ورتا ازيا مەن قازاقستان اۋماعىندا وركەندەپ، ءتۇرلى شاپقىنشىلىق كەزەڭدەردە باسقا ەلدىمەكەندەر سياقتى تاريح ساحناسىنان ءوشىپ كەتپەي، قازىرگى ۋاقىتقا دەيىن ءومىر ءسۇرىپ كەلە جاتقان ساۋساقپەن سانارلىق قالالاردىڭ ءبىرى - تۇركىستان.
كۇلتوبە قالاشىعىنىڭ سيتادەلىندە جۇرگىزىلىپ جاتقان ارحەولوگيالىق قازبا جۇمىستارى «مادەني مۇرا» باعدارلاماسى اياسىندا 2010 جىلدان بەرى ءا.مارعۇلان اتىنداعى ارحەولوگيا ينستيتۋتىنىڭ باقىلاۋىندا (ب.ءا.بايتانايەۆ) جانە سول ينستيتۋتتىڭ بىلىكتى ماماندارىنىڭ (ە.ءا.سماعۇلوۆ، ا.و.ەرجىگىتوۆا) كۇشىمەن ىسكە اسىرىلۋدا. "بۇل جۇمىسقا «ازىرەت سۇلتان» قورىق-مۋزەيىنىڭ ءوز ماماندارى دا اتسالىسۋدا"، – دەپ جازادى مۇراجايدىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى .
وسى جىلدار ىشىندە ءى-ىىى عاسىرلاردا سالىنعان ءتورت جاپىراقتى گۇلگە ۇقساس سيرەك كەزدەسەتىن عيباداتحانا (الدە كەشىك) قوسالقى قۇرىلىسى جانە دالىزدەرى، اۋلاسى مەن وڭتۇستىك بەتىن قورشاعان قورعان قامالىمەن ارشىلدى.
قازبادان تابىلعان جانە تابىلىپ جاتقان ءبىزدىڭ زامانىمىزدىڭ ءى-ىىى عع.، ءىV-Vءى عع. جانە Vءىى-ىحعع. جاتاتىن قۇرىلىستار جاۋىن-شاشىن اسەرىنەن ەزىلىپ كەتپەس ءۇشىن ءۇستىن ۋاقىتشا ارنايى قالىڭ تەنتپەن جانە سوڭعى قازبا جۇمىستارى بارىسىندا قالاشىقتىڭ وڭتۇستىك-شىعىس بولىگىنەن ارشىلعان قۇرىلىس ورىندارىن دا ۋاقىتشا پروفناستيلمەن جاۋىپ قويۋعا شەشىم قابىلداندى.
وتكەن جىلى ق ر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى تاراپىنان مەتاللوكونسترۋكسيامەن ءۇستىن قايتا جابۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. ءقازىر مۇنىمەن تىكەلەي «قازقايتاجاڭعىرتۋ» رمك الماتى فيليالىنىڭ ماماندارى اينالىسۋدا.
سيتادەلدى تولىق ارشىپ، رەستاۆراسيالاپ، سونداي-اق كونسەرۆاسيادان وتكىزۋ، توبەسىن ۇزاق جىلدارعا شىدايتىن جابىندىمەن جاۋىپ، تۋريستەر جۇرەتىن سوقپاق جولدار جۇرگىزىپ، اشىق اسپان استىنداعى مۋزەيگە اينالدىرۋ جانە يۋنەسكو-نىڭ «الەمدىك مۇرالار» تىزىمىنە ۇسىنۋ - باستى مىندەتتەردىڭ ءبىرى جانە بىرەگەيىنە اينالدى. قازىرگى كۇنى ساۋلەتشىلەر توبى ونىڭ جوباسىن دايىنداۋ ۇستىندە. وسى ەكى ارالىقتا قازبادان تابىلعان جانە تابىلىپ جاتقان ءبىزدىڭ زامانىمىزدىڭ ءى-ىىىعع.، ءىV-Vءىعع. جانە Vءىى-ىحعع. جاتاتىن قۇرىلىستار جاۋىن-شاشىن اسەرىنەن ەزىلىپ كەتپەس ءۇشىن ءۇستىن ۋاقىتشا ارنايى پوليۆينيلحلوريدتەن رەزينا ارالاستىرىلىپ جاسالعان كوپ قاباتتى جابىن ماتەريالىمەن جانە سوڭعى قازبا جۇمىستارى بارىسىندا قالاشىقتىڭ وڭتۇستىك-شىعىس بولىگىنەن ارشىلعان ورتاعاسىرلىق قالا قۇرىلىس ورىندارىن دا ۋاقىتشا پروفناستيلمەن جاۋىپ قويۋعا شەشىم قابىلداندى.
