«سيفرلى قازاقستان» باعدارلاماسى ەنگىزىلگەلى بەرى ەلىمىزدىڭ بارلىق سالاسىنىڭ دامۋدىڭ جاڭا كەزەڭىنە وتكەنى انىق بايقالدى. ويتكەنى سالا جۇمىسى جەڭىلدەپ، حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ساپاسى ارتتى، ءتىپتى كەيبىر سالالاردا جەمقورلىقتىڭ جولى كەسىلىپ، اشىقتىق پەن جاريالىلىققا جول اشىلدى. وزگەرىستىڭ وڭ باعىتتا ءوربۋى سيفرلىق جۇيەنىڭ دۇرىس قادام ەكەنىن اڭعارتادى.
و باستا اتالمىش باعدارلامانى ەنگىزۋ كەزىندە «ءبىز سيفرلى تەحنولوگيانى قولدانۋ ارقىلى قۇرىلاتىن جاڭا يندۋستريالاردى وركەندەتەمىز. بۇل – ماڭىزدى كەشەندى مىندەت. سيفرلاندىرۋ دەگەنىمىز – قازاقستاننىڭ وزىق ەل اتانۋ جو¬لىنداعى ماقساتى ەمەس، قۇرالى. باسەكەگە قابىلەتتى بولۋ، ءوسىم¬ءدى ءونىم ءوندىرۋدى ارتتىرۋ، مىنە، وسى – ماقسات» دەلىنگەن بولاتىن. وسى ماقساتقا جەتكەندەيمىز. ويتكەنى ۋاقىت سۇرانىسىنان تۋىنداعان سيفرلىق جۇيە زامان كوشىنەن قالماۋدىڭ دا ءبىر جولى بولاتىن. وسى ورايدا جۇيەنىڭ باستاپقى مەجەسىنە دە توقتالا كەتسەك، تۇرعىنداردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتا وتىرىپ، بارلىق سالانى سيفرلاندىرۋ ارقىلى 2020 جىلعا دەيىن ينتەر¬نەت قولدانۋشىلاردىڭ سانىن 80 پايىزعا دەيىن كوتەرۋ ەدى ماقساتى بار بولاتىن. قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدىڭ بارلىق ءوڭىرى دەرلىك عالامتوردىڭ راحاتىن سەزىنۋدە. عالامتور ارقىلى حات الىسىپ، حابار الىسىپ قانا قويماي، بانك قىزمەتتەرى ارقىلى اقشا اۋدارىپ، سوت قىزمەتى ارقىلى ونلاين سوت وتىرىسىنا قاتىسىپ، ءتىپتى نەكەگە تۇرىپ، قۇجاتتارىن دا راسىمدەۋدە.
«سيفرلى قازاقستاننىڭ» تاعى ءبىر ماقساتى تۇرعىنداردىڭ 95 پايىزىن سيفرلى xابار تاراتۋمەن قامتىپ، ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ كوزدەلگەن بولاتىن. قازىرگى تاڭدا سيفرلى حابار تاراتىپ قانا قويماي، ەلىمىزدىڭ بارلىق مەكتەپتەرى 100 پايىز كومپيۋتەرمەن جابدىقتالىپ قانا قويماي، جوعارى جىلدامدىقتى عالامتور جەلىسىمەن، تەگىن Wi-Fi قىزمەتىمەن قامتىلدى. ءقازىر اتا انالار ۇيدە وتىرىپ اق مەكتەپتەگى بالاسىنىڭ العان باعاسىن كورە الادى. ءۇي تاپسىرماسىمەن دە تانىسىپ، ءتىپتى، جاڭا تۋعان بالاسىن بالاباقشاعا كەزەككە قويا الادى. ياعني بۇل قىزمەتتەردىڭ بارلىعى اۆتوماتتاندىرىلىپ، رەتكە كەلتىرىلدى. ءبارىن انىق عالامتور ارقىلى جاريالى تۇردە كورىنىپ تۇرعاندىقتان، بۇرىنعىداي بالاسىن «بارماق باستى كوز قىستىمەن» بالاباقشاعا ورنالاستىرۋ سەكىلدى لاس ارەكەتتەردىڭ دە جولى كەسىلدى. حالىقتىڭ ۇنەمى بالاباقشاداعى ورىنعا تالاسى تولىق شەشىلمەسە دە، حالىقتىڭ ءتيىستى قۇزىرلى ورىندارعا دەگەن كۇمانى سەيىلدى. ياعني سالاداعى جەمقورلىق ارەكەتتەرى ءبىرشاما ازايدى.
