قازاقستان – كوپۇلتتى، كوپكونفەسسيالىق مەملەكەت. مۇندا ءارتۇرلى ەتنوستار مەن ءدىن وكىلدەرى عاسىرلار بويى ءبىر شاڭىراق استىندا بەيبىت ءومىر ءسۇرىپ، ءوز مادەنيەتى مەن ءداستۇرىن ساقتاپ كەلگەن. ەلدەگى الەۋمەتتىك تۇراقتىلىق پەن بىرلىك تەك مەملەكەت بيلىگىنىڭ ساياساتىمەن عانا ەمەس، قوعامنىڭ ءوزارا تۇسىنىستىگى، ءوزارا قۇرمەتى جانە ءدىني تولەرانتتىلىعى ارقىلى قالىپتاسقان.
بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاننىڭ كونفەسسياارالىق قاتىناستارى مەن رۋحاني كەلىسىمى حالىقارالىق قوعامداستىق ءۇشىن ۇلگى بولىپ وتىر. ەل تۇرعىندارى ءبىر-بىرىنىڭ سەنىمىنە قۇرمەتپەن قاراپ، ورتاق قۇندىلىقتاردى دامىتۋعا ات سالىسادى. ءدال وسى رۋحاني جانە مادەني ءوزارا تۇسىنىستىك ەلدىڭ تۇراقتىلىعى مەن دامۋىنىڭ باستى كەپىلى بولىپ وتىر.
سينياكوۆ ولەگ ۆيتاليەۆيچ، دىندەردى زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ ءدىنتانۋشى عالىمى، ەلىمىزدەگى ءدىني جاعداي، كونفەسسياارالىق ديالوگ جانە رۋحاني كەلىسىمنىڭ ماڭىزى تۋرالى ءوزىنىڭ تەرەڭ وي-پىكىرىن ءبولىستى دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
قازاقستانداعى قازىرگى ءدىني جاعداي
-ولەگ ۆيتاليەۆيچ، قازاقستانداعى ءدىني سالانىڭ بۇگىنگى جاعدايىن قالاي باعالايسىز؟
سينياكوۆ ولەگ ۆيتاليەۆيچ: قازاقستان – زايىرلى، دەموكراتيالىق جانە قۇقىقتىق مەملەكەت. ەلدە 130-دان استام ەتنوس جانە 18 ءدىني كونفەسسيا وكىلدەرى ءومىر سۇرەدى. سوندىقتان ءدىني احۋال كوپۇلتتى حالىق قۇرىلىمىمەن تىعىز بايلانىستى. قازىرگى تاڭدا مەملەكەت بارلىق كونفەسسيالارمەن وزدەرىنىڭ سەنىمدىك ەرەكشەلىكتەرىنە قاراماستان كونسترۋكتيۆتى ديالوگ جۇرگىزۋدە. ءدىني بىرلەستىكتەر سانى ارتىپ كەلەدى، ولاردىڭ قاتارىندا الەمدىك دىندەردىڭ وكىلدەرى بار. وسى تۇرعىدا ەلىمىزدە تۇراقتى بالانس پەن تۇراقتىلىق ساقتالعان.
ءدىني بىرلەستىكتەر مەن قوعام
ء-دىني بىرلەستىكتەر قوعامنان بولەك ءومىر سۇرمەيدى دەپ ايتۋعا بولادى ما؟
ء-يا، ءدال سولاي. بارلىق كونفەسسيالار ءوزارا تولىققاندى ديالوگقا ۇمتىلىپ وتىر. بۇل تەك سوزدە عانا ەمەس، ناقتى ىس-ارەكەتتە دە كورىنىس تابۋدا. مىسالى، 2025 جىلدىڭ 22 قاراشا ايىندا استانادا «QAMQOR-ASTANA» قوعامدىق قورى قازاقستان فۋتبول فەدەراسياسىمەن بىرلەسىپ «دوستىق كۋبوگى» اتتى كونفەسسياارالىق فۋتبول ءتۋرنيرىن وتكىزەدى. تۋرنيرگە قالامىزداعى دەرلىك بارلىق كونفەسسيا وكىلدەرى قاتىسادى. مۇنداي ءىس-شارالار قوعامداعى رۋحاني كەلىسىم مەن بىرلىكتىڭ ناقتى كورىنىسى بولىپ تابىلادى. سونىمەن قاتار، قازاقستاندا «رۋحاني كەلىسىم كۇنى» مەرەكەسى دە اتالىپ وتىلەدى. ءارتۇرلى كونفەسسيالار مەن ەتنوستار اراسىنداعى رۋحاني كەلىسىم – ەلىمىزدىڭ شىنايى ۆيزيت كارتوچكاسى.
مەملەكەتتىڭ قولداۋى
-مەملەكەت ءدىني ارتۇرلىلىكتى قالاي قولدايدى؟
-مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ باستى ماقساتى – كونفەسسياارالىق قاقتىعىستاردىڭ الدىن الۋ، قوعامداعى بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋ جانە ەلدەگى بارلىق كونفەسسيالاردى تەڭ دامىتۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋ. ءاربىر ازامات ءوز ەركىمەن سەنىم ءبىلدىرۋ نەمەسە اتەيست بولۋ تاڭداۋىنا يە. مەملەكەت ءوز كەزەگىندە ەركىن ءدىني سەنىم ءۇشىن جاعداي جاساپ، سەنىم بىلدىرمەيتىن ازاماتتاردىڭ تەڭ قۇقىقتارى مەن قورعالۋىن قامتاماسىز ەتەدى.
ديالوگ پەن رۋحاني كەلىسىمنىڭ ماڭىزى
ء-دىني ديالوگ پەن كەلىسىم قوعام ءۇشىن نەگە ماڭىزدى؟
- ءدىني كوشباسشىلار اراسىنداعى ديالوگ ادامزاتتىق قۇندىلىقتاردى تەرەڭىرەك تۇسىنۋگە جانە العا جىلجىتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، سونىڭ ىشىندە نەگىزگى قۇقىقتار مەن بوستاندىقتاردى قورعاۋعا ىقپال ەتەدى. قازاقستاندا ءدىني تولەرانتتىق، ۇلتارالىق كەلىسىم جانە رۋحاني كەلىسىم قوعامنىڭ تۇراقتىلىعى مەن دامۋىنىڭ نەگىزى بولىپ تابىلادى.
قازاقستان تاجىريبەسى باسقا ەلدەر ءۇشىن ۇلگى بولا الادى. ەل تۇرعىندارى ءوز مادەنيەتى مەن سەنىمىن ساقتاي وتىرىپ، باسقا داستۇرلەرگە قۇرمەتپەن قارايدى. بۇل قازاقستاننىڭ تۇراقتى دامۋى مەن بىرلىگىنىڭ باستى كەپىلى بولىپ تابىلادى.
