[caption id="attachment_11073" align="alignright" width="200"]
"ايعاي جانە كەك"[/caption]
ءبىر كەزدەرى شىعارمالارى سىنشىلاردىڭ ازعانتاي توبىنا عانا تۇسىنىكتى بولعان ۋيليام فولكنەردىڭ كىتاپتارىنا دەگەن سۇرانىس بۇگىنگى كۇنى جامان ەمەس. ول 1949 جىلى «بۇگىنگى زامانعى امەريكاندىق روماننىڭ دامۋىنا ايتارلىقتاي جانە كوركەمدىك كوزقاراس تۇرعىسىنان بىرەگەي ۇلەس قوسقانى ءۇشىن» نوبەل سىيلىعىن الدى.
باستاپقىدا جازۋشى ستوكگولمگە بارىپ، سىيلىقتى الۋدان باس تارتىپ، قىزى اكەسىنە جالىنىپ، ونى ازەر كوندىردى. اقش پرەزيدەنتى نوبەل سىيلىعى لاۋرەاتتارىنىڭ قۇرمەتىنە ۇلكەن داستارقان جايىپ، فولكنەردى دە شاقىرادى. ءبىراق جازۋشى «تانىمايتىن ادامدارمەن كەزدەسىپ، تۇسكى اس ءىشۋ ءۇشىن ۇزاق جول جۇرەتىندەي مەن سونشالىقتى جاس ەمەسپىن» دەپ وعان بارماي قويادى.
«Barnes!&Nobile» جۇيەسى بويىنشا فولكنەردىڭ ەڭ كوپ ساتىلعان كىتابى «مەن ولگەن ۋاقىتتا» رومانى. ءوزىنىڭ ەڭ ءساتتى شىققان دۇنيەسى ساناعان «ايعاي مەن اشۋ» تۋىندىسىنىڭ ۇزاق جىلدار بويى ساتىلىمى اسا ءماز بولعان جوق. جارىق كورگەننەن كەيىنگى ون التى جىلدىڭ ىشىندە روماننىڭ ءۇش مىڭ داناسى عانا ساتىلدى. الايدا جازۋشىعا نوبەل سىيلىعى بەرىلگەن جىلدارى «ايعاي مەن اشۋ» امەريكاندىق ادەبيەتتىڭ كلاسسيكاسى بولىپ سانالدى.
2012 جىلى The Folio Society باسپاسى «ايعاي مەن اشۋ» رومانىنداعى ماتىندەردى اۆتوردىڭ وتىنىشىمەن 14 ءتۇرلى تۇسپەن باسىپ شىعاردى (وقىرمانعا ءتۇرلى ۋاقىت كەڭىستىگىن كورسەتۋ ءۇشىن). باسپا بۇل تۋىندىنى وتە ساناۋلى 1480 دانامەن شىعارىپ، ءبىر كىتاپتى 375 دوللاردان ساتتى.
«ايعاي مەن اشۋ»
1949 جىلى نوبەل سىيلىعىن تابىس ەتۋ راسىمىندە فولكنەردىڭ سويلەگەن ءسوزى الەمگە ايگىلى قالامگەردىڭ شىعارماشىلىق قۇپياسىن اشۋدىڭ كىلتى بولىپ تابىلادى. «مەن ادامنىڭ بارىنە توزەتىنىنە عانا ەمەس، تۇبىندە ءبارىن جەڭىپ شىعاتىنىنا كامىل سەنەمىن. ول ەرەكشە جاراتىلعان تىرشىلىك يەسى بولعاندىقتان عانا ەمەس، راقىمشىلىق جاساپ، قۇرباندىققا بارا الاتىن، توزە بىلەتىن جانى بولعاندىقتان ماڭگى ءومىر سۇرەدى». كەيىننەن ۇلى جازۋشىنىڭ وقىرماندارى «ايعاي مەن اشۋ» رومانىندا ءسىز وسى ويدى ايتقىڭىز كەلدى مە؟» دەگەن ساۋال قويعاندا ول: «ءيا، بۇل مەنىڭ بارلىق كىتاپتارىمدا ايتقىم كەلگەنمەن، جەتكىزە الماي جۇرگەن ويىم»، - دەپ جاۋاپ بەرگەن بولاتىن.
Cۋرەتكەر فولكنەردىڭ قولتاڭباسى «سارتوريس» رومانىندا ايقىندالىپ، «ايعاي مەن اشۋدا» شىڭدالا ءتۇستى. ءبىر عانا، ونىڭ وزىندە تەك جازۋشى قيالىندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ايماقتى اڭگىمە ارقاۋىنا وزەك ەتە وتىرىپ ول بۇرىن-سوڭدى ەشبىر قالامگەردىڭ نازارىنا شالىنباعان ماسەلەلەردى كوتەرىپ، ادامزات بالاسىن تولعاندىرىپ تاستادى. ءومىرىنىڭ سوڭىندا ءجۇرىپ وتكەن جازۋشىلىق جولىن قورىتىندىلاعان فولكنەر «مەن قالامگەرلىك قيالىمدا تۋعان دۇنيەلەر – الەمدىك كەڭىستىكتىڭ ىرگەتاسى بولىپ تابىلادى، ول تاس قانشالىقتى كىشكەنتاي بولسا دا، ونى الىپ تاستاساڭ الەمنىڭ تاس-تالقانى شىعادى دەپ ويلايتىنمىن» دەپ تولعانىپتى.
