ózgeniń menine qara pıǵylmen qara daq túsirý emes. Bul áńgime múlde basqa sıqyr týraly. Áıeldiń kúsh-qýaty men áıeldiń mándi uǵymnyń bárin tolyqqandy mazmunmen toltyra biletin tilegi týraly. Aınalasyna mahabbat pen baqyt syılaı alatyn qabileti haqynda.
Tájirıbede
– Ózińniń áıelı qýatyńdy sezin. Onyń qaınar kózi tánniń qaı bóliginde ornalasqanyn anyqta. Sol tabıǵı kúshtiń erkin bolýyn qadaǵalańyz.
– Ózińiz bir nárse istegende: úı jınaǵanda, tamaq pisirgende, t.b; sonyń barlyǵyn shyn nıetpen jasańyz, úı jınasam úıim baqytqa tolady dep senińiz, taza úı qýanysh pen kóńilge daýa syılaıtynyn umytpańyz. Úıińizdi tynyshtyqpen, baqytpen, mahabbatpen toltyryńyz.
– Tamaq pisirgende qupıa as daıarlaıtyndaı bolyńyz. Árbir azyqty ózgeshe qasıetke nemese erekshe nıetke bóleńiz. Keńistikke ózińiz ǵana sezetin keremet sezimderdi jiberińiz. Basty azyqtyń quramyna ózińizdiń mahabbatyńyzdy aralastyryńyz. Áıeldiń ystyq yqylasyn dámdeýish etińiz. Shyn yqylaspen jasalǵan taǵamnan artyq as jer betinde bolmaıtynyna senińiz.
– Úı jınaǵanda – bolmysyńyzdaǵy barlyq jaman qylyq pen jaǵymsyz oıdy qosa tazalap jýyp, shaıyp jiberińiz. Sonda úıińiz taza, kóńilińiz jaıma-shýaq, jarqyn bolady. Úıińiz mahabbatqa tolady.
– Kúıeýińizdiń jeıdesin útiktegende onyń kúsh-qýatyn sezinińiz. Onyń azamattyq bolmysynyń aldyndaǵy ózińizdiń náziktigińizdi sezinińiz. Onyń jeıdesin mahabbatpen útikteńiz. Sol mahabbat ony barlyq kedergilerden saqtaıtyn qorǵan bolmaq. Bul sizdiń qolyńyzdan keledi.
– Óz mahabbatyńyzdy sylap-sıpaý arqyly jetkizip úırenińiz. Mahabbatty sezinińiz. Eń ońaıy balaǵa degen súıispenshilikti baıqap, tekserip kórýge bolady. Náresteni aldyǵa alyp, ony sylap-sıpalaý arqyly beımazalyǵyn basýǵa bolatynyna kóz jetkizesiz. Bul ǵajaıyp ekenin ózińizde moıyndarsyz. Alaqannyń jylýy kez kelgen jan jarasyn jazyp, túrli úreıdi jeńedi. Adamǵa tynyshtyq beredi.
– Áıel til tabysqysh, beıbitsúıgish jan. Ol kez kelgen kıkiljińdi joıa alady. Álemniń tórt buryshyna ózińizdiń áıeldik náziktigińizdi bosatyp jiberińiz. İshińizden: «barlyq tirshilik ıesi beıbitsúıgish, bári sabyrly» deńiz. Sonda aınalańyz úılesim men tynyshtyqqa malynady. Siz álemge tynyshtyq syıladyńyz.
Aýdarǵan Shynar Ábildá
