Almaty qalasynyń Týrızm basqarmasynyń basshysy Ǵalıa Toqseıtova Dalanews.kz saıtyna bergen suhbatynda keıingi jyldary Almaty týrızm salasynda aıtarlyqtaı serpilis jasap, Ortalyq Azıadaǵy basty týrısik ortalyqqa aınalyp kele jatqanyn aıtty.
- Búgingi Almaty týrızminiń jaǵdaıyn qalaı baǵalar edińiz?
- Almaty týrızminde serpilis bar. Bıylǵy jyldyń alǵashqy toqsanynda týrıser sany 4,9 paıyzǵa ósip, 496,9 myń adamǵa jetti. Bul Qazaqstanǵa kelgen týrıserdiń tórtten biri Almatyny tańdaǵanyn bildiredi. Ásirese, sheteldik qonaqtardyń qatary kúrt kóbeıdi: byltyrmen salystyrǵanda 18 paıyzǵa ósip, 145 myń adamǵa jetti. Qazaqstanǵa kelgen árbir eki sheteldik týrısiń biri Almatyny kórgisi keledi.
– Qalada qaı baǵyttaǵy týrızm túrleri eń kóp suranysqa ıe?
- Sońǵy zertteýlerge súıensek, eń kóp suranysqa ıe baǵyt - taý týrızmi, haıkıng, velomarshrýttar jáne ekotýrlar. Almatynyń biregeı tabıǵaty, ulttyq parkteri men ekotropalary týrızmniń jańa dáýirin bastady. Týrıser mádenı-tanymdyq baǵyttarǵa da aıtarlyqtaı qyzyǵýshylyq tanytyp otyr: mýzeılerge, teatrlarǵa, etnoaýyldarǵa kelýshiler sany jyl saıyn artyp keledi.
Naqtyraq aıtqanda, týrıserdiń 40 paıyzy – tarıhı-mádenı nysandarǵa, 38 paıyzy – ekotýrızmge, 35 paıyzy – mádenı sharalarǵa qyzyǵady. Al sheteldik qonaqtardyń eń joǵary baǵalaıtyny – tabıǵı kórinister men Almatynyń tabıǵaty.
– Qala ákimdigi týrısik áleýetti arttyrý úshin qandaı sharalardy qolǵa alyp jatyr?
– Almaty óńirlik qana emes, halyqaralyq týrızm ortalyǵyna aınalýdy maqsat tutady. 2024 jyly qala búdjetinen týrızm salasyna baǵyttalǵan ınvestısıa 110,9 mlrd teńgege jetti. Týrızmnen túsken salyq túsimi – 90,7 mlrd teńge, byltyrmen salystyrǵanda ósim eki esege jýyq. Jańa qonaqúıler, hostelder, glempıngter ashylýda.
– Shet elden týrıserdi tartý úshin qandaı qadamdar jasalyp jatyr?
– Biz Almatyny jahandyq deńgeıde tanytý úshin keń kólemdi jarnamalyq kampanıalardy iske qostyq.
11 elde - BAÁ, Saýd Arabıasy, Italıa, Germanıa, Koreıa jáne basqa da tikeleı áýe qatynasy bar elderde Almatyny tanytatyn aýqymdy digital jáne oflaın jarnama júrgizildi. 2025 jyly Inchhon, Gýanchjoý, Mýmbaıǵa jańa halyqaralyq reıster ashyldy, jyl sońyna deıin Shanhaı, Chendý, Pýsan, Ystyqkól, Alanıa baǵyttary ashylady dep josparlap otyrmyz.
Netflix, CCTV, The New York Times sekildi álemdik medıa platformalar arqyly Almatynyń týrısik beınesi belsendi nasıhattalyp jatyr.
– Almatyny jyl on eki aı týrıs tartatyn destınasıaǵa aınaldyrý jospary qalaı júzege asyp jatyr?
– Qala týrızminiń basty maqsaty — Almatyny tórt mezgil boıy týrıs qabyldaıtyn ortalyq etý. Qazir biz bes baǵytty basty artyqshylyq retinde damytyp otyrmyz: taý týrızmi, tabıǵı landshaft, ýrbanıstıka, gastronomıa jáne mádenıet.
Budan bólek Almatylyq taý klasterin damytý boıynsha 2025–2029 jyldarǵa arnalǵan keshendi jospar daıyndalyp jatyr.
Bul baǵytta halyqaralyq tájirıbege súıenip, úzdik tehnologıalardy engizý kózdelgen. Kempıngter, vızıt-ortalyqtar, ekologıalyq marshrýttar men ınfraqurylymdar tabıǵattyń tutastyǵyna nuqsan keltirmeı salynady.
– Almatyda sońǵy bir jylda qandaı jańa týrısik marshrýttar men nysandar ashyldy? Aldaǵy jospar qandaı?
– 2024 jyly jańa "Jumbaq jol" atty jaıaý marshrýt iske qosyldy. Uzyndyǵy – 285 metr, kúnine eki myńnan astam adam júre alady. Bul baǵyt Gorelnık vızıt-ortalyǵyna aparady. Marshrýt ekotýrızmdi damytyp, Medeý men Shymbulaq baǵytyndaǵy júktemeni azaıtýǵa arnalǵan. Bıyl keminde 10 jańa taý baǵyty, 3 kún paneli bar kempıng aımaǵy ashylady.
– Almaty týrızmi halyqaralyq standarttarǵa qanshalyqty saı keledi?
– Almaty álemdik týrısik qaýymdastyqqa tolyq ıntegrasıalandy. Qala Condé Nast Traveller Italia reıtıńine kirdi, New York Times 52 álemdik týrısik baǵyttyń qataryna qosty. Lonely Planet, CNN Travel, The Telegraph, Wanderlust sekildi bedeldi halyqaralyq medıa Almatyny «Ortalyq Azıanyń injý-marjany» dep baǵalaıdy. Biz ICCA, WTCF múshesimiz, mamandarymyz halyqaralyq WTTC, WFTGA uıymdarynda biliktilik arttyrady. Almaty gastronomıasy, ınfraqurylymy, mádenı keńistigi, týrızmdegi servısi jahandyq talaptarǵa jaýap beredi.
– Týrıserdiń qaýipsizdigi qalaı qamtamasyz etilýde?
– Týrıs qaýipsizdigi – bizdiń basymdyq. MasterCard zertteýine sáıkes, Almaty – sheteldik qonaqtar úshin qaýipsizdigi joǵary (4,45 bal/5 múmkin baldan) qala. 52 myń kamera jumys isteıdi, jyl sońyna deıin 70 myńǵa jetedi. Áýejaıda, Medeý, Respýblıka alańynda týrısik polısıa pýnktteri bar. 9 aqparattyq ortalyq jumys isteıdi. Tanymal marshrýttarda 18 qutqarý beketi, 2 táýlik boıy jumys isteıtin qutqarý pýnkti bar. Áýejaıda QR-kod arqyly Your Tourist Pass portalyna kirip, barlyq aqparatty alýǵa bolady. 200 gıdti halyqaralyq standart boıynsha oqytamyz.
– Sheteldik týrıserge arnalǵan shuǵyl jeli, qoldaý qyzmetteri bar ma?
– Iá, Almatyda jáne jalpy Qazaqstanda shuǵyl jeliler táýlik boıy jumys isteıdi. 112 - barlyq shuǵyl qyzmetter, 102 - polısıa (aǵylshyn tilinde de qyzmet kórsetedi), 101 - órt sóndirý, 103 - jedel járdem.
Týrısik polısıa qyzmetkerleri negizgi lokasıalarda júredi, aǵylshyn tilin meńgergen. SafeTravel.kz onlaın-platformasynda barlyq qajetti aqparat, baılanys jáne usynystar bar.
– Qaladaǵy eń tanymal týrısik oryndardy ataı alasyz ba?
– Kók-Tóbe (qonaqtardyń 73 paıyzy barǵan), Medeý (61%), Shymbulaq (58%), 28 panfılovshylar parki (52%), Kók bazar (44%) Almatynyń aınasy ispetti.
– Almaty mańyndaǵy tabıǵı oryndar she? Qaısy sheteldik qonaqtardyń súıiktisine aınaldy?
– Almatydan tys eń kóp baratyn oryndar - Sharyn shatqaly men Úlken Almaty kóli (árqaısy 41 paıyz), Kólsaı, Qaıyńdy kólderi (35%), Aıýsaı men Gorelnık vızıt-ortalyqtary (18%), Tamǵaly petroglıfteri (11%). Bul - Almatynyń tabıǵı baılyǵyna tamsanýǵa kelgen qonaqtardyń tańdaýy.