ءبىلىم سالاسى عانا ەمەس، دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسى دا سيفرلاندىرۋ ارقىلى جەتىلە ءتۇستى. كەز كەلگەن ناۋقاس ۇيدە وتىرىپ دارىگەر قاراۋىنا جازىلىپ، ۋاقىتىن ۇنەمدەدى. دارىگەردى ۇيگە شاقىرۋ قىزمەتتەرى ونلاين تۇردە «دامۋ مەد» موبيلدىك قوسىمشاسى ارقىلى جۇزەگە استى، پورتال الۋ قىزمەتىن دە بۇرىنعىداي ساندالماي ۇيدە وتىرىپ راسىمدەي الادى. ءتىپتى جەرگىلىكتى جەردەن الا الماعان مەديسينالىق قىزمەتىن ءوزى قالاعان ەلىمىزدىڭ كەز كەلگەن قالاسىنان الۋىنا مۇمكىندىك اشىلدى. مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورى جۇيەسى ارقىلى ساقتاندىرۋ قورىنداعى اقشاسىن ءوزى قالاعان مەديسينالىق ورتالىعىنان كومەك الۋىنا بولادى. ياعني سيفرلاندىرۋ قىزمەتىنە ەلىمىزدەگى جۇيەلەر دە بەيىمدەلىپ، وڭتايلى جۇمىس ىستەي باستادى.
سيفرلى تەحنولوگيالاردىڭ ارقاسىندا قازىرگى تاڭدا مەديسينا، قارجى، قۇرىلىس، كوممۋنيكاسيا، بانك جانە ساياسي قوعامدىق سالالارعا جاساندى ينتەللەكتىگە نەگىزدەلگەن جۇيەلەر دە جاپپاي كىرىكتى. قازىرگى تاڭدا جاساندى ينتەللەكتىگە قوعامنىڭ سۇرانىسى مەن قىزىعۋشىلىعى دا جوعارى بولىپ وتىر. ماسەلەن وتكەن 2023 جىلى ينتەرنەتتەگى Google اقپاراتتىق ىزدەۋ جۇيەسىندە «جاساندى ينتەللەكتى» ۇعىمى قولدانۋشىلار تاراپىنان ەڭ كوپ سۇرالعان تاقىرىپ بولۋى وسىنىڭ ايعاعى. مەملەكەت باسشىسى دا قازىرگى تاڭدا ۋاقىت سۇرانىسىنا ساي بولۋ جولىندا جاساندى ينتەللەكت، سيفرلىق دامۋ باستامالارىن تولىق قولدايتىنىن ءبىلدىرىپ وتىر.
