Búgin Almatyda Uly Otan soǵysyndaǵy Jeńistiń 80 jyldyǵyna arnalǵan «Jeńis tarıhy» dep atalatyn chellendji bastaldy. Onlaın-aksıaǵa mektep oqýshylary, jastar men almatylyqtar belsendi qatysyp jatyr. Olar soǵysqa qatysqan týystarynyń nemese áskerı jyldardaǵy otbasylyq muraǵattaǵy fotosýretterin áleýmettik jelilerge jarıalap, olardy qysqasha áńgimelermen nemese esteliktermen birge usynýda, dep habarlaıdy Dalanews.kz
Almatylyqtardyń árbir otbasy derlik óz atasy men ájesiniń esteligin qasterlep saqtaıdy – bul qara-aq fotosýretter, sarǵaıǵan hattar, jeke zattar bolýy múmkin. Bizdiń beıbit kúnimiz úshin janyn qıǵan batyr ata-babalarymyzdyń erlikteri, Otanyna adal bolǵan júzdegen myń qazaqstandyqtardyń jadynda máńgilikke qalady!
Mysaly, Almaty turǵyny Irına Amırova óz atalarynyń oqıǵasymen bólisti:
«Bizdiń otbasymyzda soǵysqa eki arǵy atam qatysqan. Biri – jaıaý ásker, ekinshisi – saper bolǵan. Olar bir-birimen tanys bolmaǵan, biraq olardyń joldary Jeńiske degen senimde túıisti. Biri aıaǵynan aıyrylyp, biraq ómirge degen súıispenshilikpen oraldy. Ekinshisi 1943 jyly Smolensk túbinde habar-osharsyz ketken. Onyń esimi obelıskke qashap jazylǵan, biz jyl saıyn mamyrda sol jerge gúl aparamyz. Bul eki taǵdyr – soǵystyń qos qyry: qaza qaıǵysy men tózim. Otbasymyz olardyń esteligin saqtaıdy, óıtkeni bul beıbit ómir bizge qandaı baǵamen kelgenin eshkim umytpaýy kerek. Bul – meniń Jeńis tarıhym».
Taǵy bir áleýmettik jeli qoldanýshysy Aıjan Maratova atasynyń aǵasy týraly aıtyp berdi:
«Atamnyń aǵasy Lenıngradty jankeshtilikpen qorǵaǵandardyń biri bolǵan. Soǵys jaıly sırek aıtatyn, kóbine únsiz qalatyn, ishki jan-dúnıesinde kóp nárseni jasyryp júretin. Jeńis kúni ol árqashan sabyrly bolatyn. Biraq bir jyly, búkil otbasymyzben qaza tapqandar eskertkishine barǵanda, onyń erni dirildep, kózinde jas jyltyrap turǵanyn kórdim. Ol jaı ǵana bylaı dedi: "Shynaıy jeńis – tek qalalardy azat etýde emes, fashızmdi jeńýde emes. Jeńis – halyqtyń bárin bastan ótkerip, adamshylyqtan aıyrylmaı, aman qalǵanynda". Bul sózder máńgi esimde qaldy».
Áleýmettik jelilerde almatylyqtar ózderiniń ata-ájeleriniń soǵys jyldaryndaǵy oqıǵalarymen belsendi bólisýde. Dál osy jerde erlikpen Otanyn qorǵaǵan ataqty atqyshtar dıvızıalary qurylǵan bolatyn.
Soǵystyń alǵashqy kúnderinde Almaty mańynda oq atý men qazirgi zamanǵy soǵys ónerine úıretetin oqý-jattyǵý alańdary paıda boldy. 1941 jyly tek Almatydaǵy atqyshtar-pýlemetshiler ýchılıshesi ǵana armıaǵa 2429 jas ofıser daıyndady.
Áskerge shaqyrylǵandar men eriktiler qatarynan general-maıor Ivan Panfılov basqarǵan aty ańyzǵa aınalǵan 316-atqyshtar dıvızıasy quryldy. Bul dıvızıa soǵystyń sheshýshi shaıqastarynda ıyq tirestire erlik kórsetti.
1942 jyldyń 13 tamyzynda Almatydan maıdanǵa 100-atqyshtar brıgadasy attandy. Ol alǵashqy ulttyq quramalardyń biri boldy.
