كورمە ماتەريالدارى ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇربانى بولعان شىعىسقازاقستاندىقتاردىڭ قايعىلى تاعدىرىن باياندايدى. قۇجاتتار مەن فوتوسۋرەتتەر سول ۋاقىتتا ادامداردىڭ قالاي زاڭسىز سوتتالىپ، اتىلعانىن كۋالاندىرادى.
تاريحي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، 1927-1953 جىلدار ارالىعىندا قازاق جەرىندە 125 مىڭنان استام ادام قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىرادى، ونىڭ 25 مىڭى اتۋ جازاسىنا كەسىلدى.
ولاردىڭ ىشىندە ءاليحان بوكەيحان ۇلى، احمەت بايتۇرسىن ۇلى، ماعجان جۇمابايەۆ، ساكەن سەيفۋللين، ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلى، بەيىمبەت مايلين سىندى الاش ارىستارى بار. جالپى «الاش-وردا» ءىسى بويىنشا بارلىعى 4297 ادام قۋعىن-سۇرگىنگە، ونىڭ 2062 اتۋ جازاسىنا ۇشىراعان.
مۋزەيدەگى ەكسپوزيسيانىڭ ورتالىق بولىگى شەيت بولعان الاش كوشباسشىلارىن ەسكە الۋعا ارنالعان.
مۇندا الاشتىڭ ۇلى تۇلعالارىنا قاتىستى فوتوسۋرەتتەر مەن قۇجات كوشىرمەلەرى قويىلدى. ولار ءا. بوكەيحانوۆ، ا. بايتۇرسىنوۆ، م. دۋلاتوۆ، ج. ايماۋىتوۆ، ءا. ەرمەكوۆ، ر. مارسەكوۆ، م. تىنىشبايەۆ سىندى الاش قايراتكەرلەرىنىڭ ومىرىنەن اقپار بەرەدى.
سونىمەن قاتار ەكسپوزيسيادا 1921-1922 جىلدارداعى اشارشىلىققا، كونفەسكەلەۋگە بايلانىستى قۇجاتتار قويىلعان.
– قۋعىن-سۇرگىن قوعامنىڭ مادەني جانە ءبىلىم بەرۋ دامۋىنا ىقپال ەتكەندەردىڭ ەڭ جاقسىسىن جويدى. شىعىس قازاقستاندا 1350 ادام قۋعىنعا ۇشىراپ، 300 ادام اتىلعان، – دەدى ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن ەسكە الۋ مۋزەيىنىڭ مەڭگەرۋشىسى الفيا باقبايەۆا.
سونداي-اق ەكسپوزيسيادا قازاقستانعا پولياكتاردى، كورەيلەردى، نەمىستەردى، سولتۇستىك كاۆكاز حالىقتارىن جەر اۋدارىلۋلارى جايلى باياندالادى.
سونداي-اق، بۇگىن شىعىس قازاقستاننىڭ وبلىسىنىڭ ورتالىعى وسكەمەن قالاسىنداعى وبلىستىق «حاليفا التاي» مەشىتىندە ساياسي قۋعىن-سۇرگىن جانە اشارشىلىق قۇرباندارىن ەسكە الىپ، سولاقاي ساياساتتىڭ قۇربانى بولعان اعا ۇرپاقتىڭ رۋحىنا قۇران باعىشتالدى. قۇلشىلىق ۇيىنە جينالعاندار ەندى ەلىمىزدە مۇنداي قيىنشىلىق بولماسىن، كەيىنگى ۇرپاق بەيبىت زاماندا ءومىر ءسۇرسىن دەگەن اق جارما تىلەكتەرىن ءبىلدىرىپ، دۇعا ەتتى.
