قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ بارلىق ازاماتتاردى كوۆيدكە قارسى ەكپە سالدىرۋعا شاقىرىپ، بۇل ءبىزدىڭ ازاماتتىق پارىزىمىز ەكەنىن اتاپ وتكەن بولاتىن. قازۇۋ ءبىراۋىزدان مەملەكەت باسشىسىنىڭ ۇندەۋىن قىزۋ قولداپ، ەكپە سالدىرۋعا وڭ كوزقاراس تانىتتى. ەڭ العاش بولىپ ەكپە قابىلداعان ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ تۇلەكتەرى قاۋىمداستىعىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى كۇلعازيرا بالتابايەۆا: «ەكپە سالدىرۋ تۋرالى حابارلامانى وقىدىم دا ەش ويلانباستان مەنى تىزىمگە قوسۋىن سۇرادىم. ويتكەنى، بۇل دەرتتىڭ الدىن الۋ ءۇشىن وتە قاجەتتى قادام. سوڭعى رەت تۇماۋعا قارسى ەكپە قابىلدادىم جانە بۇگىنگە دەيىن بۇل اۋرۋعا شالدىقپادىم. ءقازىر دە ەكپەگە دەگەن سەنىمىم مول. ءوزىم ءۇشىن عانا ەمەس، جاقىندارىم ءۇشىن دە بۇل وتە ماڭىزدى شەشىم» دەيدى.
مەديسينا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، ق ر جاراتىلىستانۋ عىلىمدارى اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، قازۇۋ-دىڭ ءبىرىنشى پرورەكتورى مىندەتىن اتقارۋشى قاناتبەك مۇقانوۆ بارشا قازاقستاندىقتاردى ەكپە سالدىرۋدان باس تارتپاۋعا شاقىردى. «بۇگىنگى كۇنى قوعامنىڭ پىكىرى ەكىگە ءبولىنىپ، ۆاكسينا بىزگە كەرەك پە، جوق پا دەگەن ەكىۇداي ساۋال تۋىنداپ تۇر. ەكپەنى ءسوزسىز ەكتىرۋ كەرەك! بۇعان باسقا بالاما جوق. مەن مەديسينا تاريحىنداعى نەبىر كەسەلدىڭ ەمىن تاپقان ەكپەلەردىڭ تيىمدىلىگى تۋرالى زەرتتەۋ جۇمىستارىن جاسادىم. ەكپە – مەديسينا سالاسىنداعى وزىق يدەيالاردىڭ جەمىسى. ءقازىر الەۋمەتتىك جەلىلەردە چيپتەر تۋرالى جانە باسقا دا الىپقاشپا جالعان اقپارات ءورىپ ءجۇر. وعان سەنۋدىڭ قاجەتى جوق. ويتكەنى ۆاكسينالىق ەكپە ادامزاتتى شەشەك، وبا جانە باسقا دا اۋىر پاندەميالاردان قۇتقارىپ قالدى جانە ونداي دەرت ۆاكسيناسيادان كەيىن قايتالانبادى. سوندىقتان مەن بارلىق ازاماتتاردى ەكپە جاساتۋعا شاقىرامىن! بۇل ماسەلەدە ەكى وي تۋىنداماعانى ابزال. مۇمكىن بولسا، ەكپە سالدىرعان دۇرىس. الدىمەن، وزىڭىزدەن بۇرىن، جاقىندارىڭىز بەن تۋىستارىڭىزدىڭ دەنساۋلىعىن ويلاۋىڭىز كەرەك. بۇگىندە وسىنداي ساۋالدار قوعامدا اسا وزەكتى بولىپ تۇر»– دەپ، بارلىق ارىپتەستەرىنە قولداۋ ءبىلدىردى قاناتبەك مۇقانوۆ.
قازۇۋ پرورەكتورى م.ا. مەحمەت ارسلان ەكپە سالدىرۋدىڭ قوعام الدىنداعى ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك ەكەنىن ايتادى. «مەن پرورەكتور رەتىندە قىزمەت بابىمەن ءجيى ءىس-ساپارلارعا بارامىن. ءارتۇرلى ءىس-شارالار بارىسىندا كوپتەگەن جاندارمەن كەزدەسەمىن. قىزمەت بابىنا بايلانىستى ءوزىمدى وزگەلەر ءۇشىن دە جاۋاپتى سەزىنەمىن. سوندىقتان، بىردەن ەكپە قابىلداۋعا شەشىم قابىلدادىم. ستۋدەنتتەردىڭ دە، وقىتۋشىلاردىڭ دا اماندىعى ءۇشىن بارلىعىمىز ەكپە الۋىمىز قاجەت. اسىرەسە ءبىلىم ورداسىندا بارىنشا جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنىپ، مەملەكەت تاراپىنان بەرىلگەن مۇمكىندىكتى دۇرىس پايدالانعان ءجون» دەگەن ويىمەن ءبولىستى.
قازۇۋ مەديسينالىق ورتالىعىنا ازىرگە 50 ەكپە بەرىلگەن. كەلەسى لەككە 600 ەكپە بەرىلەتىن بولادى. ەرىكتىلەردى ەكپەمەن تولىق قامتۋ جوسپارلانىپ وتىر.
ايتا كەتەرلىگى، «سپۋتنيك V» – الەمدەگى العاش تىركەلگەن، تيىمدىلىگى 90%-دان اساتىن ءۇش ەكپەنىڭ ءبىرى. ونىڭ تيىمدىلىگى 91،6%-دى كورسەتكەن، بۇل مالىمەت 19 866 ەرىكتىگە سىناق جۇرگىزىلگەننەن كەيىن الىنعان. قازاقستان – بۇل ەكپەنى تىركەگەن الەمدەگى 27ء-شى مەملەكەت. ەلىمىزدە 1 اقپاننان باستاپ ازاماتتارعا كورونوۆيرۋستىق ينفەكسياعا قارسى ەكپە سالۋ باستالعان بولاتىن.
نيكولاي گامالەي اتىنداعى ەپيدەميولوگيا جانە ميكروبيولوگيا عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعى جاساعان گام-كوۆيد-ۆاك نەمەسە «سپۋتنيك V» ۆاكسيناسى يممۋندىق رەاكسياسىن كۇشەيتۋ ءۇشىن 3 اپتا ارالىعىمەن ەكى رەت سالىنادى. ءبىرىنشى ۆاكسينامەن 26 ادەنوۆيرۋس سەروتيپىنە نەگىزدەلگەن ۆاكسينا، ال ەكىنشىسىمەن 5 سەروتيپ ەنگىزىلەدى. ەكپە سالۋ ەرىكتى تۇردە جۇرگىزىلەدى. ءاربىر ازامات تاڭداۋ قۇقىعىنا يە. ەرىكتى تۇردە شەشىم قابىلداپ، الدىن الۋ ءۇشىن ارەكەت جاساۋ قازىرگى تاڭدا اۋرۋدان قۇتىلۋدىڭ جالعىز جولى بولىپ تابىلادى.
ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى
