1991 جىلعى 29 تامىزدا اسكەري-ونەركاسىپتىك كەشەننىڭ قاتاڭ قارسىلىعى جاعدايىندا سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىن جابۋ تۋرالى تاعدىرشەشتى شەشىم قابىلداندى.
«ءبىزدىڭ بالالارىمىز بەيبىت ومىردە ءومىر سۇرۋلەرى كەرەك. ءبىز ءاردايىم پوليگون قۇرباندارىن ەسكە الامىز!» دەگەن ەدى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.
بۇگىندە قازاقستان – الەمدىك انتيادرولىق قوزعالىستىڭ مويىندالعان كوشباسشىسى، ال يادرولىق سىناقتاردان زارداپ شەككەن جەردەگى اتوم ەنەرگياسى بەيبىتشىلىك پەن پروگرەسس ماقساتىندا پايدالانىلادى.
الەمدىك قوعامداستىققا بەيبىت اتومنىڭ دامۋى تۋرالى ءبىزدىڭ حابارىمىز الەمدىك تاريحتا يادرولىق سىناقتارعا قارسى ءىس-قيمىلدىڭ دۇنيەجۇزىلىك كۇنى بولىپ بەلگىلەندى.
بۇدان باسقا، قازاقستان الەمدەگى قۋاتى بويىنشا ءتورتىنشى راكەتالىق-يادرولىق الەۋەتتەن (اقش، رف جانە ۋكراينادان كەيىن) باس تارتتى. 1994 جىلى قازاقستان اتوم ەنەرگياسى جونىندەگى حالىقارالىق اگەنتتىكتىڭ (اەحا) مۇشەسى بولدى. 1995 جىلدىڭ مامىرىنا قاراي يادرولىق قارۋ قازاقستان اۋماعىنان شىعارىلىپ، زىمىران قوندىرعىلارى جويىلدى. سول كەزدە قازاقستان اۋماعىندا 1400 يادرولىق وقتۇمسىق ورناتىلعان 104 قۇرلىقارالىق بالليستيكالىق زىمىران ورنالاستىرىلدى. اەرودرومداردا 370 قاناتتى يادرولىق زىمىراندارى بار تۋ-95 مس 40 ستراتەگيالىق بومبالاۋشى بولدى. بۇل الەۋەت فرانسيا، ۇلىبريتانيا جانە قىتايدىڭ جالپى يادرولىق كۇشتەرىنەن اسىپ ءتۇستى.
1996 جىلدىڭ 30 قىركۇيەگىندە قازاقستان يادرولىق سىناقتارعا جان-جاقتى تىيىم سالۋ تۋرالى شارتقا قاتىستى.
كەزىندە سەمەي پوليگونىنىڭ قاجەتتىلىكتەرى ءۇشىن قۇرىلعان كۋرچاتوۆ قالاسى قايتادان عالىمداردىڭ زەرتتەۋ ورتالىعىنا اينالادى. بۇگىنگى تاڭدا ۇلتتىق يادرولىق ورتالىق ورنالاسقان كۋرچاتوۆ قالاسى يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالاردىڭ ورتالىعى بولىپ وتىر.
ايتا كەتەيىك، ورتالىق ازيانى يادرولىق قارۋدان ازات ايماق دەپ جاريالاۋ (2006 ج.)؛ 29 تامىزدى يادرولىق سىناقتارعا قارسى ءىس-قيمىلدىڭ حالىقارالىق كۇنى دەپ جاريالاۋ (2011 ج.) سياقتى حالىقارالىق اۋقىمداعى ايتۋلى تاريحي وقيعالار شىعىس وڭىرمەن تىعىز بايلانىستى.
