قازاقستان ءۇشىن سىرتقى اۋىر سوققىلاردىڭ باستىسى الەمدىك مۇناي نارىعى بولىپ تابىلادى. 2025 جىلدىڭ ءى-توقسانىندا ۇلتتىق قورعا تۇسكەن تۇسىمدەر مۇناي باعاسىنىڭ تومەندەۋىنە بايلانىستى شامامەن 40%-عا قىسقاردى، بۇل تولەم بالانسىنىڭ ناشارلاۋىنا اكەلىپ سوقتى. بۇل رەتتە ەكونوميكانىڭ قىزىپ كەتۋىن كورسەتەتىن ءوندىرىستىڭ وڭ كورسەتكىشىندەگى الشاقتىق ءالى دە بەلەڭ الۋدا. بۇل تۋرالى AERCء-تىڭ جاڭا ماكروەكونوميكالىق شولۋىندا ايتىلادى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
"قىسقا مەرزىمدى ەكونوميكالىق ينديكاتور (كەي) I-توقساندا 2024 جىلدىڭ ى-توقسانىمەن سالىستىرعاندا 8،3%-عا ءوستى. الايدا سىرتقى كونيۋكتۋرالار ناشارلاعاندا بۇل جاعداي وزگەرۋى مۇمكىن. سونىمەن قاتار، ەكونوميكانىڭ قىزىپ كەتۋى سىرتقى فاكتورلارمەن قاتار ينفلياسيا وسىمىنە الىپ كەلەدى: ناۋرىز ايىندا ينفلياسيا جىلدىق ماندە 10%-عا دەيىن ۇدەدى، اسىرەسە اقىلى قىزمەتتەردىڭ قىمباتتاۋى ەسەبىنەن"، - دەپ اتاپ ءوتتى AERCء-تىڭ باس ديرەكتورى جانىبەك ايعازين.
جاڭا شولۋىندا AERC ماكروەكونوميكالىق بولجامدارعا ازداپ تۇزەتۋلەر ەنگىزىپتى. وعان سايكەس، قازاقستاننىڭ ناقتى ءجىو-سى 2025 جىلى 4،5% دەڭگەيىندە وسەدى دەپ كۇتىلەدى (قاڭتارداعى بولجامدا بۇل كورسەتكىش 4،6% دەپ كورسەتىلگەن). جيىنتىق ۇسىنىس مودەلى بويىنشا بولجانعان ەكونوميكالىق ءوسىم، نەگىزىنەن، كولىك جانە قۇرىلىس سەكتورىنداعى ءوسىم ەسەبىنەن 4،4%-ى (بۇرىن - 4،5%) قۇرايدى. ەلىمىزدەگى ينفلياسيالىق احۋال ءالى دە شيەلەنىستى. تۇتىنۋ باعالارىنىڭ بولجانعان ورتاشا جىلدىق ءوسىمى 9،8%-عا دەيىن ارتتى. تومەندەتۋ باعىتىندا ونى قايتا قاراۋ ىقتيمالدىعى از، ويتكەنى فيسكالدىق ىنتالاندىرۋ كەڭەيۋدە. سىرتقى ەكونوميكالىق تاۋەكەلدەر، ەڭ الدىمەن ساۋدا جاعدايلارىنىڭ ناشارلاۋى ۇلتتىق قورعا جانە فيسكالدىق بالانسقا كەلىپ تۇسەتىن قاراجاتتى شەكتەۋدى جالعاستىرۋدا.
مەملەكەتتىك بيۋدجەت تاپشىلىعىنىڭ بولجامى ءجىو-نىڭ (- )2،4% دەڭگەيىنە دەيىن (2،3% - بۇرىن) ناشارلادى. ءوز كەزەگىندە، كۇتىلىپ وتىرعان مۇناي ءوندىرىسى كولەمىنىڭ ارتۋىنىڭ ارقاسىندا تولەم بالانسىنىڭ اعىمداعى شوتىنىڭ سالدوسى شامالى جاقسارادى دەپ بولجانادى: ءجىو-نىڭ (- ) 7،1%- نا دەيىن (بۇرىن - 8% ).
سونداي-اق، دسۇ باعالاۋى بويىنشا، 2025 جىلى الەمدىك تاۋار اينالىمى 2024 جىلمەن سالىستىرعاندا 0،2%-عا قىسقارادى، ال بۇل اقش تاريفتەردى كوتەرمەي تۇرعان كەزدەگى دەڭگەيدەن 3 پ.پ. تومەن. سونىمەن قاتار حۆق ءساۋىر ايىنداعى شولۋدا 2025 جىلعا ارنالعان جاھاندىق ەكونوميكالىق وسىمگە قاتىستى بولجام دا قايتا قارالعان: جىلدىق ماندە 3،3% - دان 2،8%-عا دەيىن تومەندەۋ تۇرعىسىندا.
"ءبىر قىزىعى، ءبىرقاتار ەلدەر اقش-قا قاتىستى تاريفتەردە شاعىلىستىرۋ ءتاسىلىن قولدانبايتىنىن جاريالادى. الايدا، جۇڭگو، كەرىسىنشە، ءوز مۇددەسىنە نۇقسان كەلتىرۋى مۇمكىن كەلىسىمدەردەن باس تارتىپ، اقش-تى قولدايتىن ەلدەر ءۇشىن شەكتەۋلەر دە ەنگىزى، قاتاڭ ۇستانىمدى ۇستانۋدا"، دەلىنگەن باسىلىمدا.
وسى جاعىنان العاندا، وسال سالالاردىڭ ءبىرى الەمدىك اۆتوموبيل نارىعى بولۋى مۇمكىن. دەگەنمەن، 2025 جىلعى ءى-توقساندا جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ ءجىو ءوسىمى 5،4% دەڭگەيىندە قالىپتاسىپ، تۇراقتىلىقتى تانىتتى، بۇل كۇتىلگەن كورسەتكىشتەردەن جوعارى. بۇل دەرەكتەر جۇڭگو ءۇشىن ءقازىردىڭ وزىندە ىشكى سۇرانىستىڭ بەرىكتىگىن بىلدىرەتىن ساۋدا قاقتىعىسىندا وڭ سيپاتتى تانىتادى. دەگەنمەن، جىلجىمايتىن مۇلىك سەكتورىنداعى جالعاسىپ جاتقان داعدارىس، دەفلياسيا جانە وتىمدىلىك تۇزاعىمەن بايلانىستى تاۋەكەلدەر ءالى ساقتالىپ وتىر.
بيرجالىق تاۋارلار نارىعى 2025 جىلدىڭ ءى-توقسانىندا باعالى مەتالدار مەن اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنەن باسقا تاۋارلاردىڭ بارلىق دەرلىك توپتارى بويىنشا باعانىڭ تومەندەۋ ءۇردىسىن كورسەتتى. فاو يندەكسى 2025 جىلدىڭ 1-توقسانىندا ءوسىپ، ءتىپتى وتكەن جىلدىڭ وسى كەزەڭىندەگى ورتاشا دەڭگەيدەن جوعارى بولدى. مۇناي باعاسىنا قاتىستى 2024 جىلدىڭ ەكىنشى جارتىسىندا باستالعان قۇلدىراۋ جالعاسىن تابۋدا، بۇل وپەك+ شەڭبەرىندەگى تالاپ ەتىلگەن شەكتى كولەمدى بۇزۋمەن، جاھاندىق تاۋەكەلدەردىڭ ارتۋىمەن جانە سۇرانىستىڭ تومەندەۋىمەن بايلانىستى.
