Búginde Shyǵys Qazaqstandaǵy mektepterdiń jartysynan astamy, ıaǵnı, 57 paıyzy shaǵyn jınaqty bilim ordasy sanalady. Mundaı mektepter negizinen aýyldyq jerlerde ornalasqanyn eskersek, alys-jaqyndaǵy úlkendi-kishili eldi mekenderdiń ahýaly múshkil ekenin túsinemiz.
Jalpy, aýyl halqynyń ál-aýqatyn qalaı arttyrýǵa bolady? Ol úshin eń aldymen árbir aýyldyq okrýgtiń óz áleýmettik-ekonomıkalyq damý jospary bolýy kerek. Shyǵys Qazaqstanǵa jumys saparymen kelgen el Premer-mınıstriniń keńesshisi Eraly Toǵjanov osylaı dedi.
Sapary barysynda Úkimet basshysynyń keńesshisi óńirdegi «Aýyl amanaty» jobasy boıynsha atqarylyp jatqan jumystarmen tanysyp, osy jobany júzege asyrý jóninde keńeıtilgen májilis ótkizdi.
SHQO ákimi Ermek Kósherbaevtyń qatysýymen ótken alqaly jıyn barysynda baıandama jasaǵan Eraly Toǵjanov aımaq turǵyndarynyń áleýmettik-ekonomıkalyq jaǵdaıy aýyl sharýashylyǵyna tikeleı baılanysty ekenin, sondyqtan mal sharýashylyǵymen qatar, ózge de salalardy da nazardan tys qaldyrmaý kerektigin aıtty. Sondaı-aq, májiliske qatysqan beıindi basqarmalar men aýyldyq okrýg ákimderine jobany talapqa saı iske asyrýdy tapsyrdy.
Májiliske tóraǵalyq etken óńir basshysy «Aýyl amanaty» jobasynyń oblys úshin mańyzy zor ekenin jetkizdi. Sol sebepti, qazirgi ýaqytta bul baǵytta aıtarlyqtaı jumys júrgizilýde ekenin aıtty.
Aıta keteıik, 2023 jyly «Ertis» áleýmettik kásipkerlik korporasıasy» AQ Shyǵys Qazaqstandaǵy senimdi ókil retinde «Aýyl amanaty» memlekettik baǵdarlamasy sheńberinde jalpy somasy 1 mıllıard 535 mıllıon teńgeniń 213 shaǵyn nesıesin bergen. Nátıjesinde 12 aýyl sharýashylyq óndiristik kooperatıvteri jalpy somasy 309,6 mıllıon teńgeniń jeńildetilgen nesıesin alǵan. Onyń ishinde jańadan jeti kooperatıv qurylsa, burynnan istep turǵan bes kooperatıv sharýashylyǵyn keńeıtken. Sondaı-aq, 201 jeke kásipker men sharýa qojalyqtar qarajat alǵany, olarǵa berilgen nesıeniń jalpy somasy 1 mılılard 225,5 mıllıon teńgege jetkeni belgili boldy.
Aımaqta baǵdarlama aıasynda 235 jumys orny qurylǵan. Bir nesıeniń naqty ortasha somasy 7,2 mıllıon teńge shamasynda. «Ertis» ÁKK» AQ oblystyq Aýyl sharýashylyǵy basqarmasymen birlesip, qaryzdardyń maqsatty paıdalanylýyna monıtorıń júrgizip, tekserip shyqqan.
Belgili bolǵandaı, baǵdarlamany jetildirý maqsatynda «Ertis» ÁKK» AQ tarapynan ótinimderdi qabyldaý úshin elektrondyq portal ázirlengen. Korporasıadan habarlaǵandaı, elektrondyq portal áleýetti qaryz alýshylardyń jobalaryn qaraý prosesinde ashyqtyq pen qoljetimdilikti qamtamasyz etip, ótinim qabyldaýdy áldeqaıda ońtaıly ete túspek.
Jalpy, bıyl Shyǵys óńirine atalmysh baǵdarlama aıasynda 5 mıllıardtan astam teńge mólsherinde qarajat bólinedi dep kútilýde.
Oblysta arnaıy skrınıng ótkizilip, onyń nátıjesi boıynsha «Aýyl amanaty» baǵdarlamasyn 2024 jyly júzege asyrý barysynda aýdandar men aýyldyq okrýgterdiń mamandanýy, azyq-túlik qaýipsizdigin qamatamasyz etý baǵyttaryna basymdylyq berilmek. Skrınıng kórsetkendeı, bıyl oblys kólemindegi nesıege degen qajettilik 5 631,2 mıllıon teńgeni quraǵan. Jalpy, aǵymdaǵy jyly bir myń jobany júzege asyra otyryp, 1 059 jumys ornyn ashý kózdelip otyr.
– Jergilikti iri kompanıalardyń basshylarymen kezdestik. Kásipkerler júz aýylǵa júz bas iri qara malyn berýge kelisip otyr. Bul – tamasha bastama. Sondaı-aq jergilikti basqarma basshylary oblystyń 27 aýylynda ataýly áleýmettik kómek alatyndardyń sany azaıǵanyn aıtýda. Buǵan qosa 24 eldi mekende jumyssyzdyq joıylǵany belgili boldy. Munyń bári «Aýyl amanaty» jobasynyń da jemisi dep bilemin.
Árıne, jobanyń aýqymdylyǵyn kórý úshin biraz ýaqyt qajet bolatyny anyq. Máseleler de joq emes. Búgin kún tártibine kooperatıvter máselesin shyǵardyq. Jalpy, aýylymyzdy saqtap qalamyz, qalpyna keltiremiz desek, sol eldi mekenderdiń árqaısysynyń áleýmettik-ekonomıkalyq damý josparyn ázirleý máselesine den qoıýymyz qajet.
Bul isti mınıstrlik ne jaýapty basqarma emes, jergilikti aýyldyq okrýgtiń basshylyǵy qolǵa alýǵa tıis. Osy arqyly birneshe problemany sheshýge bolady. Atap aıtsaq, aýyldaǵy jumyssyzdyqty joıýǵa, ataýly áleýmettik kómek alatyndar sanyn barynsha azaıtýǵa jáne halyqtyń ál-aýqatyn, bylaısha aıtqanda tabysyn arttyrýǵa jaǵdaı jasalmaq, – deıdi Eraly Toǵjanov.
«Aýyl amanaty» – halyqty turaqty jumyspen qamtamasyz etý, aýyl áleýetin tıimdi paıdalaný arqyly aýyl ekonomıkasyn jáne halyqtyń ómir súrý deńgeıin kóterýge zor múmkindikter beretin joba. Degenmen, qazirgi ýaqytta halyqty jumyspen qamtý, ishki mıgrasıalyq máseleler, azyq-túlikpen qamtamasyz etý salalary aqsańdap turǵanyn jetkizgen Premer-mınıstrdiń keńesshisi Eraly Toǵjanov jaýapty organdarǵa osy turǵydaǵy jumystardy júıelendirý kerektigin aıtty.
Aıta keteıik, Shyǵys Qazaqstanǵa sapary aıasynda Úkimet basshysynyń keńesshisi oblys ortalyǵynyń irgesindegi Glýbokoe men Ulan aýdandaryna da baryp, «Aýyl amanaty» jobasy arqyly nesıe alǵan birqatar azamattyń kásibimen tanysyp qaıtty.
