كومپازيتتى-يننوۆاسيالىق قۇرىلىس ماتەريالدارىن عىلىمنىڭ كومەگىنسىز  ويلاپ تابۋ مۇمكىن ەمەس. عالىمدارىمىز جاڭا قۇرىلىس ماتەريالدارىن ويلاپ تاۋىپ، قولدانىسقا ەڭگىزۋدە بار كۇش-جىگەرىن جۇمساۋدا. بۇگىندە قۇرىلىس سالاسىندا ۇلكەن سۇرانىسقا يە وتاندىق قۇرىلىس ماتەريالدارى از دا بولسا بار. سولاردىڭ ءبىرى، جانۋ ماسەلەلەرى عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ عالىمى ۆلاديمير ەفرەموۆ ويلاپ تاپقان ورتكە قارسى جابىندى ايتۋعا بولادى، دەپ حابارلايدى "ۇلتتىق عىلىمي-تەحنيكالىق اقپارات ورتالىعى" اق قوعاممەن بايلانىس ءبولىمى. 

ءتۇرلى حيميالىق كومپەنەتتەردەن دايىندالاتىن يننوۆاسيالىق ءونىمدى شىعارۋ ءۇشىن عالىم 10 جىلىن سارپ ەتكەنىن العا تارتتى.

– دۇنيەجۇزىندە قالىپتاسقان قاعيدا بويىنشا كەز كەلگەن قۇرىلىس نىسانىن سالعاندا ونىڭ ورتكە قارسى قاۋىپسىزدىگىنە باسا ءمان بەرىلەدى. قۇرىلىس ماتەريالدارىنىڭ 20 پايىزعا جۋعى ءورت قاۋىپسىزدىگىنە جۇمسالاتىنىن بىرەۋ بىلسە، بىرەۋ بىلمەۋى مۇمكىن. وسىدان-اق، قازىرگى تاڭدا قاۋىپسىزدىك ماسەلەسىنىڭ قانشالىقتى ماڭىزدى ورىنعا شىعىپ وتىرعانىن بايقايمىز. ءوز باسىم ورتكە قارسى ح-FLAME جابىنىن ازىرلەۋ ءۇشىن 10 جىلعا تاياۋ ۋاقىتىمدى سارپ ەتتىم. ءبىزدىڭ جابىندى كورگەن ادام العاشقىدا بوياۋمەن شاتاستىرادى. ءيا، ونى قۇرىلىسقا  بوياۋ سياقتى قولدانىلادى. دەگەنمەن ونى ورتكە قارسى جابىن دەپ اتاعان ءجون. ول اعاش پەن تەمىرگە بوياۋ سياقتى جاعىلعانمەن، ءورت ورىن العان جاعدايدا حيميالىق رەاكسياعا ءتۇسىپ، قالىڭدىعى 1-1،5 ميلليمەتر كولەمىندەگى جابىن كوبىكتەنىپ، ءوزىنىڭ باستاپقى قالىڭدىعىنان 50-100 ەسەگە دەيىن ءىسىنىپ شىعادى. وسىلايشا  ح-FLAME قۇرىلىس نىسانىنىڭ قاڭقالارىن جانىپ كەتپەۋدەن ساقتايدى. قۇرىلىستىڭ سىرىن جەتىك بىلەمەيتىن جاندار «تەمىر وتقا جانۋشى ما ەدى» دەپ ءجيى ايتادى. ءيا، تەمىر وتقا جانبايدى. ءبىراق قاندايدا ءبىر ءىرى نىساندا ءورت ورىن السا ول ءبىراز ۋاقىتتان سوڭ، تەمپەراتۋرا 500 گرادۋسقا دەيىن كوتەرىلىپ، تۇتاس عيمارتتى ۇستاپ تۇرعان تەمىر باعانالار جوعارى تەمپەراتۋرا كەزىندە ءوزىنىڭ بەرىكتىك قاسيەتىن جوعالتىپ، قۇلاپ تۇسەدى. وسىلايشا تەمىر باعاندار مايىسىپ، كوز الدىڭىزدا عيمارات وپىرىلىپ قۇلاپ ءتۇسۋى مۇمكىن. ەگەر تەمىر باعانالارعا  ح-FLAME جابىنمەن قاپتالسا، مۇنداي قۇلاۋدىڭ الدىن الۋعا بولادى، – دەپ ۆلاديمير لەوندۆيچ بىزگە ورتكە قارسى جابىننىڭ سىرىن قىسقاشا بايانداپ بەردى.

