ۇلتتىق مۇددە بىزگە قاجەت ەمەس پە؟

Dalanews 31 تام. 2023 07:38 1297

تاريحتى باعامداساق قازاق ءتىلى مەن رۋحانياتىنا جاسالعان قىساستىق پەن قاسكويلىك جەتىپ ارتىلادى. ءتىپتى ەگەمەن ەل بولعالى دا بۇل ءۇردىس تولاستاماي كەلەدى. سونىڭ كوبىنىڭ استارى ۇلتتىڭ ءتىلىن تۇقىرتىپ، ءدىلىن وزگەرتۋگە جاسالىنعان ۇزدىكسىز رەفورمالاردىڭ مانىنەن ايقىن تانىلادى. ءبىلىم بەرۋدەگى ءۇش ءتىلدى ساياسات تا سونىڭ ءبىرى. سەبەبى ورىس ءتىلىنىڭ ىقپالىنان باسى اراشالانباي وتىرعاندا باسقا تىلدىك ەكسپانسياعا ۇشىراۋى قازاق ءتىلىنىڭ كوسەگەسىن كوگەرتپەيتىنىن ۇلت مۇددەسىن ويلار جان تۇسىنەر ەدى.

الەمدىك ءبىلىم كوزى، وركەنيەت ءتىلى دەگەننىڭ وزىندە جاپپاي مەكتەپ پەن ءتۇرلى سالالارعا مىندەتتەۋدەن بۇرىن سالدارىن تەرەڭ پايىمدار سانا، اسا ۇلكەن بىلىك كەرەك. ال «قازاق ادەبيەتى»، «قازاق ءتىلى»، «قازاقستان تاريحى»، «گەوگرافيا» قاتارلى گۋمانيتارلىق باعىتتاعى پاندەردىڭ وقۋ مازمۇنىنىڭ دۇرىس جۇيەلەنبەۋىندە دا وسىنداي ولقىلىقتار بار.

ەگەمەن ەل رەتىندە ۇلتتىق بولمىستى، تاريحتى، ءدىلدى، ساياسي ساۋاتتى كوزقاراستى قالىپتاستىراتىن بۇل قاتارلى پاندەردىڭ تۋى كوتەرىلىپ، ۇلتتىق مۇددە تۇرعىسىندا دۇرىس وقىتىلۋى الدىمەن، ەگەمەن ەل بولاشاعىنىڭ كەپىلى بولسا كەرەك-تى. ماسەلەن، قازاقستانداعى وزگە ءتىلدى مەكتەپتەرىندە قازاق ادەبيەتى دەگەن ءپان جوق دەۋگە بولادى. وزگە شەتتىلدەرى سياقتى شەكتەۋلى ساعاتپەن وقىتىلاتىن «قازاق ءتىلى» ءپانىنىڭ شىلاۋىندا «وقۋ ماتەريالى» بولىپ قانا قالعان. سوندىقتان ءبىتىرۋشى تۇلەكتەر وزدەرى اس-سۋىن ءىشىپ، توپىراعىن باسىپ جۇرگەن ەلدىڭ زيالىلارىن تانىماي جاتسا، الاش ارىستارىنىڭ ەڭبەكتەرىن ەستىمەگەن بولسا تاڭ قالماڭىز. قازاقستانداعى وزگە ۇلت وكىلدەر مەملەكەتتىك مۇددەدەن ءمۇلت كەتىپ، ءپوتريوتيزمدى باسقاشا ءتۇسىنىپ جاتسا ول ءوز ولقىلىعىمدان دەپ مويىنداماسقا شارا جوق. مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ ءالى تۇعىرعا قونا الماي وتىرعانىن تۇسىنسەك، ءقازىر قاي سالادا بولسىن ۇلتتىق مۇددە تۇرعىسىنان تۇرالاپ تۇرعانىن تۇسىنە بەرىڭىز.

