Ekonomıs Almas Chýkın teńge jyldyń eń aýyr kezeńine aıaq basty dep sanaıdy. Ádette, ulttyq valúta jaz ortasynan kúzdiń sońyna deıin "mazasy ketip", qubylmaly kúıge túsedi. 2015 jyldyń tamyzynda, tipti teńgeni "ınfarkti" ustap, qysymy kúrt kóterilgeni este. Alaıda bıyl ekinshi jartyjyldyqta teńgeniń jaǵdaıy burynǵydaı nasharlaı qoımaıdy deıdi sarapshy, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
"Shilde-tamyz aılarynan qarashaǵa deıin teńgeniń jaǵdaıy dástúrli túrde qıyndaıdy. Biraq bıylǵy jaǵdaı asa qorqynyshty emes. Munaı baǵasy quldyrap, syrtqy faktorlar qubylyp turǵanyna qaramastan, teńge turaqty deńgeıde tur. Inflásıa Qazaqstanda 12 paıyz bolsa, AQSH-ta – 3 paıyz. Satyp alý qabiletine salsaq, teńge shamamen 9 paıyzǵa álsireýi tıis edi. Biraq ol jyl basynda 525 deńgeıinde tursa, qazir de sol shamada. Iaǵnı, is júzinde dollarmen salystyrǵanda teńgeniń satyp alý qabileti birshama nyǵaıdy", – deıdi ekonomıs Forbes.kz saıtyna bergen suqbatynda.
Almas Chýkınniń boljamynsha, qazirgi deńgeı jyl sońyna deıin saqtalmaq. Tipti, AQSH pen Iran arasyndaǵy kelisim nátıjesinde munaı naryǵyna qosymsha ónim tússe de, teńgeniń quldyraýy ekitalaı.
"Biraq kúzde ýaqytsha aýytqýlar bolýy múmkin, sebebi búdjettiń shyǵystary jyl sońynda qarqyndy júzege asyrylady. Al rúbldi qazir qolda saqtaýdyń máni joq", - deıdi sarapshy.
Ekonomıs halyqtyń jalaqysyna qatysty da kúrdeli esep-qısapty alǵa tartty. Inflásıa deńgeıi keıingi jyldary mynadaı qarqynmen júrdi:
- 2020 jyl – 7,5%
- 2021 jyl – 8,4%
- 2022 jyl – 20,3%
- 2023 jyl – 9,8%
- 2024 jyl – 8,6%.
Osylaısha, 2020 jyldan beri ınflásıanyń jıyntyq ósimi 67,2%-dy quraǵan.
"Bul qarapaıym el adamynyń ómirine qalaı áser etedi? 2020 jyly 100 teńge turǵan taýar búginde 167 teńge turady degen sóz. Eger aqshanyń satyp alý qabileti turǵysynan eseptesek, sizdiń qolyńyzdaǵy 100 teńge tórt jyl burynǵy 60 teńgege teń. Demek, teńgeniń satyp alý qabileti 40%-ǵa quldyrady degen sóz. Iaǵnı, 2020 jylǵy jalaqyńyz ózgermese, siz búgin sol kezdegige qaraǵanda 40%-ǵa az aqsha alyp júrsiz. Sol kezde 100 myń teńgege alǵan zatyńyz búginde 167 myń teńge turady. Jyl sońyna deıin oǵan taǵy 12% qosylady. Mundaı qarqynmen júrsek, 7 jyldan keıin ınflásıanyń eki eselengenine kýá bolamyz", – deıdi maman.
QR Ulttyq Banktiń deregi boıynsha, bıyl maýsymdaǵy jyldyq ınflásıa 11,8%-dy kórsetti. Barlyq salada baǵa ósimi baıqalyp otyr. Ásirese, qyzmet kórsetý salasyndaǵy qymbatshylyq (16,1%) anyq baıqalady. Buǵan retteletin tarıfterdiń ósýi de, naryqtyq qyzmetter qunynyń artýy da yqpal etken. Sonymen qatar azyq-túlik baǵasy (10,6%) da ınflásıaǵa úlken úles qosyp otyr. Buǵan ımporttyq taýarlar men negizgi aýyl sharýashylyǵy ónimderiniń qymbattaýy sebep.
