– نۇربەك تۇراربەك ۇلى، ءوزىڭىز توتەنشە جاعداي قىزمەتىنە قالاي كەلدىڭىز، جالپى توتەنشە جاعداي قىزمەتىنە كەلۋىڭىزگە نە تۇرتكى بولدى؟
– مەن 1981 جىلى كازتالوۆ اۋدانى بوستاندىق اۋلىندا دۇنيەگە كەلدىم. 1998 جىلى ج.دوسمۇحامەدوۆ اتىنداعى پەداگوگيكالىق كوللەدجدە دەنەشىنىقتىرۋ ماماندىعى بويىنشا وقىدىم.
2000 جىلى اۋە دەسانت اسكەرى قاتارىندا قاپشاعاي قالاسىندا ەكى جىل وتان الدىنداعى بورىشىمدى وتەپ، 2003 جىلى م.وتەمىسوۆ اتىنداعى باتىس قازاقستان مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىندە العاشقى اسكەري دايىندىق جانە دەنەشىنىقتىرۋ فاكۋلتەتىنە گرانتقا ءتۇستىم. 2006 جىلى ورال كوللەدجىندە "قارجى" ماماندىعى بويىنشا وقىدىم.
ال كەيىن باتىس قازاقستان يننوۆاسيالىق-تەxنولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتىنەن "مەملەكەتتىك جانە جەرگىلىكتى باسقارۋ" ماماندىعىن ءبىتىردىم. 2020 جىلى ءدال وسى ۋنيۆەرسيتەتتەن "قورشاعان ورتانى قورعاۋ جانە ءومىر تىرشىلىگىنىڭ قاۋىپسىزدىگى" ماماندىعى بويىنشا ءبىلىمىمدى ءتامامدادىم.
جالپى توتەنشە جاعداي قىزمەتىنە كىشكەنتايدان بوستاندىق اۋلىندا بىرگە وسكەن دوسىم شاقىردى. دوسىم "مىناۋ – سەنىڭ ىستەيتىن ماماندىعىڭ، ەلگە قىزمەت ەتىپ، حالىققا كومەكتەسەسىڭ" دەدى. سەبەبى مەن ءاردايىم كەز كەلگەن ادامعا كومەكتەسىپ جۇرەتىن ەدىم.
بۇل سالا بىلىكتىلىكتى، ەرجۇرەكتىلىكتى، ەپتىلىكتى، سابىرلىقتى، توزىمدىلىكتى، تاۋەكەلدى تالاپ ەتەدى. ءارى تەز ارادا شەشىم قابىلداي بىلەتىن جەتى قىرلى، ءبىر سىرلى ادامداردىڭ ەلگە قىزمەت اتقاراتىن جەرى بولعان سوڭ ءار ەر جىگىتتىڭ ارمانى دەپ ويلايمىن!
– توتەنشە جاعداي بويىنشا شاقىرتۋ تۇسكەندە كەز كەلگەن قۇتقارۋشى قانداي سحەما بويىنشا جۇمىس ىستەيدى نەمەسە قۇتقارۋشىلارعا العاش قانداي وي كەلەدى؟
– ەڭ ءبىرىنشى توتەنشە جاعداي قانداي سيپاتتا ەكەنى، ول جەردەن ادامداردى قالاي امان-ەسەن قۇتقارىپ الىپ شىعاتىنىمىز تۋرالى، قانداي قۇرالدار كەرەك ەكەنى تۋرالى ويلايسىڭ.
ال كەيىن توتەنشە جاعداي ورنىنا جەتىپ، وقيعانى كوزىڭمەن كورگەننەن كەيىن سول جەردە شەشىم قابىلدايسىڭ.
– باتىس قازاقستان وبلىسى توتەنشە جاعداي دەپارتامەنتىنە ءجيى قانداي شاقىرتۋلار تۇسەدى؟ اسىرەسە، قاي مەزگىلدە جۇمىس كۇردەلەنە تۇسەدى؟
– باتىس قازاقستان وبلىسىندا 5 ءىرى وزەن اعادى. كوبىنە كوكتەمدە توتەنشە جاعداي تاسقىن سالدارىنان بولادى. ەلدىمەكەندەرگە، كاسىپورىندارعا كوپ زاردابىن تيگىزەدى.
كوپىرلەردى سۋعا كەتىپ، اۋىلدارعا، مەكتەپتەرگە، جۇمىس ورىندارىنا قاتىناس بولماي قالادى. سول كەزدە ءبىز ءاردايىم حالىقتىڭ ورتاسىنان تابىلامىز، كومەكتەسەمىز.
كەيبىر كەزدەرى 10 نەمەسە 15 كۇن، كەيبىر كەزدەرى ايلاپ جاتامىز. قايىقپەن ارعى بەت پەن بەرگى بەتكە قاتىناس جاساپ، تاسقىن سۋ بولعاندا، ەلدى مەكەندەرگە بارىپ، حالىققا كومەكتەسىپ، ەلگە دەگەن پاتريوتتىق سەزىمدەرىمىزدى كورسەتىپ، ءوزىڭنىڭ تۋعان اۋىلىڭداي جۇمىس ىستەپ، وسىلايشا، حالىقتان العىس الامىز!
توتەنشە جاعداي باسىلىپ، تاسقىن سۋ قايتقان سوڭ اقساقالدار باتا بەرىپ، ءبارىمىزدى جيناپ، اكىمدەر العىس ايتىپ جاتادى.