سونىڭ تاعى ءبىر دالەلى اباي اتىنداعى رەسپۋبليكالىق قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى پاندەرىن تەرەڭدەتە وقىتاتىن مەكتەپ تۋرالى الەۋمەتتىك جەلىدە كوتەرىلىپ جاتقان دۇركىن-دۇركىن شۋ. ەگەمەندىك العان العاشقى جىلداردا وسى مەكتەپتىڭ عيماراتى تۇرعان جەرگە نارىقتىق زاماننىڭ ءبىر جۋان مويىن دوكەيى قول سالىپ، مەكتەپتىڭ 10 گەكتار جەرىن 2006 جىلى الماتى قالاسى اكىمدىگى شىعارعان قاۋلىنىڭ كۇشىمەن تارتىپ العان. ب ا ق قۇرالدارى ارالاسىپ جاتىپ مەكتەپتىڭ باسىن ساقتاپ، ايتسە دە تۇرعان ورنىنان ەرىكسىز جىلجىتىلعان ەدى. ەندىگى شۋ سىرتىنا ەمەس، مەكتەپتىڭ نەگىزگى باعىتىنا ىشكى وزەگىنە تۇسكەن سىڭايلى. جازىلىپ جاتقان نارازىلىقتاردى وقىعاندا وسىنداي وي كەلەدى.

قازاق ادەبيەتى مەن ءتىلىن تەرەڭدەتە وقىتۋ پاندىك مازمۇندى قالاپتاستىرىپ قانا قويماي، ۇلتتىق سانانى وياتىپ، ۇلتتىق قۇندىلىقتى دارىپتەۋگە، ەتنومادەني، رۋحاني بولمىستى، ءدىلدى قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك جاسايتىنىن تۇسىنسەك، اباي اتىنداعى رەسپۋبليكالىق دارىندى بالالار وقىتىن بۇل مەكتەپتىڭ ۇلت بولاشاعىنا، مەملەكەتتىك مۇددەگى قوسار ۇلەسىن ايتپاي تۇسىنۋگە بولادى. قازىرگىدەي جاھاندىق وركەنيەتكە بەت بۇرعان زاماندا ۇلتسىزدانۋ ۇدەرىسىنىڭ قارقىندى قوزعالىسىندا (قازىرگى ءدىني سەكتالاردىڭ ەتەك جايۋى دا ۇلتىق بىرەگەيلىككە جاسالىپ جاتقان شابۋىل ەكەنىن ەسكەرسەك) بۇل مەكتەپ شولدەگى ءوازيستىڭ ءرولىن اتقارادى. ەندەشە اباي مەكتەپتەرى رەسپۋبليكامىزدىڭ ءار وبلىسىندا بولۋى اسا ماڭىزدى. جۇڭگو ەلىنىڭ يدەيالوگيالىق نەگىزى رەتىندە كونفۋسيي ءىلىمى وزدەرىندە عانا ەمەس الەمنىڭ بارلىق ەلدەرىندە تاراتىلىپ وتىرعانى ءمالىم. قازاقستاننىڭ دا ءار دەڭگەيلى مەكتەپ-مەكەمەلەرىندە بارى جاسىرىن ەمەس. ال ۇلتتىق بىرەگەيلىك پەن رۋحاني كەمەلدىكتىڭ جولىن سىلتەپ وتىرعان ابايداي تۇلعانى «ۇلتىمىزدىڭ مادەني كاپيتالى رەتىندە» ءار دەڭگەيدەگى مەكتەپتەردە وقىپ-تاني الماۋىمىز مەملەكەتتىگىمىزگە سىن.

بۇل باستاما الدىمەن پرەزيدەنتىمىز ق.توقايەۆتىڭ اۋزىنان ەستىلدى. ابايدىڭ 175 جىلدىق مەرەيتويى قارساڭىندا پەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى «اباي قازاقتىڭ ءار بالاسىن ۇلتجاندى ازامات ەتىپ تاربيەلەۋگە شاقىردى. ونىڭ مۇراسى – پاراساتتى ءپاتريوتيزمنىڭ مەكتەبى، ەلدىكتى قادىرلەۋدىڭ نەگىزى» دەپ جازدى. مۇنىڭ ءوزى اباي مۇراسىنىڭ ماڭىزدىلىعى مەن جالپى «قازاق ادەبيەتى» ءپانىنىڭ ءمان-ماڭىزىن ءتۇسىنۋ دەپ بەلەمىن.