ماسەلەن پرەزيتەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ «ادىلەتتى قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق باعدارى» اتتى قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا ەلىمىزدەگى جوعارى وقۋ ورىندارىندا جاساندى ينتەللەكتىگە نەگىزدەلگەن تەحنولوگيالاردى وقىتاتىن فاكۋلتەتتەر اشۋ قاجەتتىگىن، جاقىن بولاشاقتا اتالعان تەحنولوگيانىڭ ماڭىزى ارتاتىنىن اتاپ وتكەن بولاتىن. ياعني جەتكەن مەجەمەن توقتاپ قالماي ءالى دە دامۋ جولىندا ماماندارىمىز دا ساي بولۋ كەرەك. ول ءۇشىن سۇرانىسقا ساي مامان دايىنداپ ۇلگەرۋ دە پارىز. سوندىقتان الداعى ۋاقىتتا مامان سۇرانىسىن قاناعاتتاندىرۋ ماقساتىندا ارنايى فاكۋلتەتتەر اشۋ دا ماقسات ەتىلىپ وتىر. دەمەك بۇل باعىتتاعى جۇمىستار الداعى ۋاقىتتا جەتىلدىرىلە بەرمەك. وسى ورايدا قوعامدا جاساندى ينتەلەكتكە قاتىستى ەكىۇداي پىكىر دە قالىپتاسقان. «جاساندى ينتەللەكت قانشالىقتى مامانداردى الماستىرا الادى، ءتىپتى كەيبىر ماماندىقتاردىڭ جويىلۋىنا دا ىقپال ەتۋى مۇمكىن دەگەن ۇرەي بار». تاقىرىپقا وراي IT مامان الماس امانگەلدى پىكىرىن دە بىلگەن ەدىك.
ول «راس، وزگەرىس قاشان دا قوعامعا الدىمەن ۇرەي اكەلەدى. ونىڭ ۇستىنە عالىمدار تاراپىنان جاساندى ينتەللەكت تالاي قىزمەتكەرلەردىڭ ورنىن «تارتىپ الادى» دەگەن ۇرەي بار. بۇل تاقىرىپقا زەرتتەۋ دە جاساپ جاتقاندار بار. Goldman Sachs ينۆەستيسيالىق بانكىنىڭ بايانداماسىندا: «جاساندى ينتەللەكت 300 ميلليون جۇمىس ورنىن الماستىرا الادى، سونىمەن بىرگە جاڭا جۇمىس ورىندارىن قۇرۋعا جانە ونىمدىلىكتى ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى» دەلىنگەن. دۇنيەجۇزىلىك ەكونوميكالىق فورۋمنىڭ مالىمەتتەرى بويىنشا، 2025 جىلعا قاراي جاساندى ينتەللەكت 85 ميلليون جۇمىس ورنىن جويىپ، ورنىنا 97 ميلليون جاڭا جۇمىس ورنىن اشادى دەگەن بولجام بار. ياعني دەر كەزىندە بەيىمدەلە بىلسەك، تالاي جۇمىس ورنى جويىلعانىمەن، ورنىنا ودان بىرنەشە ەسە كوپ ماماندىق اشىلماق. ءقازىردىڭ وزىندە سيفرلاندىرۋدىڭ تالاي يگىلىگىن سەزىنىپ وتىرمىز. الداعى ۋاقىتتا بۇل مۇمكىندىكتەر ارتا تۇسپەك. مەملەكەت باسشىسىنىڭ مەڭزەپ وتىرعانى دا وسى. جاساندى ينتەللەكتى ەنگىزۋمەن قاتار تالاي ماماندىق قاجەتتىلىگى ارتادى.
سوندىقتان سول وزگەرىسكە بەيىمدەلىپ ۇلگەرۋىمىز كەرەك. سونىمەن قاتار ەسكەرەتىن ماڭىزدى جايت، جاساندى ينتەللەكتىگە نەگىزدەلگەن تەحنولوگيالار تەك اقپاراتتىق تالداۋ، عىلىمي-زەرتتەۋ سالاسىنا عانا ەمەس، سونىمەن قاتار اسكەري، قاۋىپسىزدىك، مەديسينا، قارجى سالالارىنا دا بەلسەندى تۇردە كىرىگۋدە. جاساندى ينتەللەكتتىڭ ءرولىن بىلاي تۇسىندىرۋگە بولادى. جاساندى ينتەللەكتىگە نەگىزدەلگەن تەحنولوگيالار ءسىزدىڭ جۇمىسىڭىزدى تارتىپ الماۋى مۇمكىن، ءبىراق سوڭعى تەحنولوگيانى جەتىك مەڭگەرگەن كەلەسى ءبىر مامان جۇمىس ورنىڭىزدى تارتىپ الۋى ابدەن مۇمكىن.
