قازاقستاندىقتار 2021 جىلدان ءوز زەينەتاقى جيناعىنىڭ ءبىر بولىگىن تۇرعىن ءۇي جاعدايىن جاقسارتۋ مەن ەم-دومعا جۇمساپ، قارجى ۇيىمدارىنىڭ باسقارۋىنا بەرە الادى. زاڭعا وسى ماسەلەگە قاتىستى ەنگىزىلەتىن وزگەرىتۋلەردى ءماجىلىس 24 قاراشادا قابىلداعان بولاتىن. ءقازىر زاڭ جوباسى پارلامەنت سەناتىندا جاتىر.
زەينەتاقى جيناعىن قالاي جۇمساۋعا بولادى؟
زەينەتاقى جيناعىن باسپانا جاعدايىن جاقسارتۋ ءۇشىن:
• تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋ، ونىڭ ىشىندە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا ۇلەستىك قاتىسۋ تۋرالى شارتتى رەسىمدەۋ، تۇرعىن ءۇي جاعدايلارىن جاقسارتۋ ماقساتىندا جەكەشەلەندىرۋ، ءبولىپ-بولىپ تولەۋ، تۇرعىن ءۇيدى ايىرباستاۋ جولىمەن ساتىپ الۋ؛
• ساتىپ الۋ قۇقىعىمەن جالداۋ شارتى بويىنشا بەرەشەكتى ءىشىنارا/تولىق وتەۋ
• جەكە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى جانە (نەمەسە) جەر ۋچاسكەسىن ساتىپ الۋعا (نىسانالى ماقساتى – جەكە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى نەمەسە جەكە قوسالقى شارۋاشىلىعى) جۇمساۋعا بولادى.
سونىمەن قاتار، بۇل اقشانى ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانكتەردەن، يپوتەكالىق ۇيىمداردان تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋ جانە ۇلەسكەر رەتىندە ءۇي الۋ ءۇشىن باستاپقى جارنا رەتىندە پايدالانۋعا بولادى.
تۇرعىن ءۇي جاعدايلارىن جاقسارتۋ ماقساتىندا ساتىپ الۋ قۇقىعىمەن جالداۋ، جەكەشەلەندىرۋ، ءبولىپ-بولىپ تولەۋ، تۇرعىن ءۇيدى ايىرباستاۋ، جەكە تۇرعىن ءۇي سالۋ نەمەسە جەر ۋچاسكەسىن ساتىپ الۋ ءۇشىن يپوتەكالىق قارىز الساڭىز دا، باستاپقى جارنا رەتىندە قۇيۋعا رۇقسات بەرىلمەك.
زەينەتاقى شوتىنداعى اقشانى الىپ، تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكىندەگى ەسەپشوتتى دا تولىقتىرۋعا بولادى. جوبا بويىنشا، الدىن الا تۇرعىن ءۇي قارىزىن، ارالىق تۇرعىن ءۇي قارىزىن الۋعا قاجەتتى قارجى رەتىندە پايدالانۋعا بولادى.
سونداي-اق، باسىندا يپوتەكاسى بار قازاقستاندىقتار بۇل اقشانى قارىزدىڭ ءبىر بولىگىن نەمەسە تولىقتاي جابۋعا، يپوتەكالىق تۇرعىن ءۇي قارىزىن قايتا قارجىلاندىرۋعا جۇمساي الادى.
تاعى ءبىر جاڭالىق، بجزق-دان الۋعا بولاتىن اقشانى ەرلى-زايىپتىلاردىڭ بىرىنە، وتباسى مۇشەسىنە، جاقىن تۋىسىنا دا بەرۋگە بولادى.
قاراجات تەك باسپانا جاعدايىن جاقسارتۋعا جۇمسالۋى شارت. بۇنداي جاعدايدا سىيعا تارتقىسى كەلگەن جاننىڭ زەينەتاقى جيناعى الۋشىنىڭ ارنايى اشىلعان ەسەپشوتىنا تۇسەدى.
قانداي شەكتەۋلەر قويىلادى؟
ءبىرجولعى زەينەتاقى تولەمىنە ءوز جۇبايىڭىزدان نەمەسە جولداسىڭىزدان، جاقىن تۋىسىڭىزدان ءۇي ساتىپ الا المايسىز. زەينەتاقى جيناعىنا ساتىپ الىنعان نەمەسە سالىعان جىلجىمايتىن مۇلىكتى جەكە مەنشىك قۇقى تىركەلگەن كۇننەن باستاپ، 5 جىل ىشىندە جەكە يەلىكتەن شىعارۋعا بولمايدى. بۇل شەكتەۋ 2021 جىلدىڭ قاڭتارىنا دەيىن تقجب قارىزى ەسەبىنەن الىنعان جىلجىمايتىن مۇلىككە جۇرمەيدى.
جەكە مەنشىگىندە تۇرعىن ءۇي نەمەسە جەر ۋچاسكەسىنىڭ بولۋى سالىمشىنىڭ ءبىر جولعى تولەمدى الۋ جايلى ءوتىنىشىن كەرى قايتارۋعا، زەينەتاقى تولەمىن بەرۋدەن باس تارتۋعا نەگىز بولمايدى.
ءوتىنىش بەرگەن كەزدە، ازامات بۇل قارجىنى تۇرعىن ءۇي جاعدايىن جاقسارتۋعا جۇمسايتىنىن دالەلدەۋى قاجەت. ول ءۇشىن ۋاكىلەتتى وپەراتورعا قاجەتتى قۇجاتتاردى تاپسىرادى، ال باعدارلاما وپەراتورى – الداعى ۋاقىتتتا قۇرىلاتىن وتباسى بانكى بولماق.
ءبىرجولعى زەينەتاقى تولەمدەرىن تۇرعىن ءۇي جاعدايلارىن جاقسارتۋ ماقساتتارىنا پايدالانۋ قولما-قول اقشاسىز تاسىلمەن جۇزەگە اسىرىلادى. بۇل رەتتە زەينەتاقى شوتىندا جاتقان اقشانى ارنايى ەسەپشوتقا اۋدارۋ، يپوتەكالىق جيناقتى راسىمدەۋگە كەتەتىن شىعىنداردى سالىمشى ءوز قالتاسىنان تولەيدى.
ايتا كەتەيىك، مەملەكەت باسشىسى ق.توقايەۆ 1 قىركۇيەكتەگى ۇكىمەت وتىرىسىندا 2021 جىلى بجزق-نىڭ 700 مىڭعا جۋىق سالىمشىسى ءوز جيناقتارىنىڭ ءبىر بولىگىن تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋ، ەمگە نەمەسە قارجى كومپانيالارىنىڭ باسقارۋىنا بەرۋگە پايدالانا الاتىنىن ايتقان بولاتىن. ول ۇكىمەتكە ۇلتتىق بانكپەن بىرلەسىپ، جىل سوڭىنا دەيىن بارلىق قاجەتتى نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق اكتىلەردى قابىلداۋدى جانە وسى باعىتتا دايىندىق جۇمىستارىن جۇرگىزۋدى تاپسىردى. كەيىننەن ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى ءبىرجان نۇرىمبەتوۆ 721 مىڭنان استام سالىمشى زەينەتاقى جيناقتارى تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋعا پايدالانا الاتىنىن ناقتىلاپ وتكەن.