ابايتانۋشىلارمەن كەزدەسكەن جيىندا ق.توقايەۆتىڭ «... ءبىز انا ءتىلىمىز بەن ءتول ادەبيەتىمىزدىڭ ءقادىر-قا¬سيە¬ءتىن بالالارعا مەكتەپ جاسىنان باستاپ ءسىڭىرۋىمىز كەرەك. بۇل باعىتتا ءبىرىڭعاي ۇستانىم قاجەت. وسىعان وراي الماتىداعى اباي اتىنداعى مەكتەپ-ينتەر¬نات¬تىڭ مۇمكىندىكتەرىن تولىق پاي-دالانعان ءجون. قازاق ءتىلى مەن ادە¬بيەتىن تەرەڭدەتە وقىتاتىن بۇل مەكتەپتىڭ وقۋ ۇدەرىسى باسقا مەكتەپتەرگە ۇلگى بولادى دەپ ويلايمىن. ونى زاماناۋي تالاپقا ساي جان-جاقتى جەتىلدىرىپ، «اباي مەكتەبى» دەپ اتالاتىن ەڭ ءۇز¬دىك ءبىلىم ورداسىنا اينالدىرۋ قا¬جەت»،- دەگەنىن سويتە تۇرا اباي جەلىلىك تەكتەپتەردىڭ جۇمىسى ءالى كەشەۋىلدەپ «ءقازىق ءتىلى»، «قازاق ادەبيەتى»، «ابايتانۋ» پاندەرىنىڭ باعدارلاماسى جازىلعانىمەن وقۋلىقتارى ءالى دە قولعا الىنباي، ەرەڭسىز قالىپ وتىرعانىن ب.قاپالبەك مىرزا «اباي مەكتەبى جەلىسىن دامىتۋعا نە كەدەرگى؟» دەگەن ماقالاسىندا اتاپ جازعان بولاتىن.

اتالعان مەكتەپپەن وقۋ-ادىستەمەلىك بايلانىسىم العاش قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىن تەرەڭدەتە وقىتاتىن مەكتەپتەرگە ارنالىپ وقۋ باعدارالاماسىن دايارلاۋ جۇمىستارىنان باستالدى. 2019 جىلى مەكتەپ ديرەكتورى روزا سەكسەنوۆا ءار ۋنيۆەرسيتەتتىڭ پروفەسسور-وقىتۋشىلارىن، سالا ماماندارىن، م.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتى ماماندارىن شاقىرىپ جيىن وتكىزدى. نەگىزگى ماقسات - تەرەڭدەتە وقىتاتىن مەكتەپتەرگە باعدارلاما، وقۋلىق جازۋ جۇمىستارىن قولعا الۋ. جوسپارلانعان «قازاق ءتىلى»، «قازاق ادەبيەتى»، «ابايتانۋ» پاندەرىنىڭ باعدارلاماسى ءبىر جىلدان اسا ۋاقىت مولشەرىندە دايىندالدى، كەيىن ى.التىنسارين اكادەمياسى ماماندارىنىڭ سۇزگىسىندە جانە سول كەزدەگى ق ر ءبىلىم جانە عىلىم ۆيسە-مينيسترى ش.ت.كارينوۆانىڭ قاداعالاۋىندا بەكىتىلدى. اباي شىعارمالارىن قازاق مەكتەپتەرىندە وقىتۋ ماسەلەسى بويىنشا كانديداتتىق ديسسەرتاسيا قورعاپ، كەمەڭگەر تۇلعانى تانىتۋ باعىتىندا ىزدەنىپ جۇرگەن مامان رەتىندە اتقارىلعان جۇمىستى كوڭىلگە زور قاناعات تۇتتىق.

سودان بەرى وسى مەكتەپتىڭ «قازاق ادەبيەتى» مەن «ابايتانۋ» ءپانىن وقىتاتىن مۇعالىمدەرىمەن شىعارماشىلىق بايلانىس ورناتتىم. ونداعى ماقسات-باعدارلامانىڭ يگەرىلۋ بارىسىن قاداعالاۋ، مونيتورنگ جۇرگىزۋ، وبروباسيادان وتكىزۋ.

