ءوز كەزەگىندە ق ر ىشكى ىستەر ءمينيسترى ەرلان تۇرعىمبايەۆ كولىك ۇرلىعىمەن كۇرەستى ەۋرازيالىق وداق شەڭبەرىندەگى ارىپتەستەرىمەن تىزە قوسىپ جۇزەگە اسىراتىنىن العا تارتتى. وداققا مۇشە ەلدەر الداعى ۋاقىتتا ورتاق بازا دايىنداپ، تەمىر تۇلپاردى بارمىتىلاۋشىلارمەن كۇرەسۋدى كوزدەپ وتىر. ستاتيستيكالىق مالەمەتتەرگە كوز جۇگىرتەتىن بولساق، قازاقستاندا ۇرلانعان كولىكتەردىڭ 85 پايىزى رەسەيگە باعىتتالادى ەكەن. ال قالعاندارى وداققا مۇشە وزگە ەلدەردىڭ نارىعىندا قوسالقى بولشەك رەتىندە ساۋدالاندى.
– الداعى ۋاقىتتا ەسكى جانە اپاتتى جاعدايداعى كولىكتىڭ يەلەرى پايدالانۋعا جارامسىز بولىپ قالعان كولىكتەرىن قوسالقى بولشەكتى ساۋدالاۋشىلارعا ساتقاندا، ولارعا كولىكتىڭ تەحپاسپورتىن قوسا تاپسىرۋى ءتيىس. سول كەزدە بىزدەر بازاردا ساۋدالانىپ جاتقان ەسكى قوسالقى بولشەكتەردىڭ ۇرلانعان كولىكتىڭ بولشەگى ەمەس ەكەنىنە كوز جەتكىزەتىن بولامىز، – دەيدى مينيستر ەرلان تۇرعىمبايەۆ.
ءيا، ەلىمىزدە اۆتوكولىك ۇرلىعىنىڭ ۋشىققانىن قالمايمىز. وسى رەتتە ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ جاڭا باستاماسى كولىك ۇرلىعىنا قانشالىقتى تىيىم بولادى دەگەن سۇراق تۋىندايدى.
بىزدىڭشە، جاڭا باستامانىڭ كولىك ۇرلىعىنا قاتىسى جوق سەكىلدى. ونىڭ ۇستىنە بازارلاردا ساۋدالىنىپ جاتقان ەسكى قوسالقى بولشەكتەردىڭ كوپشىلىگى ەۋرازيالىق وداققا مۇشە ەلدەردەن كەلەدى دەپ كەسىپ ايتۋ قيىن. ەسكى بولشەكتەردىڭ باسىم بولىگى ەۋروپا ەلدەرىنەن كەلەدى. ونى ۇرلىق دەپ ايتۋعا اۋزىڭ بارمايدى.
جالپى، بازارلاردا ورتا دەڭگەيدەگى شەتەلدىك كولىكتەردىڭ قوسالقى بولشەكتەرى ساۋدالاناتىنى بەلگىلى. كولىك ۇرلايتىندار ۇرىلار 2000 جىلعا دەيىنگى كولىكتەردى ۇرلاپ، قولدارىن بۇلعاماسى انىق.
ۇرلاسا بايلار مىنەتىن ايعىرداي كرۋزاكتاردى ۇرلايدى. سوندىقتان «ەۋرازيالىق وداقتىڭ ۇرىلارى كولىكتەردى جاپپاي ۇرلاپ، بولشەكتەپ ساتىپ جاتىر» دەگەن ءسوز قيسىنعا كەلمەيدى.
ەسىك پەن توردەي دجيپ مىنەتىن شەندىلەر كولىكتەرى ۇرلانعان سوڭ وسىنداي قادامعا بارىپ وتىرۋى ءمۇمىن.
سونىمەن قاتار ءبىزدىڭ نارىقتى رەسەيدىڭ ارزان ساپاسىز كولىكتەرى جاۋلاپ العانى بەلگىلى. ال ۇرىلار ورىستىڭ سپاسىز كولىكتەرىنە مۇرىن ءشۇيىرىپ تە قارامايدى.
قازاقستاندا ولاردىڭ جاڭا قوسالقى بولشەكتەرىن ساۋدالايتىن رەسمي ديللەرلەر جەتەدى. ءوزى قالت-قۇلت ەتىپ تۇرعان ورىستىڭ كولىگىنىڭ ەسكى بولشەگى كەلەسى ءبىر كولىكتى جاماپ-جاسقاۋعا كەلمەيتىنى انىق. ورىستىڭ كولىگىن تىزگىندەپ جۇرگەن جۇرت جاڭا قوسالقى بولشەكتى الادى. ويتكەنى، جاڭا بولشەكتەر ارزان. كەز كەلگەن بازاردان تابۋعا بولادى.
وسى ءبىر جايتتاردى نازارعا الساڭىز، جاڭا تالاپ كولىك ۇرلىعىنا قاتىسى جوق ەكەنىن اڭعارعانداي بولاسىڭ. ءبىر بىلەتىنىمىز بازاردا ەسكى كولىكتىڭ بولشەكتەرىن ساۋدالاپ جۇرگەن قاراپايىم ساۋداگەرلەرگە قيىن بولايىن دەپ تۇر. بۇدان كەيىن ەسكى بولشەكتەردىڭ باعاسى قىمباتتاپ، حالىقتىڭ جاعدايى قيىنداي ءتۇسۋى بەك مۇمكىن.
ال مۇنى ويلاعان ەرلان تۇرماعامبەتوۆ بار ما ەكەن. كۇنى كەشە عانا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كەڭەستىڭ قۇزىرەتىن كەڭەيتۋدى قولدامايتىنىن اشىپ ايتتى. سول كەزدە پۋتين توقايەۆتىڭ شاپانىن شەشىپ العانىن كوردىك.
ءبىزدىڭ مينيسترلەر دە الداعى ۋاقىتتا پرەزيدەنتىمىزدەن ۇلگى الىپ، ەۋرازيالىق وداقتىڭ ەلىمىز ءۇشىن وڭ جامباسىنا كەلمەيتىن ۇسىنىستارىن قارسى شىعىپ، حالىقتىڭ مۇددەسىن بارىنەن دە جوعارى قوياتىن كەز كەلدى دەپ ەسەپتەيمىز.
نۇرلان جۇماحان