[caption id="attachment_21447" align="alignleft" width="379"] ح-FLAME وتقا قارسى جابىنى اعاشتى ورتتەن ساقتاپ قالدى[/caption]

مايتالمان عالىم ورتكە قارسى جابىننىڭ قۇپيا-سىرىن بارىنشا ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن كومپيۋتەرىن قوسىپ، جۇرگىزگەن ىس-تاجىريبەلەرىن دە كورسەتتى. ول اعاشتان جاسالعان ەكى ءيتتىڭ ۇياسىنىڭ ءبىرىن ح-FLAME ورتكە قارسى جابىنىمەن قاپتاپ، ەكىنشىسىن قاپتاماي ورتەگەندە 10-15 مينۋتتىڭ ىشىندە قاپتالماعان ۇياشىق ورتەنىپ، زاماتتا كۇلگە اينالدى. ال ورتكە قارسى جابىن قولدانىلعان  ۇياشىق ءىسىنىپ، مۇلدە جانباي قويدى. بۇدان كەيىن ۆلاديمير لەوندۆيچ جانباعان ۇياشىقتىڭ سىرتىنداعى كوبىكتى قىرىپ تاستاعاندا اعاش ورتەنبەك تۇگىلى، كۇيىك تە شالماعانىن كورىپ، قايران قالدىق. ءوز كەزەگىندە بىلىكتى عالىم  عيمارتتىڭ جاناتىن جانە جانبايتىن كونسترۋكسيالارىنا ح-FLAME ورتكە قارسى جابىندى قولدانسا 5 جىلعا دەيىن ءتىلسىز جاۋدان قورىقپاۋعا بولاتىنىن ايتتى. قازىرگى تاڭدا جانۋ ماسەلەلەرى ينستيتۋتى  وسى ءبىر كومپوزيتتىك قۇرىلىس ماتەريالىن جىل سايىن 60 تونناعا دەيىن شىعارىپ، ەلىمىز بەن سىرت ەلدەرگە ساۋدالاپ وتىر.

الماتىداعى روزباكييەۆ كوشەسىنىڭ بويىنداعى «مەگا1» ساۋدا كەشىنىن، اباي مەن روزباكييەۆ كوشەسىنىڭ قيىلىسىنداعى سپورت كەشەنىن، «ريتس پلاز» مەيرامحاناسىن جانە «ابدي» ساۋدا كەشەنىن سالعاندا قۇرىلىسشىلار وتاندىق ءونىمدى پايدالانىپتى. بۇدان باسقا ەلىمىزدەگى جەس-تەر دە 20 تونناداي ح-FLAME ورتكە قارسى جابىنىن ساتىپ العانىن بىلدىك. سونىمەن قاتار وتاندىق ءونىم شەتەلدىڭ ءدال وسىنداي جابىندارىمەن سالىستىرعاندا باعا جانە تيىمدىلىك جاعىنان ءوزىنىڭ باسەكەلەستىگىن كورسەتىپتى. اڭگىمە اراسىندا بۇگىندە جانۋ ماسەلەلەرى ينستيتۋتى شىعارىپ وتىرعا ورتكە قارسى جابىن وزگە ەلدەردىڭ ونىمدەرىمەن باسەكەلەسىپ، قازاقستانداعى نارىقتىڭ 30 پايىزىن قامتىپ وتىرعانىن بىلدىك. وسى رەتتە وتاندىق ءونىم رەسەي، جۇڭگو، ۇلبريتانيادا شىعاتىن ورتكە قارسى جابىنداردان كەم تۇسپەگەنىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك.

 

نۇرلان جۇماحانوۆ، «ۇعتاو» اق قوعاممەن بايلانىس ءبولىمى.