بۇرىندارى ىبىراي ءالتىنساريننىڭ ولەڭىندەگى «ايشىلىق الىس جەرلەردەن، كوزىڭدى اشىپ-جۇمعانشا، جىلدام حابار العىزدى» دەگەن جولدارىن وقىپ، قانشالىقتى وزەكتى ماسەلە ەكەندىگىن تامسانعان بولساق، جاھاندى جايلاعان پاندەميا راسىمەن دە سيفروۆيزاسيا ءداۋىرىنىڭ قاق ورتاسىندا كەلە جاتقانىمىزدى كورسەتتى. ال الاقانداي عانا گادجەت ارقىلى بار ماسەلەنى تىندىرۋعا بولاتىن مىنا زاماندا حالىقتىڭ ساۋاتتىلىعى قاي دارەجەدە؟ «ازاماتتىق الاڭ» وتىرىسىندا وسى ماسەلە جان-جاقتى تالقىعا سالىنىپ، بەلسەندىلەردىڭ پىكىرى تىڭدالدى. وتىرىسقا ءتوراعالىق ەتكەن ق ر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ۆيسە-مينيسترى بولات تىلەپوۆ ەلەكتروندىق تەحنولوگيالار دامىعان مىنا زاماندا حالىقتىڭ سيفرلىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ كۇن تارتىبىندە تۇرعان باستى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى ەكەنىن ايتىپ ءوتتى.
«مەسسەندجەردە سويلەسۋ، ونلاين تولەمدەر جاساۋ، ەلەكتروندىق قىزمەتتەر – وسىنىڭ بارلىعى زاماناۋي ادامىڭ قاراپايىم ءومىرىنىڭ اينىماس بولىگىنە اينالدى. قازاقستاندىقتاردىڭ ومىرىنە ينتەنسيۆتى تۇردە كىرگەن سيفرلاندىرۋ ەل ەكونوميكاسىنىڭ جاڭا مودەلىن قالىپتاستىردى. وسى جاڭا مودەل شەڭبەرىندە نەگىزگى سالالار مەن بيزنەس قانا ەمەس، سونىمەن قاتار قوعامنىڭ بۇكىل ءومىرى سيفرلانىپ وتىر. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆتىڭ «حالىق ۇنىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەت» تۇجىرىمداماسى دا وسى باعىتتاعى جۇمىستارعا وڭ ىقپال ەتتى. بۇل تۇجىرىمداما حالىقتىڭ سيفرلىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرىپ، قوعام مەن بيلىك اراسىنداعى ۇزدىكسىز بايلانىستىڭ نىعايۋىنا سەپتىگىن تيگىزەدى»، - دەدى بولات بولات تىلەپوۆ.
وتىرىس بارىسىندا «رۋحاني جاڭعىرۋ» قازاقستاندىق قوعامدىق دامۋ ينستيتۋتى باسقارما ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى امانبەك تولەپبەرگەنوۆ قازاقستان حالقىنىڭ سيفرلىق ساۋاتتىلىعىنىڭ جاي-كۇيىنە توقتالدى.