سودان كەيىن قالا اراسىندا كوپقاباتتى ۇيلەردەن ءورت شىققاندا، تومەنگى، جوعارى قاباتتاردان ادامداردى ەۆاكۋاسيالايمىز. زاۋىتتاردىڭ ىشىندە كوپ جاعدايلار بولادى. ادامدار اپپاراتتارعا، ستانوكتارعا ءتۇسىپ قالىپ جاتادى. اياقتارى، قولدارى زارداپ شەگەدى، سولاردى الىپ شىعامىز.
ودان بولەك ۇلكەن جول اپاتتارى بولادى. اۆتوبۋستار ءتۇيىسىپ قالىپ جاتادى. سوندايدا قۇتقارۋشىلار ءبىر ءبولىم جەتپەگەن جاعدايدا ەكىنشى ءبولىمدى جىبەرىپ، جەدەل جاردەم كەلگەنشە زارداپ شەككەن ادامداردىڭ جاراقاتتارىن تاڭىپ، العاشقى مەديسينالىق كومەك كورسەتەدى.
– بىرنەشە جىلدىق تاجىريبەڭىزدەن ءبىر ەستە قالعان وقيعانى ايتا الاسىز با؟
– ءتۇرلى توتەنشە جاعداي بولىپ جاتادى. ونىڭ ىشىندە سۋدان ادامدى قۇتقارامىز، ءتۇتىن اراسىنان ادامداردى الىپ شىعىپ، اداسقان جانداردى تاۋىپ الىپ جاتامىز.
سول ارقىلى كەيدە ادامداردىڭ العىسىن الىپ جاتاسىڭ، كەيدە قايعىلى وقيعالارعا تاپ بولىپ، اتا-اناسى، بالالارى جىلاپ جاتقان وقيعالارعا دا كۋا بولاسىڭ.
ەستە قالعان ءبىر وقيعا – ەڭ ءبىرىنشى جۇمىسقا كىرگەندەگى جاعداي. ادام سۋعا باتىپ كەتكەن ەكەن. جاعادا پوليسيا قىزمەتكەرلەرى كۇتىپ تۇردى. دەنە قاپ-قارا بولىپ ءىسىنىپ، يىستەنىپ كەتكەن، ۇستاۋعا دا كەلمەيدى. ماتامەن جاعاعا الىپ شىقتىم. سول ەسىمدە قالىپتى. بىلاي ءبىر كۇندە بەس-التاۋ، كەيدە ءتىپتى ون شاقتى وقيعا بولادى.
– ءجيى كەزدەسەتىن ءبىر توتەنشە جاعداي بويىنشا ازاماتتارعا قانداي كەڭەس بەرە الاسىز؟
– پاتەردەن ءورت شىققان كەزدە ەڭ الدىمەن ۇرەي تۋعىزباي سالقىنقاندىلىقتى ساقتاۋعا تىرىسۋ قاجەت، 101،112 تەلەفوندارى بويىنشا قۇتقارۋ قىزمەتتەرىن شاقىرىپ، ولارعا تولىق اقپاراتتى: مەكەنجايىن، وقيعا ورنىن، ءوز دەرەكتەرىن ايتىپ، حاباردار ەتۋ كەرەك.
ءالسىز جانە ارەكەتكە قابىلەتسىز ازاماتتاردى، بالالار مەن قارت ادامدارى ەۆاكۋاسيالاۋ قاجەت. ادامداردى عيماراتتان دالاعا شىعارۋ قاجەت.
ەشقانداي جاعدايدا ءليفتىنى پايدالانۋعا بولمايدى. ءتۇتىن بولمەگە ەنسە، ەدەنگە جاقىن تۇرىڭىز، بۇل جەردە ءاردايىم تازا اۋا بار. اۋىز بەن مۇرىندى دىمقىل ورامالمەن نەمەسە سۇلگىمەن جابىڭىز. مۇمكىندىگىنشە، ورتسوندىرۋشىلەر ءسىزدىڭ ءۇي-جايدا بولعانىڭىز تۋرالى ءبىلۋى ءۇشىن تەرەزە جانىندا تۇرىڭىز.
– توتەنشە جاعداي قىزمەتىندە بىرنەشە جىل جۇمىس ىستەۋ ارقىلى نە الدىڭىز، نە ۇيرەندىڭىز؟
– توتەنشە جاعداي قىزمەتكەرى بولعاننان بەرى ءوزىمدى ۇستاۋعا، قىزبالىققا سالىنباۋعا، كەز كەلگەن جەردە تاۋەكەلگە بەل بايلاماۋعا، ەپتىلىككە، بىرنەشە مامان يەسى بولۋعا، سابىرلىققا، توزىمدىلىككە، تەز ارادا دۇرىس، وڭاي جولمەن شەشىم قابىلداۋعا، ادامداردى سابىرعا شاقىرۋعا ۇيرەندىم.
بۇل قىزمەت توتەنشە جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن ءتۇرلى ءىس شارالار وتكىزۋگە زور ۇلەسىن تيگىزدى، ۇلكەن تاجىريبە الدىم! "جىگىتكە جەتى ونەر دە از" دەيدى عوي. مىنە سونىڭ دالەلى – جەدەل قۇتقارۋ جاساعىنداعى قۇتقارۋشىلار، ولاردىڭ دا ونەرى سان الۋان!
سۇحباتتاسقان قۋانىش ەرمەكوۆا