مەكتەپتىڭ ىشكى ساياساتىن، كۋحنياسىن، ونداعى داۋ-دامايدى بىلە بەرمەيتىنىم انىق. مەكتەپتە ديرەكتورى نە سەبەپتى اۋىسقانىن دا حابارسىزبىن. ايتسە دە روزا سەكسەنوۆا اباي جەلىلىك مەكتەپتەرىنىڭ جۇمىسىن ءتاۋىر باستاعان بولاتىن. رەسپۋبليكالىق جەلىلىك مەكتەپتەردىڭ مۇعالىمدەرىنە ونلاين-وفلاين دارىستەرتەر، كونفەرەنسيا ۇيىمداستىرىلىپ، سەمينارلار قويىلىپ ءجۇردى. باعدارلاما دايارلاۋشى توپتىڭ بەلسەندى مۇشەسى رەتىندە ءبىراز ءىس-شاراعا شاقىرىلىپ، ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە اتسالىستىم. اتاپ ايتار بولسام:
«اباي شىعارمالارىن وقىتۋدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى» //«اباي مۇراسى – رۋحاني جاڭعىرۋدىڭ قاينار كوزى» تاقىرىبىنداعى حالىقارالىق عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنسيادا ماقالا(13. 05. 2020).
اباي شىعارمالارىن وقىتۋدىڭ وتكەنى مەن بۇگىنى //«ءبىلىم بەرۋدەگى 4ك مودەلى: تەوريا مەن ادىستەمە» رەسپۋبليكالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنسيادا ماقالا (2021).
«جەلىلىك «اباي مەكتەپتەرىندە» «قازاق ءتىلى»، «قازاق ادەبيەتى»، «ابايتانۋ» پاندەرىن وقىتۋ ەرەكشەلىكتەرى» اتتى اباي مەكتەپتەرى جەلىسىنىڭ ۇستازدارىنا ارنالعان رەسپۋبليكالىق ونلاين-كۋرستا ءدارىس وقىدىم (2021).
«وقۋشىلاردىڭ وقۋ ساۋاتتىلىعىن قالىپتاستىرۋدىڭ ءتيىمدى ادىس-تاسىلدەرى» تاقىرىبىنداعى جەلىلىك «اباي مەكتەپتەرىنە» ارنالعان رەسپۋبليكالىق ۆەبيناردا ءدارىس وقىدىم، (2021)؛
«اباي مەكتەپتەرىندەگى قازاق ءتىلى مەن قازاق ادەبيەتى، ابايتانۋ: كەدەرگىلەر مەن مۇمكىندىكتەر» تاقىرىبىندا اباي مەكتەپتەرى جەلىسىمەن وتكەن رەسپۋبليكالىق دوڭگەلەك ۇستەلدە (2020) بايانداما جاساپ، ۇستازدارمەن تالقىلاۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىلگەن بولاتىنمىن.
اباي مەكتەبى جانىنان شىعاتىن رەسپۋبليكالىق «اباي ءۇنى» جۋرنالىندا ابايتانۋ ءپانىن وقىتۋدىڭ ءتيىمدى ادىستەرى مەن پراكتيكالىق جولدارى جونىنەن ۇزدىكسىز ماقالالار جاريالاپ وتىرىپپىن.
اباي مۇراسىن رەسپۋبليكا كولەمىندە وقۋ-تانۋ جۇمىستارىنان حابار بەرەتىن شارانىڭ ءبىرى بولعاندىقتان ءداستۇرلى تۇردە جۇرگىزىلەتىن «اباي وقۋلارى» وليمپيادا، سايىستارىنا دا قازىلىق جاساپ ءجۇردىم. بار ماقسات ۇلتتىق وركەنيەتكە اتسالىسۋ، «قازاق ادەبيەتى»، «ابايتانۋ» ءپانىن وقىتىلۋىن دۇرىس جولعا قويۋ.