«ەلەكتروندىق تەحنولوگيالار دامىعان بۇگىنگى داۋىردە قوعامنىڭ بارلىق سالاسى سيفروۆيزاسيانىڭ كومەگىمەن دامىپ وتىر. ناقتى ايتار بولساق، مەديسينالىق جاردەم الۋ، الەۋمەتتىك كومەك الۋ، ونلاين ءبىلىم دە سيفروۆيزاسيانىڭ كومەگىمەن جۇزەگە اسۋدا. سونداي-اق، «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋ بويىنشا ەلىمىزدىڭ شالعاي مەكەندەرىندەگى كيەلى جەرلەردى ونلاين كارتالارعا كىرگىزۋ جۇمىستارى بارىنشا جۇرگىزىلىپ جاتىر. وسى ورايدا «2گيس» حالىقارالىق كارتوگرافيالىق كومپانياسىمەن سەرىكتەستىك مەموراندۋمىنا وتىردىق. بۇدان بولەك، بۇگىندە ەلىمىزدەگى كوپتەگەن مۋزەيلەر دە ونلاين جۇيەسىنە ءوتىپ جاتىر. ياعني، كەز كەلگەن ادام مۋزەيدى ۇيدە وتىرىپ-اق گادجەتتىڭ كومەگىمەن ءىشىن ارالاپ جۇرە بەرەدى. «قازاق تىلىندەگى 100 جاڭا وقۋلىق» جوباسىنىڭ اياسىندا جارىق كورگەن كىتاپتاردى دا وقىرماندار 100kitap.kz جانە openU.kz پورتالدارىنا ونلاين تۇردە وقي بەرەدى. وسى ورايدا قازاقستاننىڭ الەمنىڭ دامىعان 30 مەملەكەتىنىڭ قاتارىنا كىرۋى ءۇشىن دە ەلىمىزدە سيفروۆيزاسيانى دامىتىپ، حالىقتىڭ سيفرلىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ ماڭىزدى»، – دەپ اتاپ ءوتتى امانبەك تولەپبەرگەنوۆ.
سيفرلىق ساۋاتتىلىق جانە ينتەرنەت الاياقتىق تۋرالى IT مامان، تimur academy وفلاين-ونلاين وقىتۋ ورتالىعىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى تيمۋر بەكتۇر پىكىر ءبىلدىردى.
«حالىقتىڭ سيفرلىق ساۋاتتىلىعىن قالاي ارتتىرۋعا بولاتىندىعى جونىندەگى ماسەلە بۇگىندە قازاق قوعامىندا ءجيى ايتىلىپ ءجۇر. وسى رەتتە سيفرلىق قاۋىپسىزدىكتى قاتاڭ قاداعالاۋىمىز كەرەك. قاراقشىلىقتان قورعانا الماۋ، سايتتاعى اقپاراتتار اراسىندا اداسىپ قالۋ ماسەلەلەرى دە ءجيى كەزدەسەدى. ەلىمىزدەگى 10 ملن ادام الەۋمەتتىك جەلىنى تۇراقتى پايدالانادى. شىنىندا بىزدە سيفرلىق ساۋاتسىزدىق دەڭگەيى جوعارى»، – تيمۋر بەكتۇر.
ال بۇگىندە بەلسەندى قازاق جاستارىنىڭ باسىن قوسىپ، ەلىمىزدە جايدارمان ويىنىن ۇيىمداستىرىپ جۇرگەن ەسەن ەلەۋكەن حالىقتىڭ سيفرلىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ ءۇشىن كەيدە ءماجبۇرلى تۇردە ۇيرەنۋدى تالاپ ەتۋدىڭ قاجەت ەكەندىگىن ايتتى.
«كەيدە حالىقتى ماجبۇرلەپ، سيفروۆيزاسيانىڭ نەگىزگى ەرەجەلەرىن ۇيرەنۋدى تالاپ ەتكەن دە دۇرىس شىعار. ماسەلەن، حالىققا قىزمەت ەتۋ ورتالىقتارىندا 30 جاسقا دەيىنگى جاستارعا كومەك كورسەتۋدى دوعارۋ كەرەك. سوندا ولار ونلاين قىزمەت الۋ ءۇشىن ەرىكسىز ۇيرەنۋگە ءماجبۇر بولادى»، - دەدى ەسەن ەلەۋكەن.
ايتا كەتەيىك، «ازاماتتىق الاڭ» جوباسى ق ر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ قولداۋىمەن «رۋحاني جاڭعىرۋ» قازاقستاندىق قوعامدىق دامۋ ينستيتۋتى ۇيىمداستىردى. وعان قوعام بەلسەندىلەرى، مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر، بلوگەرلەر، جۋرناليستەر، ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ وكىلدەرى، جالپى تانىمال تۇلعالار قاتىستى. «ازاماتتىق الاڭ» وتىرىسىندا كوتەرىلگەن بارلىق ماسەلەلەر مەن ۇسىنىستار ءتيىستى ورگاندارعا ۇسىنىم رەتىندە جىبەرىلەتىن بولادى.