سوندىقتان، ەشقاشان جاڭا تەحنولوگيانى مەڭگەرۋ كەش ەمەس. قاي مامان يەسى بولساڭىز دا ۋاقىت سۇرانىسىنا بەيىمدەلىپ ۇلگەرۋ كەرەك. جالپى ۋاقىت سۇرانىسىنان تۋىنداپ جاتقان بۇل وزگەرىستەردەن شوشىماۋىمىز كەرەك. قازىرگى بۋىن Z ۇرپاق دەپ سانالادى. ەرەسەكتەردىڭ ءارىپ تانىسا دا ۇيالى تەلەفوندى يگەرۋىنىڭ ءوزى قيىنداۋ بولسا اقپاراتتىق-كوممۋنيكاتيۆتىك تەحنولوگيا ورىسىندە سەنتەنيالدى تولقىننىڭ كەز كەلگەن نارسەنى قابىلداۋ قابىلەتى وتە جوعارى.
تۋا سالا ۇيالى تەلەفوندى قولىنا ۇستاپ الىپ، قالاعان نارسەسىن شۇقىلاپ تاۋىپ الاتىن بۇل ۇرپاقتىڭ بۇل وزگەرىستەرگە دە تەز بەيىمدەلەتىنى انىق. كەز كەلگەن اقپاراتتى سۇزگىدەن وتكىزىپ قابىلداۋعا قۇشتار ۇرپاق بۇرىنعىداي 90 مينۋتتىق ءدارىس تىڭداۋعا ىقىلاستى ەمەس. بۇل ۇرپاق ءبارىن ۇستاپ، كوزبەن كورۋدى دۇرىس كورەدى. قىسقا ۋاقىتتا، تەز ارادا تۇسىنۋگە تىرىسادى. بىلايشا ايتقاندا بۇرىن 10 مينۋتتا كەڭىنەن قامتىپ اۋقىمدى تۇسىندىرەتىن دۇنيەنى بۇلار 1 مينۋتتا ايتىپ جەتكىزۋدى تالاپ ەتەدى. سول سەبەپتى دە جاساندى ينتەللەكت سالاسىندا وقۋ ۇدەرىسى دە ايتارلىقتاي وزگەردى. وقۋ زالىندا ءۇش ساعات ءدارىس وقىپ تۇسىندىرگەننەن گورى تاجىريبە رەتىندە زاۋىتتاردى، كەڭسەلەر مەن زەرتحانالاردى ارالاپ، ءوندىرىس بارىسىندا ۇيرەتكەن الدەقايدا اقىلعا قونىمدى. ءبىز وسىنى ءتۇسىنۋىمىز كەرەك. زامان داماۋى وسىلاي وزگەرەدى. ماسەلەن شوت قاعىپ وتىرعاننان كالكۋلياتورعا قالاي تەز ۇيرەنسەك، سيفرلى وزگەرىس تە ءدال سولاي ءومىرىمىزدى جەڭىلدەتەدى. وسى ورايدا اتاپ وتەر جايت، سوڭعى بىرنەشە جىل كولەمىندە ەلىمىزدەگى وزگەرىستەر كەيبىر دامىعان ەلدەردە جولعا قويىلماعان. ءبىر قۇجات ءۇشىن بىرنەشە كۇنىن جوعالتاتىن ەلدەر ءالى بار. بۇل باعىتتا ەلىمىزدىڭ وزگەرىسى كوڭىل قۋانتادى» دەيدى.
«سيفرلى قازاقستان» باعدارلاماسىنىڭ تۇپكى ماقساتى – حالىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىن جوعارى ساتىعا كوتەرۋ بولاتىن. بۇل ماقساتىمىز قازىرگى تاڭدا ورىندالۋ ۇستىندە. سوندىقتان حالىق يگىلىگى ءۇشىن جاسالىپ جاتقان جۇمىستار ەل ءۇمىتىن اقتاپ جاتىر دەپ ايتا الامىز.
