تايجان: "دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسى؟ بىزدە تۇتاس جۇيە ىرىپ-شىرىگەن"

Dalanews 05 ءشىل. 2020 06:09 825

Cاياساتكەر مۇحتار تايجان جۇيە اۋىسپاي، ءومىر وزگەرمەيدى دەيدى. ونىڭ پىكىرىنشە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى بىلىق، تۇتاس جۇيەدەگى بەرەكەسىزدىكتىڭ سالدارى. Dalanews.kz تايجاننىڭ پىكىرىن نازارىڭىزعا ۇسىنادى.

وزگەنىڭ ءومىرى ءۇشىن، ءوزىن قاتەرگە تىگىپ، كۇن-تۇن كوز ىلمەي ىندەتپەن ارپالىسىپ جاتقان دارىگەرلەرگە العىستان باسقا ايتارىم جوق.

جۇيەنىڭ ءوزى قاقالىپ-شاشالىپ زورعا جۇمىس ىستەپ تۇر. دارىگەرلەردىڭ تاباندىلىعى، جانكەشتىلىگى بولماسا، الدەقاشان قيراپ تىنار ەدى. وسىنداي كەمباعال جۇيەنىڭ كەم-كەتىگىن جاسىرىپ، قيىندىقتى قاسقايا قارسى العان اق حالاتتى جانداردىڭ الدىندا تاعى ءبىر رەت باسىمدى يەمىن.


كورشى قىرعىزداردا ىندەتتىڭ شەڭگەلىنە ىلىككەن ناۋقاستارعا ارناپ كۇندىزگى ستاسيونارلار سوعىپ جاتىر ەكەن. بىزگە دە ۇلگى بولارلىقتاي...

ايتقىم كەلگەنى. دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى مەملەكەتتەگى كوپ سالانىڭ ءبىرى عانا. بىزدە تۇتاس جۇيە توقىراعان. ىرىپ-شىرىگەن جۇيەنىڭ تەك ءبىر سالاسى عانا اقساپ تۇرۋى مۇمكىن ەمەس.

وسى ەلدە قاي سالا ءمىنسىز جۇمىس ىستەيدى؟ مىنە، دەپ ساۋساعىڭىزبەن شۇقىپ كورسەتىڭىزشى؟

اسكەر مە؟ بىلتىر قارۋ-جاراق قويماسى جارىلعاندا اسكەري سالانىڭ بەلشەدەن بىلىققا باتقانىنا كۋا بولدىق. تالاي ادام سالاداعى سالاقتىقتىڭ قۇربانى بولا جازدادى. قاراپايىم ءتارتىپتىڭ قاعيداسى ساقتالمايتىن بۇل سالادان نە ءۇمىت، نە قايىر؟


اۆياسيا؟ وسىدان جارتى جىل بۇرىن قازاقستاندا جىرتىق-تەسىگى جەلىمدەلگەن ۇشاقتار اۋەگە كوتەرىلىپ ءجۇردى. قوزعالتقىشتار ەشبىر ەسەپسىز، باقىلاۋسىز اۋىسىپ، وسى سالاعا جاۋاپتىلار ويىنا كەلگەنىن ىستەدى. سالاداعى سوزىلمالى كوررۋپسيا مەن جاۋىردى جابا توقۋ سيندرومى وتاندىق اۆياسيانى ايانىشتى كۇيگە ءتۇسىردى.

ىشكى ىستەر مينيسترلىگى؟ قۇقىقتىق جۇيە؟ بالكىم تەمىرجول سالاسى مۇلتىكسىز جۇمىس ىستەيتىن شىعار؟ جوق، تاعى دا جاڭساق ايتتىق. ۆاگونداردىڭ رەلستان تايىپ، توڭكەرىلىپ جاتۋى ۇيرەنشىكتى جاعداي. ال جولاۋشىلار پويىزىنا كىرۋدىڭ ءوزى قورقىنىشتى. كۇتىمسىز، كەتەۋى-كەتكەن...

بالكىم اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ احۋالى دۇرىس شىعار؟ جوق، بۇل سالا دا مەملەكەتكە ماسىل. حالىقتى قاجەتتى ازىق-تۇلىكپەن قامتاماسىز ەتىپ، اسىراي الماي وتىرعانى ءوز الدىنا، سالىق تولەۋشىلەردىڭ اقشاسىن سورىپ، حالىققا تيەسىلى جەردى جالماعاننان وزگە بىلەرى جوق.

مۇمكىن جەرگىلىكتى اكىمدىكتەر جۇرتپەن جۇيەلى بايلانىس ورناتقان شىعار؟ تاعى دا قاتەلەستىك. اكىمدىكتەردىڭ شالاعاي شەشىمى، سولاقاي ساياساتىنىڭ كورىنىسى – كوررۋپسياعا باتقان لرت. وسى ءبىر بەتون ەسكەرتكىش اكىمدەر مەن حالىقتىڭ اراسىنداعى الشاقتىقتىڭ ايقىن بەلگىسى ىسپەتتەس.


مەكتەپ پەن جوو-لاردىڭ ءبىلىم بەرۋ دەڭگەيى قانداي؟ وعان وزدەرىڭىزدەر دە كۋاسىزدەر. بىزدەگى ءبىلىم سالاسىنىڭ اۋسەلەسىن اۋىل مەكتەبىندەگى دارەتحاناعا قاراپ-اق باعالاۋعا بولادى.

بۇل ەلدە بىردە-بىر سالا ءبىز كۇتكەندەي جۇمىس ىستەمەيدى. استىمىزداعى كولىكتىڭ توزىعى جەتكەنى سونداي، الدەقاشان كۇرەسىنگە لاقتىرۋ كەرەك ەدىك. ءبىز ونى ءالى سۇيرەتىپ كەلەمىز. شوپىرىن اۋىستىرعانىمىز بولسا، باياعى جارتاس سول جارتاس. ەسكە جۇيەنىڭ جاقتاستارى مايشەلپەككە بوگىپ، ءالى دە ءوز ورنىندا وتىر.


جۇيە اۋىسقان دا، وزگەرگەن دە جوق. ەلدىڭ اقشاسى كەتەر جەرىنە كەتىپ، جەمقورلاردىڭ جەمساۋىن تولتىرۋدا. وسى جۇيەنىڭ توبە باسىندا وتىرعانداردىڭ بەتى قالىڭ، ولار ءوز بيزنەسىنەن وزگەنى ويلامايدى. حالىقتىڭ اقشاسىن وزىنە تيەسىلى كومپانيالار مەن بانكتەرگە اۋدارۋدا.

ولمەستىڭ كۇنىن كەشۋدەن قۇتىلعىمىز كەلسە، جۇيەنى اۋىستىرعاننان وزگە جول جوق. جۇيە اۋىسقاندا عانا ونىڭ قان-تامىرى اينالا باستايدى. بۇل ءۇشىن بىزگە ەلدىڭ ءسوزىن سويلەيتىن پارلامەنت، شىنايى ءماسليحات، سايلاۋ جولىمەن بيلىككە كەلگەن اكىمدەر  كەرەك. بارلىق دەڭگەيدە ادىلەتتى ساياسي باسەكە ورناماي، ماندىمايمىز. بيلىكتەگى بىرنەشە ادامنىڭ مونوپولياسى مۇنايى اتقىلاپ، گازى بۇرقىراپ جاتقان حالىقتى قايىرشى كۇيگە ءتۇسىردى. نەتكەن سورى قالىڭ ۇلت ەدىك...

PS. COVID-19 تاراۋى بويىنشا قازاقستان الەمدە الدىڭعى ورىنعا شىقتى.

 

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار