Búgin Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Palatalarynyń birlesken otyrysynda depýtattar Úkimet pen joǵary aýdıtorlyq Palatanyń 2023 jylǵy respýblıkalyq búdjettiń atqarylýy týraly esepterin bekitti. Talqylaý barysynda Parlament Májilisindegi «AMANAT» partıasy fraksıasynyń jetekshisi Elnur Beısenbaev búdjet qarajatyn basqarýdyń qazirgi jaı-kúıine synı taldaý jasady.

«El Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev 2029 jylǵa qaraı ulttyq ekonomıkany 2 esege ósirý mejesin tapsyrǵany belgili. Osyǵan oraı, Úkimet pen bılik úshin aldaǵy 6 jyldyq – tynymsyz jumys pen qajetti sheshimder qabyldaıtyn kezeń bolmaq. Degenmen, ekonomıkanyń ahýalyn beıneleıtin birqatar kórsetkishter áli de kóńil kónshitpeıdi. Mysaly, elimizde jumys isteıtin 10 mıllıon adamnyń 9 mıllıonynda nesıe bar bolsa, al boryshkerler reestrinde, ıaǵnı qaryzyn qaıtara almaı, qınalyp jeke tulǵalardyń sany – 3,4 mıllıon adam. Bul sıfrlar – halyqtyń qaryzǵa ómir súrip jatqanynyń aıqyn kórinisi», – dedi ol.

Fraksıa jetekshisi kótergen negizgi máselelerdiń – biri búdjet qarajatyn tıimsiz paıdalanylýy. Onyń aıtýynsha, 2023 jylǵy búdjet qarajatynyń 489 mlrd teńgesi tıimsiz jumsalǵan. Onyń ishinde 70 mlrd teńge ıgerilmegen. Sol sekildi elimizde tólemderdiń shamamen 70 paıyzdan astamy bank kartalary men júıeleri arqyly qolma-qol aqshasyz túrde júrgizilse de, kóleńkeli ekonomıkanyń úlesi úlken. Ol resmı derekter boıynsha 25%-ti quraıdy.

Al beıresmı málimetter boıynsha odan áldeqaıda kóp. Bul – ekonomıka salasynda ashyqtyq pen baqylaý jumysy jetkiliksiz ekeniniń kórinisi. Sondaı-aq Elnur Beısenbaev Qazaqstan búdjeti kómirsýtekterge táýeldi ekenin de atap ótti.

«Qazaqstandaǵy memlekettik búdjet kirisiniń 40%-y tabıǵı renta esebinen qalyptasady jáne munaı kirisine táýeldi. 2023 jyly búdjettiń josparlanǵan kiris bóligi salyq túsimderi boıynsha tek 90,4%-ǵa oryndaldy. Mysaly, korporatıvtik tabys salyǵynan búdjetke 1 trln teńgeden astam qarajat túsken joq», – dedi halyq qalaýlysy.

Josparlaý jumysy da synǵa ushyrady. Ol Úkimettiń bıznes aldyndaǵy 1,2 mlrd AQSH dollardan astam QQS qaıtarý jáne Ulttyq qordan jumsalǵan 2 trln teńgeden astam transfertti paıdalaný beresheginen baıqaldy. Buǵan qosa, memlekettiń jyldyq búdjetinen asyp túsip, 27 trln teńgege jetip otyrǵan memlekettik qaryz máselesi de kóterildi.

Bul rette, Úkimet geosaıası turaqsyzdyq pen kúrdeli ekonomıkalyq syn-qaterler jaǵdaıynda jumys istegenin de atap ótý qajet. Ótken jylmen salystyrǵanda ınflásıa eki esege tómendedi, al ulttyq ekonomıkanyń ósimi 5,1%-dy qurady. Sondaı-aq, zańsyz alynǵan aktıvterdi qaıtarý jáne búdjettiń halyq aldyndaǵy áleýmettik mindettemelerin oryndaý jumysy júıeli júrgizilip jatyr.

Osylaısha, Májilistegi «AMANAT» partıasy fraksıasy Úkimettiń 2023 jylǵy respýblıkalyq búdjettiń atqarylýy týraly esebin bekitýdi usyndy.