– سىرت ەلدەردە عىلىم سالاسىندا ەڭبەك ەتىپ، ەلگە كەلگەن سوڭ عىلىمي جۇمىستارىن جالعاستىرعان قانداستارىمىز جايىندا ايتىپ وتىرسىز با ۇلىقپان اعا؟
– ءيا. سىرتتان كەلگەن عالىمدارىمىز قازاق عىلىمىنىڭ اياققا تۇرۋىنا كوپ ىقپال ەتتى. ءوز باسىم مۇنى ۇلكەن تاريحي كەزەڭ دەپ باعالايمىن.
ايتالىق، توقسانىنشى جىلدارى تاريحشى، قوعام قايراتكەرى زاردىحان قينايات ۇلى موڭعوليا ۇكىمەتى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى سىندى ۇلكەن مانسابىن تاستاپ، ەلگە كەلىپ، تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋىندا عىلىمي قىزمەتكەر بولىپ جۇمىس ىستەۋىن ۇلكەن ەرلىككە باعالاۋعا بولادى. بۇل – ۇلكەن ازاماتتىق قوي.
سول سياقتى بەلگىلى ەتنوگراف جاعدا بابالىق ۇلىنىڭ مول مۇراسى بىزگە قانشاما كۇش-قۋات بەردى دەسەڭىزشى.
وسىدان ءبىرشاما ۋاقىت بۇرىن شاكىرتىم، تانىمال اقىن قاسىمحان بەگمانوۆ جاعدا بابالىق ۇلىنىڭ 100 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي مول مۇراسىن جيناقتاپ، كوپتومدىق كىتاپ شىعاردى. قازاقتىڭ ءسالت-داستۇرىن، مادەنيەتىن ءبىر كىسىدەي بىلەتىن ادام رەتىن ايتسام، جاعدا بابالىقۇلىنداي كەمەڭگەر ەتنوگرافتى كورگەن دە، ەستىگەن دە ەمەسپىن. مۇنداي ادامدار مىڭ جىلدا ءبىر-اق رەت تۋاتىنى انىق. بۇدان باسقا قازىرگى تاڭدا جاراتىلىستانۋ سالاسىندا شەتتەن كەلگەن قازاق عالىمدارى جەمىستى ەڭبەك ەتىپ جاتىر.
دۇنيەجۇزىندە تارىداي شاشىلعان قازاقتار ءوزىنىڭ قاجىرلى ەڭبەگىمەن ءوز ءىسىنىڭ بىلىكتى مامانى ەكەنىن ناقتى ىسپەن دالەلدەپ بەردى. ەلگە كەلگەن قانداستارىمىزدىڭ اراسىندا ءتۇرلى سالانىڭ ماماندارى بار.
ولاردىڭ اراسىندا مەملەكەتتىك قىزمەتتە زور تابىسقا جەتكەن ازاماتتار دا بولدى. ءبىراق سولاردى ەل باسقارۋ ىسىنە تارتىپ، الەۋەتىن پايدالانباي جۇرگەنىمىزدى تۇسىنبەيمىن.
عىلىم مەن ادەبيەت سالاسىندا ەڭبەك ەتكەن ازاماتتار عانا ەلگە كەلگەن سوڭ، ءوزىنىڭ ءتول كاسىبىن جالعاستىرۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدى. ال قارجى، ەكونوميكا، مەملەكەتتىك باسقارۋ سالاسىندا مول تاجىريبە جيناعان قانداستارىمىز ساۋدا-ساتتىقتىڭ اينالاسىندا ءالى ءجۇر. بىزدەر سىرتتاعى قازاقتى ەلگە كوشىرىپ اكەلگەندە تەك قانا سانىمىزدى كوبەيتۋدى عانا ويلامادىق قوي؟!
– ۇلىقپان اعا، وتە وزەكتى ماسەلەنى قوزعاپ وتىرسىز. راسىمەن دە، ءقازىر ورالمانداردى جەرگىلىكتى ومىرگە بەيىمدەۋ، ولاردىڭ الەۋەتىن پايدالانۋ ءىسى اقساپ تۇر.
– ورالمانداردى جەرگىلىكتى جەردىڭ جاعدايىنا بەيىمدەۋ، ولاردىڭ مۇمكىنشىلىگىن مەملەكەتىمىزدىڭ مۇددەسىنە پايدالانۋ ەلىمىزدەگى نەگىزگى ساياساتتىڭ بىرىنە اينالۋى ءتيىس.
قازىرگى تاڭدا ماسەلەنىڭ بايىبىنا بارا المايتىن، جايداق ويلايتىن كەيبىر جاستار الەۋمەتتىك جەلىدە «ورالماندار ەل باسىنا كۇن تۋعاندا سىرتقا قاشىپ كەتتى» دەپ ەلدى ەكىگە جارىپ، اڭگىمە ايتاتىنىن بايقاپ قالدىم.
ەگەر ەلىمىزدە ورالماندارعا قاتىستى قانداي دا ءبىر ايقىن ساياسات بولسا، مۇنداي اڭگىمە ايتىلماس ەدى. بۇگىندە بىزدەر سونىڭ زاردابىن تارتىپ وتىرمىز.
ءقازىر ۋنيۆەرسيتەتتە سىرتتان كەلگەن كوپتەگەن جاستارىمىز ءبىلىم الۋدا. ءبارى شەتىنەن بىلىمگە قۇشتار. ولاردىڭ بويىنان ەشقانداي جامان ادەتتى بايقاعان ەمەسپىن.
الماعايىپ زاماندا وزگە ەلگە كەتۋگە ءماجبۇر بولعان قانداستارىمىز ەلگە ورالعالى بەرى ءتىلىمىز، مادەنيەتىمىز قايتا جاڭعىردى. مۇنى كوپشىلىگىمىز قۋ تىرشىلىكتىڭ سوڭىندا ءجۇرىپ بايقاماي كەلەمىز. بولاشاق ۇرپاق كەلەشەكتە نازاربايەۆتىڭ بۇل باستاماسىنا ءوز باعاسىن بەرەتىنىنە سەنىمدىمىن.
تانىمال عالىم، ايگىلى «دوس-مۇقاسان» توبىنىڭ بەلدى مۇشەسى
ۇلىقپان سىدىقوۆتىڭ
"قالا مەن دالا" گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىنان ءۇزىندى.
سۇحباتتىڭ تولىق نۇسقاسىن وسى ارادان – dalanews.kz وقي الاسىز.