«ايعاي مەن اشۋ» شىن مانىسىندە «سارتوريس» رومانىنىڭ زاڭدى جالعاسى ىسپەتتەس تۋىندى، بۇل شىعارمادا پاتريارحالدىق ءداستۇردىڭ بايانسىزدىعى، قوعامدىق قارىم-قاتىناستاردىڭ كۇيرەۋى مەن ازعىنداۋى تاقىرىبى ودان ءارى دامي تۇسەدى. ايتسە دە بۇل شىعارمادا رومانتيكالىق سارىن جوق. سالقىن سەزىممەن جازىلعان. فولكنەر الەمنىڭ كۇيرەۋىن ادامنىڭ قۇلدىقتى مويىنداي باستاۋىمەن بايلانىستىرادى. وتە كۇردەلى ستيلمەن جازىلعان شىعارمانىڭ توڭىرەگىندە باستالعان داۋ ءالى كۇنگە دەيىن تولاستاماي كەلەدى. ويتكەنى فولكنەردىڭ رومانى بۇرىن سوڭدى الەم ادەبيەتىندە جازىلعان تۋىندىلاردىڭ ەشقايسىسىنا ۇقسامايدى جانە قايتالامايدى.
مىنە سوندىقتان دا فولكنەردىڭ ەڭ نەگىزگى شىعارماسى بولىپ تابىلاتىن «ايعاي مەن اشۋ» رومانى جارىق كورە سالىسىمەن بىردەن مويىندالعان جوق. ۇزاق جىلدار بويى وعان ەشكىم نازار اۋدارماي «عيباداتحانا» رومانى جارىق كورگەننەن كەيىن عانا كوپشىلىكتىڭ كوزىنە ءتۇستى. ابسۋردتىق ادەبيەتتىڭ جارقىن ۇلگىسى بولىپ تابىلاتىن روماندى سىنشىلار جازۋ تەحنيكاسىنىڭ سونىلىعى ءۇشىن جوعارى باعالادى. «ايعاي مەن اشۋدا» فولكنەر ىشكى تۇيسىكپەن ورىس جازۋشىسى دوستويەۆسكيي كوتەرگەن الەمنىڭ كۇيرەۋى، كەلەشەكتىڭ بايانسىزدىعى تاقىرىبىن ودان ءارى قازىپ، «ادامدىق قادىر-قاسيەتى تاپتالعان» بەيشارا جانداردىڭ جانىنا ۇڭىلەدى.
سىنشىلار ۇزاق ۋاقىت فولكنەر شىعارماشىلىعىن تانۋدىڭ كىلتىن تابا المادى. راسىندا دا ول وڭاي ەمەس – جازۋشى شىعارماشىلىعى كۇردەلى، وندا ءارتۇرلى ستيل ارالاسىپ كەتكەن، بايانداۋ مانەرىنىڭ اعىسى بىرەسە قاتتى ەكپىندەپ، ەندى بىردە يوكناپاتوفا ايماعى تۇرعىندارىنىڭ ءومىرىنىڭ دەرەگىن تاپتىشتەپ توقتاپ قالعانداي اسەر قالدىرادى.
«ايعاي مەن اشۋداعى» سانا اعىسى ەكپىنىنىڭ قۇدىرەتى مەن كۇشتىلىگى ميىڭدى جارىپ جىبەرە جازدايدى. شىعارمانى وقي وتىرىپ باسقا ءبىر ادامنىڭ ميىنا كىرىپ كەتىپ، كوزسىز قۇمارلىقتىڭ سىرىن تۇسىنگەندەي بولاسىڭ.
ءتورت بولىمنەن تۇراتىن روماندى وقۋ بارىسىندا ءتورت ءتۇرلى سانانىڭ اعىسىمەن ءومىر سۇرەسىڭ. ءتورت ءتۇرلى سانا اعىسىنىڭ ورتاسىنان ءبىر اقسۇيەكتىك اۋلەتتىڭ كۇيرەۋىن كورەسىڭ. قاتىگەزدىك، زۇلىمدىق، ءىشتارلىق. زۇلىمدىق جاساۋ ءۇشىن اسا كوپ اقىلدىڭ قاجەتى جوق.
ءتۇرلى ادامدار، ءتۇرلى تاعدىرلار. بىت-شىتى شىعىپ كۇيرەگەن وتباسى. تۇسىنبەۋشىلىك پەن قيىندىق، كوڭىلسىز سۇگىرەت. ادام ەگويزمى اپاراتىن جولدىڭ سۇرلەۋى وسى. فولكنەر جۇرەك قالاۋى تۋعىزعان شىعارماسى ارقىلى ادامدى سۇيۋگە شاقىرادى...
امانگەلدى كەڭشىلىك ۇلى، سىنشى، "Facbook"-تەگى پاراقشاسىنان الىندى
