Aıagúl Mantaı. Ýaqyttan artta qalyp qoıǵan shyǵarmyz...

Dalanews 09 maý. 2016 04:46 998

Mılorad Pavıch «Peızaj, narısovannyı chaem» atty kitabynda oqyrmanǵa mynandaı qarapaıym suraq qoıady: «Eger adam aınadan bólmede ilýli turǵan saǵatqa qarasa, qandaı ýaqytty kóredi?».
...Men Pavıchtiń kitabyndaǵy osy sóılemdi oqyǵanda bólmedegi saǵat 16:25-ti kórsetip turǵan. Aınaǵa qarama-qarsy ilinip turǵan saǵatqa aınadan qarap edim 19:35-ti kórsetti. Aınanyń ber jaǵyndaǵy jáne «ar jaǵyndaǵy» ýaqyttyń aıyrmashylyǵy: 3 saǵat 10 mınýt. Dáliregi, aınanyń arǵy jaǵyndaǵy ýaqyt 3 saǵat 10 mınýtqa alǵa ozyp ketken. Bálkim, biz, shynynda da, óz ýaqytymyzdan artta qalyp qoıǵan shyǵarmyz....
... Buryn men «ýaqyt degenimiz – meniń janarymdaǵy álem» dep oılaıtynmyn. Men ylǵı da ýaqytty saǵynyp júrem. Máskeýde turyp jatqaly ýaqytqa degen saǵynyshym kúsheıgen ústine kúsheıe tústi.
Pavıch: «Kakoı cherez svoe steklo ty vıdısh mená ı vıjý lı ıa ımenno tebá» dep suraıdy taǵy da.
P.S. Biz bárimiz bir-birimizge óz «aınamyz» arqyly qaraımyz. Tipti ózimizdi de óz ishimizdegi aınamyz arqyly kórgimiz keledi. Bılikke de uzaq jyl aına arqyly qarap keldik. Aınany shetke ysyryp, bılikke týra qarap edik, bári shatasyp ketipti, baıaǵyda... Árıne, qoqystan ýtopıa izdep júrgenimizdi buǵan deıin de bildik. Tolerantty jaqsy kóretin bolmysymyz bar, saıası júıe degendeı aınadan qaraǵandy durys kórdik...
Qazaq qoǵamy – haos. Bizdiń qoǵamnyń o basta syrtqa shyqqan jarasy ishke túsip ketti. Biraq ol – bizdiń ǵana qoǵamymyz. Onyń dıagnozyn ózimiz ǵana bilemiz. «Qoǵamdy analardan tazalaý kerek, mynalardyń kózin qurtý kerek» deı bermeı, syrqat qoǵamdy qalaı emdeımiz?» degen suraqqa da jaýap izdep qoıǵan durys-aý. «Olardyń» kózin qurtqanymen olardyń ornyn basatyndar ósip shyqpasyna kim kepil?
Rýhanı quldyraýǵa ushyraǵan qoǵamymyzdy aýrýynan qaıtsek aıyqtyra alamyz? Árqaısymyz ózimizden bastaıyqshy. Eń qarapaıym nárseden bastaıyqshy. Mysaly, feısbýkta jasymyz bar, jasamysymyz bar ártúrli testen ótip, nátıjesin jyltyńdatyp sala bermeıikshi. Iá, bárimiz de sharshap júrmiz, testen ótip, ótirik te bolsa, aldanǵymyz keledi. Túsinem. Biraq bir jarıalaýǵa bolady, eki jarıalaýǵa bolady, úsh jarıalaýǵa bolady, onynshy ret... bul – eldiń kóz aldynda júrgen adamdardyń ózin rýhanı damytý men quldyraýdyń arasyndaǵy araqashyqtyqty ustana almaıtynyn kórsetpeı me?
Tobyrlyq mádenıet bizdiń qoǵamnyń tobyǵynan tepkendi qoıyp, basynan teýip jatyr, aıamaı teýip jatyr. Ózin-ózi qutqara almaı júrgen tulǵalar tobyrlyq mádenıettiń tuzaǵynan qoǵamyn qalaı qutqara alsyn?
Áleýmettik jelide bir-birimizdiń jeke basymyzǵa tısip, balaǵattaǵandy qoıaıyqshy. Dinniń aınalasynda júrgen keıbir qazaqtardan da osyndaı «minez» baıqap qalam. Túsingen adamǵa din degenimiz – MÁDENIET. Aqyl aıtyp ketsem, keshirim ótinem.
Qudaımen baılanystyratyn «deldal» izdegendi eshqashan túsine almaımyn. Qudaıǵa aparatyn «kópirdi» ózimizden basqa eshkim sala almaıdy. Ol «kópirdi» durys salmasaq, sýǵa ketemiz, onda bizdi eshkim qutqara almaıdy. Qudaı – árqaısymyzdyń júregimizde! Elimizde tynyshtyq bolsyn!!!

Usynylǵan
Sońǵy jańalyqtar