قازىرگى باسشىلىق كەلگەلى جەلىلىك مەكتەپتەردىڭ بۇل جۇمىستارى كىلت توقتادى. سەبەبى وسى باعىتتا جيىن وتكەنىنەن حابارسىزبىن. وتپەگەن دە بولۋ كەرەك. مەنى قىنجىلتاتىنى مەكتەپتىڭ قازىرگى ءوقۋ-ىسى جوڭىنەن ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى گۇلجازيرا بەكبولات قىزىنىڭ اباي جەلىلىك مەكتەپتەرگە جازىلعان باعدارلامىنا جوققا شىعاراتىنى. «بۇل اباي مەرەيتويى قارساڭىندا عايىپتان كىرگىزىلىپ قالعان باعدارلاما، ايتپەسە ونىڭ قۇجاتتىق كۇشى جوق» دەگەندى ايتتى ءبىر جولى. ولاي بولسا كۇنى كەشە وقۋ-اعارتۋ ءمينيسترى عاني بەكتاي ۇلى بەيسەمبايەۆ اباي مەرەيتويى قارساڭىندا سويلەگەن سوزىندە: «اباي مەكتەپتەرى ءۇشىن «قازاق ءتىلى»، «قازاق ادەبيەتى» جانە «ابايتانۋ» پاندەرى بويىنشا تەرەڭدەتىلگەن وقۋ باعدارلاماسى بەكىتىلدى. الماتىداعى اباي اتىنداعى رەسپۋبليكالىق مامانداندىرىلعان دارىندى بالالارعا ارنالعان مەكتەپ-ينتەرناتى وسى مەكتەپتەردىڭ ورتالىق بازاسى بولىپ بەلگىلەنىپ، وقۋ-ادىستەمەلىك كەشەن دايارلاۋ، تاجىريبە تاراتۋ جۇمىستارىن جۇزەگە اسىرۋدا» دەگەن سوزدەردى نەگە ايتىپ، جاريالاپ وتىر دەگەن زاڭدى سۇراق تۋىندايدى. الدە ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى ايتقانداي ءمينيستردىڭ بۇل ءسوزى دە اباي مەرەيتويى قارساڭىندا «عايىپتان» ايتىلىپ قالعان بوس اڭگىمە مە؟! جوق الدە وقۋ-اعارتۋ ءمينيسترى اباي جەلىلىك مەكتەپتەرىنىڭ بۇگىنگى جۇمىس بارىسىنان بەيحابار ما؟ نەگە مينيسترلىك تاراپىنان بەكىتىلگەن اباي جەلىلىك مەكتەپتەرىنىڭ باعدارلاماسى وزگە جەلىلىك مەكتەپتەرگە ەنگىزىلمەي وتىر؟ نەگە وقۋلىق جازۋ ءىسى قولعا الىنباي، بۇل مەكتەپ جەتىم قىزدىڭ كۇيىن كەشىپ وتىر دەگەن زاڭدى سۇراق تۋىندايدى.

وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگى باعدارلامالاردىڭ ءالى دە جەلىلىك مەكتەپتەرگە تۇگەل ەنگىزىلمەگەنىن، اباي اتىنداعى مەكتەپتە قولدانىسقا تۇسكەنىمەن ەكى جىلدان بەرى باعدارلاماعا باسشىلىق تاراپىنان دۇرىس مونيتورين جۇرگىزىلمەي، ەسكەرۋسىز قالىپ وتىرعانىن، ءالى وقۋلىق جازۋ ءىسى قولعا الىنباي جاتقانى بىلسە كەرەك ەدى عوي. جوق الدە قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىن تەرەڭدەتە وقىتاتىن مەكتەپتەردىڭ جايى ءمينيستردى اسا الاڭداتپاي ما؟! قازىرگىدەي جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردەگى باعدارلامالارعا جەتىلدىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتقاندا، بۇل باعدارلامانىڭ دا وزىق تۇسى مەن جەتىلدىرۋ قاجەتتى جەرلەرى ساراپقا تۇسسە كەرەك ەدى.

نەلىكتەن بىزدە جاقسى نيەتپەن باستالعان كەلەلى ىستەر اياقسىز قالىپ جاتادى؟! جاڭارتىلعان مازمۇندى مەكتەپتەرگە ارنالعان باعدارلامالارعا باستالعان جەتىلدىرۋ جۇمىستارى دا بەلگىسىز سەبەپتەرمەن توقتاپ تۇر. اباي جەلىلىك مەكتەپتەرىنە جاسالعان باعدارلاما دا ورتا جولدا قالعالى وتىر. باعدارلاما بەكىتىلگەننەن كەيىن، بۇنىڭ ناتيجەسى قالاي بولىپ جاتىر دەگەن ءبىر ۇيىم جوق. وقۋلىقسىز وتىرعاندارىنا ءۇشىنشى جىلعا اياق باستى. وقۋشىلارعا «ەكسپەريمەنت» جاساي بەرۋدىڭ دە شەگى بولۋى كەرەك قوي. ءار باسشى اۋىسقان سايىن جازىقسىز وقۋشىلار، ۇستازدار نەگە جاپا جەگە بەرۋى كەرەك؟!

