Qazaqstan úshin syrtqy aýyr soqqylardyń bastysy álemdik munaı naryǵy bolyp tabylady. 2025 jyldyń İ-toqsanynda Ulttyq qorǵa túsken túsimder munaı baǵasynyń tómendeýine baılanysty shamamen 40%-ǵa qysqardy, bul tólem balansynyń nasharlaýyna ákelip soqty. Bul rette ekonomıkanyń qyzyp ketýin kórsetetin óndiristiń oń kórsetkishindegi alshaqtyq áli de beleń alýda. Bul týraly AERC-tiń jańa makroekonomıkalyq sholýynda aıtylady, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
"Qysqa merzimdi ekonomıkalyq ındıkator (KEI) I-toqsanda 2024 jyldyń İ-toqsanymen salystyrǵanda 8,3%-ǵa ósti. Alaıda syrtqy konúktýralar nasharlaǵanda bul jaǵdaı ózgerýi múmkin. Sonymen qatar, ekonomıkanyń qyzyp ketýi syrtqy faktorlarmen qatar ınflásıa ósimine alyp keledi: naýryz aıynda ınflásıa jyldyq mánde 10%-ǵa deıin údedi, ásirese aqyly qyzmetterdiń qymbattaýy esebinen", - dep atap ótti AERC-tiń Bas dırektory Jánibek Aıǵazın.
Jańa sholýynda AERC makroekonomıkalyq boljamdarǵa azdap túzetýler engizipti. Oǵan sáıkes, Qazaqstannyń naqty JİÓ-si 2025 jyly 4,5% deńgeıinde ósedi dep kútiledi (qańtardaǵy boljamda bul kórsetkish 4,6% dep kórsetilgen). Jıyntyq usynys modeli boıynsha boljanǵan ekonomıkalyq ósim, negizinen, kólik jáne qurylys sektoryndaǵy ósim esebinen 4,4%-y (buryn - 4,5%) quraıdy. Elimizdegi ınflásıalyq ahýal áli de shıelenisti. Tutyný baǵalarynyń boljanǵan ortasha jyldyq ósimi 9,8%-ǵa deıin artty. Tómendetý baǵytynda ony qaıta qaraý yqtımaldyǵy az, óıtkeni fıskaldyq yntalandyrý keńeıýde. Syrtqy ekonomıkalyq táýekelder, eń aldymen saýda jaǵdaılarynyń nasharlaýy Ulttyq qorǵa jáne fıskaldyq balansqa kelip túsetin qarajatty shekteýdi jalǵastyrýda.
Memlekettik búdjet tapshylyǵynyń boljamy JİÓ-niń (- )2,4% deńgeıine deıin (2,3% - buryn) nasharlady. Óz kezeginde, kútilip otyrǵan munaı óndirisi kóleminiń artýynyń arqasynda tólem balansynyń aǵymdaǵy shotynyń saldosy shamaly jaqsarady dep boljanady: JİÓ-niń (- ) 7,1%- na deıin (buryn - 8% ).
Sondaı-aq, DSU baǵalaýy boıynsha, 2025 jyly álemdik taýar aınalymy 2024 jylmen salystyrǵanda 0,2%-ǵa qysqarady, al bul AQSH tarıfterdi kótermeı turǵan kezdegi deńgeıden 3 p.p. tómen. Sonymen qatar HVQ sáýir aıyndaǵy sholýda 2025 jylǵa arnalǵan jahandyq ekonomıkalyq ósimge qatysty boljam da qaıta qaralǵan: jyldyq mánde 3,3% - dan 2,8%-ǵa deıin tómendeý turǵysynda.
"Bir qyzyǵy, birqatar elder AQSH-qa qatysty tarıfterde shaǵylystyrý tásilin qoldanbaıtynyn jarıalady. Alaıda, Qytaı, kerisinshe, óz múddesine nuqsan keltirýi múmkin kelisimderden bas tartyp, AQSH-ty qoldaıtyn elder úshin shekteýler de engizi, qatań ustanymdy ustanýda", delingen basylymda.
Osy jaǵynan alǵanda, osal salalardyń biri álemdik avtomobıl naryǵy bolýy múmkin. Degenmen, 2025 jylǵy İ-toqsanda Qytaı ekonomıkasynyń JİÓ ósimi 5,4% deńgeıinde qalyptasyp, turaqtylyqty tanytty, bul kútilgen kórsetkishterden joǵary. Bul derekter Qytaı úshin qazirdiń ózinde ishki suranystyń beriktigin bildiretin saýda qaqtyǵysynda oń sıpatty tanytady. Degenmen, jyljymaıtyn múlik sektoryndaǵy jalǵasyp jatqan daǵdarys, deflásıa jáne ótimdilik tuzaǵymen baılanysty táýekelder áli saqtalyp otyr.
Bırjalyq taýarlar naryǵy 2025 jyldyń İ-toqsanynda baǵaly metaldar men aýyl sharýashylyǵy ónimderinen basqa taýarlardyń barlyq derlik toptary boıynsha baǵanyń tómendeý úrdisin kórsetti. FAO ındeksi 2025 jyldyń 1-toqsanynda ósip, tipti ótken jyldyń osy kezeńindegi ortasha deńgeıden joǵary boldy. Munaı baǵasyna qatysty 2024 jyldyń ekinshi jartysynda bastalǵan quldyraý jalǵasyn tabýda, bul OPEK+ sheńberindegi talap etilgen shekti kólemdi buzýmen, jahandyq táýekelderdiń artýymen jáne suranystyń tómendeýimen baılanysty.
