АҚШ-қа Қазақстаннан импортталатын 12 ірі тауар позициясының үшеуі жаңа баж салығына ілінетінге ұқсайды. Бұл туралы импорттық және экспорттық операциялар туралы ақпарат таратушы Tradereport.Kz арнасы жазады, деп хабарлайды Dalanews.kz.
Қосымша баж салығына ілінуі ықтимал үш компания туралы не белгілі
Басылымның мәліметінше, АҚШ-тың Қазақстанға енгізген 29%-дық баж салығына тек үш компанияға әсер етуі мүмкін. Олар:
- АҚШ-қа фосфор жеткізуші "Қазфосфат" ЖШС. Ресейліктер Евгений Шавель, Михаил Генкин және Сергей Момцелидзе компанияның тең қожайындары болып табылады;
- ERG - ферросилиций, компанияның 40%-ы ҚР үкіметіне тиесілі, Машкевич және Ибрагимовтар отбасыларының әрқайсысы 20,7% пайыздан үлеске ие, Патох Шодиевта - 18,6% үлес;
- Biooperations ЖШС – агроөнімдер, құрылтайшысы - Әлихан Талғатбек.
Сауда министрлігі де қосымша баждар белгілі бір тауар түрлеріне енгізілетінін мәлімдеп, жоғарыда келтірілген мәліметті белгілі бір деңгейде растайды:
"Бұл санаттағы тауарлардың экспорт көлемі былтыр 95,2 млн АҚШ доллары болды. Олардың ішінде — фосфор (2024 жылы экспорт көлемі 15,9 млн АҚШ доллары), ферросилиций (12,7 млн АҚШ доллары), линзалар (4,1 млн АҚШ доллары), бидай клейковинасы (4 млн АҚШ доллары), аммоний нитраты (2,4 млн АҚШ доллары). Қабылданған тарифтік шаралар Қазақстанның АҚШ-қа жалпы экспортының тек 4,8%-ына ғана әсер етеді", - деді министрлік өкілдері.
Дегенмен Үкімет Қазақстанға қатысты қосымша баждарды қолданбау мүмкіндігін талқылау үшін АҚШ тарапымен консультациялар жүргізуге ниетті.
Apple өнімдерінің қымбаттайтыны рас па?
Трамптың сауда тапшылығына байланысты енгізген 185 елге енгізген баж салығын саралаған The New York Times мұның Apple өнімдерінің қымбаттауына әкелуі мүмкін деген қорытындыға келіпті. Өйткені, ең жоғары тарифтер Вьетнамға (46%), Қытайға (34%) және Үндістанға (26%) енгізілді. Яғни, Apple компаниясының тауарлары қай елдерде өндіріледі, сол елдерді өте жоғары баж салығы қамтыған. Осыған байланысты, Apple басқа электроника өндіруші компаниялар сияқты енді таңдау жасауы керек болады: қосымша шығындарды өз бетінше жабу, мұндайда ол табысқа теріс әсер етеді немесе шығындарды тұтынушыларға арта отырып, бағаны көтеру. Компанияның бас директоры Тим Кук Трамптың бірінші президенттік мерзіміндегідей Apple үшін жеңілдіктер қарастыруға мүмкіндік алуы да ықтимал. Әзірге, Apple компаниясы бұл жағдайға қатысты әлі мәлімдеме жасаған жоқ.
Мамандар не дейді?
Қаржыгер маман Айдархан Құсайынов:
- Мұндай жағдайда сыртқы сауда қызметі жөніндегі арнайы штаб құрған дұрыс болар еді деп санаймын. Өйткені, қалай дегенмен де біз куә болып отырған бұл жағдай сауда (санкциялық) соғысының басы ғана ғой...
Экономист Элдар Шамсутдинов:
- Бұған дейін көптеген ел америкалық экспортқа жоғары баж салығын салып, ал өздері АҚШ нарығындағы жеңілдіктерді ұтымды пайдаланып келген. Жаңа тізім осы теңсіздікті теңестіруге бағытталған. Енді Вашингтон тең жағдайлар мен ашықтықты талап ететін болады. Х әлеуметтік желісінде де тарифтерді есептеу әдістемесі де сауда балансына ұқсас екенін жазып жатыр. Соған қарағанда Трамптың экономистері көп бас қатырмаған секілді. Сондай-ақ тізімде Ресей мен Беларусь жоқ, оларға неге артықшылық берген деген секілді дабыра сөз болуда. Бұл санкцияға қатысты, яғни арадағы сауда-саттық келісімдер бұған дейін жойылуына байланысты болуы мүмкін. Қалай дегенмен де Трамптың "Әділетті тарифтері" екіжақты сауда тапшылығына қатысты есептелген, сондықтан ол мынандай қатаң шараларға алып келуі де ықтимал: доллар бағасының өсуі, тапшылықтың кеңеюі және ғаламдық сұраныстың төмендеуі, әсіресе сыртқы саудаға тәуелділігі жоғары елдерде.
Экономист Алмас Чукин
- Қазақстан мен АҚШ арасындағы тауар айналым көлемі "шамалы". Сондықтан америкалық қосымша баждардың Қазақстанға тікелей әсері болмайды. Бірақ бұл қабылданған шаралар Қазақстанға жанама әсер етпейді дегенді білдірмейді. Мәселен, Қазақстан шикізаттың әлемдік нарығына тәуелді, ал егер Трамптың белгілеген жаңа тарифтері ұзақ уақытқа сақталса, сауда ағындары мен капитал қозғалысы өзгереді. Салдарынан бұл ғаламдық экономиканың баяулауына әкеліп соғады, ал ол өз кезегінде шикізатқа деген сұранысты төмендетуі мүмкін. Экспорттық түсімнің төмендеуіне байланысты Қазақстанда ұлттық валютаға қысым күшейіп, бюджет кірістерінің төмендеуі ауыр зардаптарға соқтыруы мүмкін. Сондай-ақ бұған дейін АҚШ әлемдік нарықтағы ең мықты ойыншы ретінде жаһандық саудада, соның ішінде ДСҰ-да жеңілдіктер жасап, еркін сауда барлығына тиімді деген қағиданы ұстанып келген, ал қазір нақ осы көзқарастар өзгеруде...