مەكتەپ تاعدىرىنا الاڭداۋشىلىق بۇگىن عانا ايتىلىپ، جازىلىپ جاتقان جوق. «...جەلىسىن تارقاتپاق تۇرماق، قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىن تەرەڭدەتىپ وقىتاتىن اباي اتىنداعى جالعىز قازاق مەكتەبىنەن ايىرىلىپ قالۋ ءقاۋىپى تۇر. ءبىلىم ورداسى شىن مانىندە گۋمانيتارلىق ءبىلىم بەرەتىن رەسپۋبليكاداعى ءبىلىم جۇيەسىندەگى باسەكەگە قابىلەتتى ۇجىمعا اينالۋى كەرەك قوي. عىلىمنىڭ ءوزى جاراتىلىستانۋ جانە قوعامدىق-گۋمانيتارلىق باعىت دەپ ەكىگە بولىنەدى. بىزدە قازاق رۋحانياتىن تۇگەندەيتىن، جۇيەلەيتىن، سوعان يە بولاتىن گۋمانيتارىق باعىتتا مەكتەپتەر جوقتىڭ قاسى. بەردىبەك اعانىڭ پارمەنىمەن ىرگەتاسىن تىكتەي باستاپ ەدى، بۇل جالعىزدىڭ دا اياعى قۇردىم بولايىن دەپ تۇر» دەگەن ب.قاپالبەك مىرزانىڭ ماقالاسى «قازاق ءۇنىندى» دە جاريالاندى.

مەكتەپتىڭ قازىرگى ءوقۋ-ىسى جونىندەگى ورىنباسارىنىڭ ادىستەمەلىك كەڭەس تاراپىنان تەرەڭدەتىلگەن باعدارلامالار بويىنشا جۇرگىزىلگەن جۇمىس ناتيجەسىن جوققا شىعاراتىنى نارازىلىق تانىتۋشىلار تاراپىنان ايتىلعانىن جەلىدەن وقۋعا بولادى. سوندا مەكتەپ باسشىلىعى مەمەلەكەتتىك باعدارلامانى مەنسىنبەي مە، الدە وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىنە باعىنباي ما؟!

ءوقۋ-ىسى جونىندەگى ديرەكتور ورىنباسارى ءبىر سوزىندە «قازاق ءتىلى»، قازاق ادەبيەتى» پاندەرىندە ساعات كوپتىگىن، وعان ءوزىنىڭ نارازىلىعىن جەتكىزدى. ماتەتيتيكا-فيزيكا پاندەرىن تەرەڭدەتە وقىتاتىن مەكتەپتەردە دە ساعات ساندارىندا وسىنداي باسىمدىق بولماي ما؟ ءتىپتى سىنىپتىق ساعاتتاردان بولەك تە رەپيتيتور الىپ دايىندالىپ جاتادى ەمەس پە؟ سەبەبى سول ارقىلى وقۋشى سالا بويىنشا عىلىمي تانىم، قۇزىرەتكە جاقىنداي تۇسەدى.

