ساياسي شولۋشى جانە ەكونوميست راحىمبەك ءابدىراحمانوۆ ەلىمىزدىڭ بيۋدجەت-سالىق جانە تاريفتىك ساياسات بويىنشا جۇرگىزىلىپ جاتقان ۇلتتىق رەفورمالار تيىمدىلىگىن باعالاپ كوردى. سونداي-اق ول مەملەكەت باسشىسى ايتقان قازاقستانداعى 162 ەڭ باي ادامعا قاتىستى ءوز ويىن كەڭىنەن تارقاتتى، دەپ جازادى Dalanews.kz.
"بيۋدجەت-سالىق جانە تاريفتىك ساياسات بويىنشا جۇرگىزىلگەن ۇلتتىق رەفورمالار تيىمدىلىگىن باعالاۋ ءۇشىن شەنەۋنىكتەرىمىز ءوزى ويلاپ تاباتىن KPI-گە جۇگىنۋگە بولادى. ءبىراق، بۇل رەتتە مىسالى، حالىقتىڭ ورتاشا تابىسى نەمەسە ەڭ تومەنگى زەينەتاقى سىندى بازالىق كورسەتكىشتەرگە دە سۇيەنۋگە بولادى. سونىمەن قاتار سىبايلاس جەمقورلىقتى قابىلداۋ يندەكسى دە ماڭىزدى كريتەريي بولا الادى. ويتكەنى سىبايلاس جەمقورلىق بىزدەگى رەسۋرستاردىڭ ەداۋىر بولىگىن "جالماپ جاتقانى" بەلگىلى. مىنە، وسى كورسەتكىشتەر بويىنشا ءبىز وركەنيەتتى ەلدەردىڭ ەڭ سوڭىندا كەلەمىز. مىسالى، ءبىز قازاقستاندا ەڭ تومەنگى تابىس ءبىر وتباسى مۇشەسى ءۇشىن شامامەن 60 مىڭ تەڭگە ءارى بۇل ءۇي شارۋاشىلىقتارىنداعىلاردىڭ شامامەن 60%-ىن قامتيدى دەپ ءجۇرمىز. الايدا، بۇل دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ ستاندارتتارى بويىنشا كەدەيلىك شەگىنەن دە تومەن"، - دەيدى راحىمبەك ءابدىراحمانوۆ Forbes.kz-عا بەرگەن سۇقباتىندا.
ونىڭ ايتۋىنشا، ەگەر دۇنيەجۇزىلىك بانك ازىرلەگەن KPI-گە قارايتىن بولساق، ول سىبايلاس جەمقورلىقتى تەجەۋ تيىمدىلىگى، مەملەكەتتىك باعدارلامالاردى ىسكە اسىرۋدىڭ تابىستىلىعى، قۇقىقتى قولدانۋ پراكتيكاسىنىڭ تيىمدىلىگى، مەملەكەتتىڭ ەسەپ بەرۋ دارەجەسى سياقتى اسپەكتىلەردى قامتيتىن مەملەكەتتىك باسقارۋ ساپاسىنىڭ يندەكستەرىنەن تۇرادى.
"كەشىرىڭىزدەر، ءبىز ناق وسى يندەكستەر بويىنشا بارىنەن ارتتا قالىپ، ەڭ كەدەي افريكا ەلدەرىنىڭ دەڭگەيىندە تۇرمىز. مىسالى، قۇقىقتى قولدانۋ پراكتيكاسى نەمەسە ەكونوميكالىق باعدارلامالاردى ورىنداۋ تيىمدىلىگى سياقتى يندەكستەر بويىنشا ءبىز دامۋ دەڭگەيى تومەن ەلدەردىڭ جاعدايىمەن سالىستىرۋعا بولاتىن ناتيجەلەرگە يەمىز. رەفورمالاردىڭ ءساتتى ءجۇرىپ جاتقانىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن باعدارعا الىنۋى ءتيىس ولشەمدەر حالىقتىڭ تابىسى، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ناقتى كۇرەس، سونداي-اق بايلىق بولىنىسىندەگى تەڭسىزدىكتى جويۋ بولىپ تابىلادى. الايدا، ازىرگە، توقايەۆتىڭ 2022 جىلى مىسالعا العان KPMG ەسەبىنە سايكەس، رەسپۋبليكامىزدا 162 ادام عانا ەل بايلىعىنىڭ تەڭ جارتىسىنا يەلىك ەتەدى"، - دەدى مامان اشىنا.
مەملەكەت، بيزنەس جانە ازاماتتاردىڭ مۇددەلەرىن قالاي تەڭەستىرۋگە بولادى، بۇل - باسقا ماسەلە.
