Elimizdiń shoǵyrlandyrylǵan halyqaralyq rezervteri 2025 jylǵy aqpandaǵy málimet boıynsha, 106,8 mlrd dollardy quraıdy, osylaısha bir jyldyq túsimi 10,9%-ǵa nemese jyl basynan beri 2,0%-ǵa ulǵaıdy. Jyl basynan bergi ósimge negizinen jalpy halyqaralyq rezervterdiń (altyn-valúta) ulǵaıýy sep, jalpy Ulttyq qordyń (UQ) aktıvteri qalypty ósimge ıe. Jyldyq mánde altyn-valúta rezervteri shamamen úshten bir bólikke ósse, al Ulttyq qor aktıvteri birshama qysqardy, bul bıylǵy jylǵy munaı baǵasynyń qubylmalylyǵymen jáne qordan aqshanyń alynýymen baılanysty, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Halyk Finance sarapshylarynyń pikirinshe, bıylǵy jyly Ulttyq qordy búdjet transfertteri jáne ınfraqurylymdyq jobalarǵa arnalǵan oblıgasıalyq qaryzdar túrinde kezeń-kezeńimen paıdalaný jalǵasady, nátıjesinde qordyń valútalyq aktıvteri jyl sońyna qaraı aıtarlyqtaı tómendeýi múmkin.
2025 jylǵy aqpannyń qorytyndysy boıynsha Ulttyq qordyń jalpy halyqaralyq rezervteri men valútalyq aktıvterin qamtıtyn QR-dyń shoǵyrlandyrylǵan halyqaralyq rezervteri jyl basynan beri 10,9%-ǵa nemese 2,0%-ǵa ulǵaıyp, 106,8 mlrd dollardy qurady. Mundaı oń dınamıka negizinen jylyna úshten bir bólikke jýyq, al jyl basynan beri 4,6% ǵa ósip, quramynyń kólemi 47,9 mlrd dollarǵa jetken halyqaralyq rezervter ósimimen baılanysty boldy. Erkin aıyrbastalatyn valútadaǵy aktıvter jylyna 37,7% (jyl basynan beri: +1,0%) ósti. Nátıjesinde 2025 jyldyń aqpan aıynyń sońynda Ulttyq Banktiń taza halyqaralyq rezervteri 45,9 mlrd dolardy qurady; jylyna 34,3% nemese jyl basynan beri 5,3% ósim.
Sonymen qatar, altyn rezervterinde keıbir ózgerister boldy. Aqpan aıynda halyqaralyq rezervterdegi monetarlyq altynnyń qundyq máni jylyna 28,6% (jyl basynan beri: +8,0%) ósti. Bul altyn baǵasynyń turaqty ósimimen baılanysty bolýy múmkin. Bul rette fızıkalyq turǵyda altyn kólemi taǵy qysqara tústi. Dúnıejúzilik altyn boıynsha keńestiń málimetinshe, 2024 jyly Ulttyq Bank 10 tonnadan astam monetarlyq altyn satty, osylaısha Qazaqstan ortalyq bankter arasynda qoryndaǵy altynyn satý boıynsha kóshbasshylyqty saqtap qaldy. Jalpy, bul Ulttyq Banktiń 2022 jyldyń sońynan bastap rezervterdegi altyn úlesin birtindep qysqartý jónindegi saıasatynyń nátıjesi bolyp tabylady. Nátıjesinde altyn-valúta rezervterindegi altynnyń úlesi (Ulttyq qor aktıvterin eseptemegende) aqpan aıynda 53,7%-dy qurady. Aıta ketý kerek, 2025 jyldyń qańtarynan bastap Ulttyq Bank altyn satýda shaǵylystyrý tájirıbesin qoldanady, ıaǵnı jergilikti altyn óndirýshi kásiporyndardan satyp alynǵan altyndy satý arqyly alynǵan AQSH dollary rezervterdiń ornyna valúta naryǵyna kelip túsedi.
Jalpy halyqaralyq rezervtermen salystyrǵanda Ulttyq qor aktıvteriniń ósimi anaǵurlym qalypty boldy. Máselen, 2025 jyldyń basynan beri Ulttyq qordyń valútalyq aktıvteri tek 0,6%-ǵa ulǵaıdy, al aqpan aıynyń qorytyndysy boıynsha 58,9 mlrd dollardy qurap, jyldyq esepte 2,2% qysqarǵan. Aıta keteıik, munaı baǵasynyń qubylmalylyǵy jáne eldegi munaı óndirisi kóleminiń qysqarýy aıasynda 2024 jyly Ulttyq qorǵa tikeleı salyq túsimderi jyldyq mánde 16,4%-ǵa, ıaǵnı 3,8 trln teńgege deıin tómendedi. Sonymen qatar, 2024 jyly Ulttyq qordan jalpy alynǵan qarajat somasy 6,3 trln teńge deńgeıinde qalyptasty, bul 2023 jylǵy kólemmen salystyrǵanda 1 trln teńgege joǵary, osynyń bári túpkilikti nátıjelerge áser etti. Ulttyq qordyń valútalyq aktıvteriniń qysqarýy ótken jyly "Qazatomónerkásip" AQ aksıalaryn jalpy somasy 970 mln dollarǵa satyp alý arqyly QR ekonomıkasyn qarjylandyrýmen baılanysty boldy.
Osylaısha, shoǵyrlandyrylǵan halyqaralyq rezervter qurylymynda, bir jaǵynan, altyn-valúta bóliginiń turaqty ósimin, ekinshi jaǵynan, Ulttyq qor aktıvteriniń qysqarýyn baıqaýǵa bolady. 2025 jylǵa arnalǵan Ulttyq qordan respýblıkalyq búdjetke dep bekitilgen transfertter kólemi 5,25 trln teńgeni quraıdy. Alaıda, búginde Qazaqstannyń ınfraqurylymdyq jobalary úshin Ulttyq qordan oblıgasıalyq qaryzdar túrinde alynǵan - Qazaqstan ekonomıkasyn Ulttyq qordan qarjylandyrý somasy belgisiz. Bul sıfr eshbir jerde keltirilmeıdi. Munyń bári munaıdyń salystyrmaly túrde qolaıly baǵasyna qaramastan, Ulttyq qordy paıdalaný oǵan túsetin túsimderden asyp túsetin sıkldik fıskaldyq saıasattyń jalǵasa beretinin kórsetedi. AQSH saıasatyna baılanysty aǵymdaǵy jyly munaı baǵasynyń tómendeýi múmkin degen boljamdardy eskere otyryp, kontrsıkldik fıskaldyq saıasatty ustanǵan kezde joǵary deńgeıde qalyptasýy múmkin Ulttyq qor aktıvteriniń uzaq merzimdi turaqtylyǵyna áser etýi múmkin.
