ەكونوميست الماس چۋكين تەڭگە جىلدىڭ ەڭ اۋىر كەزەڭىنە اياق باستى دەپ سانايدى. ادەتتە، ۇلتتىق ۆاليۋتا جاز ورتاسىنان كۇزدىڭ سوڭىنا دەيىن "مازاسى كەتىپ"، قۇبىلمالى كۇيگە تۇسەدى. 2015 جىلدىڭ تامىزىندا، ءتىپتى تەڭگەنى "ينفاركتى" ۇستاپ، قىسىمى كۇرت كوتەرىلگەنى ەستە. الايدا بيىل ەكىنشى جارتىجىلدىقتا تەڭگەنىڭ جاعدايى بۇرىنعىداي ناشارلاي قويمايدى دەيدى ساراپشى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
"شىلدە-تامىز ايلارىنان قاراشاعا دەيىن تەڭگەنىڭ جاعدايى ءداستۇرلى تۇردە قيىندايدى. ءبىراق بيىلعى جاعداي اسا قورقىنىشتى ەمەس. مۇناي باعاسى قۇلدىراپ، سىرتقى فاكتورلار قۇبىلىپ تۇرعانىنا قاراماستان، تەڭگە تۇراقتى دەڭگەيدە تۇر. ينفلياسيا قازاقستاندا 12 پايىز بولسا، اقش-تا – 3 پايىز. ساتىپ الۋ قابىلەتىنە سالساق، تەڭگە شامامەن 9 پايىزعا السىرەۋى ءتيىس ەدى. ءبىراق ول جىل باسىندا 525 دەڭگەيىندە تۇرسا، ءقازىر دە سول شامادا. ياعني، ءىس جۇزىندە دوللارمەن سالىستىرعاندا تەڭگەنىڭ ساتىپ الۋ قابىلەتى ءبىرشاما نىعايدى"، – دەيدى ەكونوميست Forbes.kz سايتىنا بەرگەن سۇقباتىندا.
الماس چۋكيننىڭ بولجامىنشا، قازىرگى دەڭگەي جىل سوڭىنا دەيىن ساقتالماق. ءتىپتى، اقش پەن يران اراسىنداعى كەلىسىم ناتيجەسىندە مۇناي نارىعىنا قوسىمشا ءونىم تۇسسە دە، تەڭگەنىڭ قۇلدىراۋى ەكىتالاي.
"ءبىراق كۇزدە ۋاقىتشا اۋىتقۋلار بولۋى مۇمكىن، سەبەبى بيۋدجەتتىڭ شىعىستارى جىل سوڭىندا قارقىندى جۇزەگە اسىرىلادى. ال ءرۋبلدى ءقازىر قولدا ساقتاۋدىڭ ءمانى جوق"، - دەيدى ساراپشى.
ەكونوميست حالىقتىڭ جالاقىسىنا قاتىستى دا كۇردەلى ەسەپ-قيساپتى العا تارتتى. ينفلياسيا دەڭگەيى كەيىنگى جىلدارى مىناداي قارقىنمەن ءجۇردى:
- 2020 جىل – 7،5%
- 2021 جىل – 8،4%
- 2022 جىل – 20،3%
- 2023 جىل – 9،8%
- 2024 جىل – 8،6%.
وسىلايشا، 2020 جىلدان بەرى ينفلياسيانىڭ جيىنتىق ءوسىمى 67،2%-دى قۇراعان.
"بۇل قاراپايىم ەل ادامىنىڭ ومىرىنە قالاي اسەر ەتەدى؟ 2020 جىلى 100 تەڭگە تۇرعان تاۋار بۇگىندە 167 تەڭگە تۇرادى دەگەن ءسوز. ەگەر اقشانىڭ ساتىپ الۋ قابىلەتى تۇرعىسىنان ەسەپتەسەك، ءسىزدىڭ قولىڭىزداعى 100 تەڭگە ءتورت جىل بۇرىنعى 60 تەڭگەگە تەڭ. دەمەك، تەڭگەنىڭ ساتىپ الۋ قابىلەتى 40%-عا قۇلدىرادى دەگەن ءسوز. ياعني، 2020 جىلعى جالاقىڭىز وزگەرمەسە، ءسىز بۇگىن سول كەزدەگىگە قاراعاندا 40%-عا از اقشا الىپ ءجۇرسىز. سول كەزدە 100 مىڭ تەڭگەگە العان زاتىڭىز بۇگىندە 167 مىڭ تەڭگە تۇرادى. جىل سوڭىنا دەيىن وعان تاعى 12% قوسىلادى. مۇنداي قارقىنمەن جۇرسەك، 7 جىلدان كەيىن ينفلياسيانىڭ ەكى ەسەلەنگەنىنە كۋا بولامىز"، – دەيدى مامان.
ق ر ۇلتتىق بانكتىڭ دەرەگى بويىنشا، بيىل ماۋسىمداعى جىلدىق ينفلياسيا 11،8%-دى كورسەتتى. بارلىق سالادا باعا ءوسىمى بايقالىپ وتىر. اسىرەسە، قىزمەت كورسەتۋ سالاسىنداعى قىمباتشىلىق (16،1%) انىق بايقالادى. بۇعان رەتتەلەتىن تاريفتەردىڭ ءوسۋى دە، نارىقتىق قىزمەتتەر قۇنىنىڭ ارتۋى دا ىقپال ەتكەن. سونىمەن قاتار ازىق-تۇلىك باعاسى (10،6%) دا ينفلياسياعا ۇلكەن ۇلەس قوسىپ وتىر. بۇعان يمپورتتىق تاۋارلار مەن نەگىزگى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ قىمباتتاۋى سەبەپ.