"ءبىز ءارقاشان تەپە-تەڭدىكتى ىزدەيمىز. مىسالى، مەملەكەتتىك كاپيتاليزم رەفورماسىن الالىق. بۇل ۇلتتىق كومپانيالار مەن حولدينگتەر سانىن ايتارلىقتاي قىسقارتۋ، بەيىندى ەمەس اكتيۆتەردى اشىق اۋكسيوندار ارقىلى ساتۋدى قاراستىرۋى ءتيىس. ياعني، ۇلتتىق بايلىق ءوز قالاۋى بويىنشا باسقارۋعا جاتاتىن شەنەۋنىكتەرگە ەمەس، تۇپكىلىكتى تابىسكەر – حالىققا تيەسىلى بولۋى ءۇشىن. اسىرەسە، بۇل تابيعي رەسۋرستاردى ءوندىرۋ سالاسىندا جۇمىس ىستەيتىن مەملەكەتتىك كومپانيالار، سونداي-اق تابيعي رەنتا الۋشى كومپانيالار ءۇشىن وتە ماڭىزدى. سوندىقتان، مەنىڭ ويىمشا، بۇل تەپە-تەڭدىككە، ەڭ الدىمەن، مەملەكەتتىك كاپيتاليزمدى قىسقارتۋ، شەنەۋنىكتەر اپپاراتىنداعىلاردى ازايتۋ جانە مەملەكەتتىك كومپانيالار مەن مەكەمەلەردەن گورى رەسۋرستاردى شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ، سونداي-اق ءۇي شارۋاشىلىقتارىنداعىلاردىڭ پايداسىنا قاراي قايتا ءبولۋ ارقىلى قول جەتكىزۋگە بولادى"، - دەيدى ول.
قازىرگى ۋاقىتتا ءارتۇرلى باعالاۋلار بويىنشا، مەملەكەتتىك جانە كۆازيمەملەكەتتىك سەكتورلاردىڭ شوعىرلاندىرىلعان بيۋدجەتى شامامەن 85 ملرد دوللاردى قۇرايدى.
"وتكەن جىلى بۇل سوما، مەنىڭ ويىمشا، ودان دا جوعارى بولدى، ال ساتىپ الۋلاردىڭ جالپى بيۋدجەتى – 15 ترلن تەڭگە. مىنە، بۇل - ءاردايىم اشىق تۇردە بولىنە بەرمەيتىن ۇلكەن اقشا. كەيبىر مالىمەتتەر بويىنشا، مەملەكەتتىك بيۋدجەتتىڭ ءاربىر التىنشى تەڭگەسى سىبايلاس جەمقورلىق ترانزاكسيالارىمەن بايلانىستى بولۋى مۇمكىن. ارينە، بۇل تەكسەرىلمەگەن دەرەكتەر، ناقتى ستاتيستيكاسى دا جوق. ءبىراق ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، مەملەكەتتىك قاراجاتقا قاتىستى سىبايلاس جەمقورلىق اپاتتى دەڭگەيگە جەتكەن. بۇل مەملەكەتتىك رەسۋرستاردىڭ ەداۋىر بولىگى ازاماتتاردىڭ ءال-اۋقاتىنا ەمەس، جاسىرىن شىعىندارعا جۇمسالاتىنىن بىلدىرەدى. ەگەر، شىن مانىندە، رەفورمالارمەن اينالىساتىن بولساق، مەملەكەتتىك اپپاراتتاعىلار سانىن قىسقارتىپ، اشىقتىقتى ارتتىرىپ، سونداي-اق ۇلتتىق كومپانيالاردى رەفورمالاپ، ارتىلعان رەسۋرستاردى قاراپايىم قازاقستاندىقتاردىڭ پايداسىنا قاراي قايتا بولۋگە بولادى"، - دەيدى ەكونوميست.
بۇعان دەيىن سايتىمىزدا "قازاقستانداعى كەدەيلىكتى زەرتتەگەن دۇنيەجۇزىلىك بانك اتاۋلى كومەكتەن جەمقورلىق قۇرام تاپقان" اتتى ماقالا جاريالانعان بولاتىن. "2021 جىلى مۇنداي سۋبسيديالار كولەمى ءجىو-نىڭ 2،8 پايىزىن قۇراسا، نەگىزگى بەنەفيسيارلار اۋقاتتى ءۇي شارۋاشىلىقتارى بولىپ شىعۋى، پارادوكس. بۇل مۇنداي وراسان زور بيۋدجەتتەر كەدەيلەردى ءىس جۇزىندە قولداماي، ءتيىمسىز جۇمسالىپ جاتقانىن جانە ولاردى جويۋ اقشانى ۇنەمدەۋگە جانە ونى الەۋمەتتىك تەڭدىك پەن ءۇي شارۋاشىلىقتارىن الەۋمەتتىك قورعاۋدى جاقسارتۋ ءۇشىن شىنىمەن قاجەت شارالارعا باعىتتاۋعا كومەكتەسەتىنىن بىلدىرەدى"، - دەيدى Halyk Finance ساراپشىسى ماقالادا.