مەكتەپتىڭ جاڭادان تاعايىندالعان ديرەكتورى ەرجان نۇرلانۇلىمەن ءبىر سۇحباتتاسقانىمدا مەكتەپتىڭ جاڭا باعىتى جونىندەگى جوبا-جوسپارىن كورسەتتى. مەكتەپتىڭ مازمۇنى وزگەرەتىندىگى ايقىن تانىلدى. اعالشىن ءتىلى، جاراتىلىستانۋ پاندەر باعىتى، باسقا دا سالالاردى قامتىپ، بىرنەشە سالانى قاتار الىپ جۇرمەك ەكەن. سوندا ءبىر باعىت بويىنشا قالىپتاسقان جۇيەلى جۇمىستى الىپ جۇرمەگەندە وزگە سالالاردى قالاي جەتىلدىرمەك دەگەن وي كەلەدى. ديرەكتوردىڭ سوزىنەن جالپى بۇل مەكتەپتىڭ ميسسياسىن تەرەڭ باعامداماۋ نەمەسە قابىلداماۋ بايقالعان-دى. فيزيكا-ماتەماتيكا باعىتىنداعى مەكتەپتەردىڭ جەتىستىكتەرىن الدىعا تارتقان اڭگىمەسىنەن سوڭ، مەكتەپ تۇلەكتەرىنىڭ جەتىستىكتەرىن تەك شەتەلدىك وليمپيادامەن، جوبالارمەن عانا ولشەۋ ءبىرجاقتىلىق ەكەنىن، نەگىزىنەن بۇل مەكتەپتىڭ تۇلەگى جەتەر بيىك كورسەتكىش لينگۆيستيكا مەن ادەبيەتتانۋ باعىتىندا، شەشەندىك ونەر مەن جۋرناليستيكا، قالامگەرلىك، باسپا ءسوز ىستەرىندە ايقىندالاتىنىن ايتقان ەدىك. بۇنىڭ ءبارى ەلىمىزدىڭ كەلەشەك يدەيالوگيالىق قارۋى ەكەنىن دە ءتۇسىنۋى كەرەك قوي. ال شەتەلدىك وليمپيادالار ۇلتتىق نەگىزدى پاندەردە بولا بەرمەيتىنى بارشاعا ءمالىم. ءبىراق ول اتالعان پاندەردىڭ قاجەتتىلىگى مەن قۇزىرەتىنە سىناداي دا شەك كەلتىرۋگە نەگىز ەمەس.

پرەزيتەنتىمىزدىڭ باستاماسىن جۇزەگە اسىرۋ باعىتىندا عاني بەيسەمباۆتىڭ «ۇلتتىق مەكتەپ» قۇرۋ جونىندەگى پىكىرلەرى ايتىلىپ ءجۇر. ەگەر «ۇلتتىق مەكتەپ» قۇرۋ كەرەك بولسا ونىڭ تۇجىرىمدامالىق نەگىزىنە نازاربايەۆ زياتكەرلىك مەكتەپتەرىنىڭ، ەمەس، اباي جەلىلىك مەكتەپتەرىنىڭ تاجىريبەسى الىنسا كەرەك. سەبەبى ناعىز ۇلتتىق مۇددەگە جاناشىر ۇرپاق وسى مەكتەپتەردەن تۇلەپ ۇشقانىن، بەلگىلى قوعام قايراتكەرلەرى، تانىمال جۋرناليست، قالامگەرلەر، كاسىپكەرلەردىڭ - ماڭداي الدى ازاماتتاردىڭ وسى مەكتەپتەن قالىپتاسىپ شىققانىن ءتۇسىنۋىمىز كەرەك.

كەمەڭگەردىڭ «سىرتىن تانىپ ءىس بىتپەس، سىرىن كورمەي» دەگەنىندەي الەۋمەتتىك جەلىدە جاريالانعان مەكتەپ باسشىلىعىنا نارازى جۇرتتىڭ شۋىنىڭ استارىندا وسىنداي ءمان جاتقانىن باعامداۋعا بولادى. جالپى مەكتەپتەردىڭ باسشىلىعىنا جازىلىپ، ايتىلىپ جاتاتىن اڭگىمەنىڭ باسى-اياعى بۇل ەمەس، جۇرتتىڭ دا قۇلاعى بۇنداي شۋعا ۇيرەنگەن. ايتارىمىز بۇل جەكە باستىڭ نارازىلى دەگەننەن كورى، جالپى مەكتەپ مازمۇنىنىڭ وزگەرۋىنە دەگەن جۇرتتىڭ جان ايقايى دەپ ءتۇسىندىم. سوندىقتان رەسپۋبليكا كولەمىندە ءمانى بار مەكتەپتىڭ ءوقۋ-ىسىنىڭ بۇلاي كەرى باعىت الىپ، ۇلتتىق مۇددەنىڭ قاعاجۋ كورۋىنە جول بەرۋگە بولمايتىنىن وقۋ-اعارتۋ ءمينيسترى عاني بەكتاي ۇلى بەيسەمبايەۆ ەسكەرەدى دەپ سەنەمىز.
بەرەكە جۇماقايەۆا پ.ع.ك.، پروفەسسور.

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار