2024 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا قازاقستاننىڭ قارجى مينيسترلىگى سالىقتىق جانە كەدەندىك اكىمشىلەندىرۋدى جاڭعىرتۋعا، مەملەكەتتىك باقىلاۋدى جاقسارتۋعا جانە مەملەكەتتىك ساتىپ الۋدى وڭتايلاندىرۋعا باسا نازار اۋداردى. نەگىزگى جەتىستىكتەرگە دەكلاراسيالاۋدىڭ جاڭا جۇيەسىن ەنگىزۋ، ترانسفەرتتىك باعا بەلگىلەۋگە باقىلاۋدى كۇشەيتۋ جانە مەملەكەتتىك قىزمەتتەردى سيفرلاندىرۋ كىرەدى. سونىمەن بىرگە زاڭسىز ساتىپ الىنعان اكتيۆتەردى قايتارۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلۋدە.

سالىق سالۋ

2024 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا مەملەكەتتىك بيۋدجەتكە 8،9 ترلن تەڭگە ءتۇستى.

سونىمەن قاتار جەكە تۇلعالاردىڭ بانكروتتىعى مەن تولەم قابىلەتىن قالپىنا كەلتىرۋدىڭ زاماناۋي ينستيتۋتىن قۇرۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلدى. جاڭا زاڭ ەنگىزىلگەن ساتتەن باستاپ 43 ملرد تەڭگە بەرەشەگى بار 13 مىڭنان استام ازامات بانكروت دەپ تانىلدى.

2024 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ جەكە تۇلعالاردى جالپىعا بىردەي دەكلاراسيالاۋدىڭ ءۇشىنشى كەزەڭى باستالدى. بيزنەس قۇرىلىمدارى «كىرۋ» دەكلاراسياسىن تاپسىرادى. قازىرگى ۋاقىتتا 1 ملن-نان استام ەسەپ قابىلداندى.

ەكسپورتتىق-يمپورتتىق وپەراسيالار سالاسىنداعى ۆاليۋتالىق باقىلاۋ فۋنكسياسىنىڭ ءبىر بولىگى مەملەكەتتىك كىرىستەر كوميتەتىنە بەرىلدى. ءبىرىنشى جارتىجىلدىقتىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ورىندالماعان مىندەتتەمەلەر ماسەلەلەرى بويىنشا قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا $3،3 ملرد سوماسىنا 335 ماتەريال بەرىلدى.

2024 جىلعى 25 ناۋرىزدا مەملەكەت باسشىسى سىرتقى ەكونوميكالىق قىزمەتكە قاتىسۋشىلاردى باقىلاۋدى كۇشەيتۋگە باعىتتالعان ترانسفەرتتىك باعا بەلگىلەۋ تۋرالى زاڭعا ەنگىزىلگەن تۇزەتۋلەرگە قول قويدى. بۇل مەملەكەت كىرىستەرىن جوعالتۋعا جول بەرمەۋگە جانە ەكسپورتتالاتىن تاۋارلارعا ءادىل نارىقتىق باعا بەلگىلەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

سونىمەن قاتار ترانزيت الەۋەتى كۇشەيىپ كەلەدى. ءۇشىنشى ەلدەرمەن وتكىزۋ پۋنكتتەرىنىڭ وتكىزۋ قابىلەتى 36%-عا ارتتى. 2024 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا 600 مىڭنان استام اۆتوكولىك قۇرالدارى وتكىزىلدى، بۇل 2023 جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 160 مىڭعا ارتىق.

مينيسترلىك كەدەندىك بيزنەس-پروسەستەردى سيفرلاندىرۋ مەن وڭتايلاندىرۋ بويىنشا جۇمىستى جالعاستىرۋدا. 2024 جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا ەكسپرەسس-جۇكتەردى ەلەكتروندى دەكلاراسيالاۋ جۇيەسى ىسكە قوسىلدى. جىل سوڭىنا دەيىن «كەدەن» اج جاڭا كەدەن جۇيەسىن كەزەڭ-كەزەڭىمەن ەنگىزۋ جوسپارلانۋدا. جاڭا سالىق كودەكسىنە قاتىستى جۇمىس جۇرگىزىلۋدە، ونىڭ ماقساتى – بيزنەس ءۇشىن قولايلى جاعداي جاساۋ جانە سەرۆيستىك قىزمەت كورسەتۋ مەن سيفرلاندىرۋعا باعدارلاۋ.

مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ

2024 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا مەملەكەتتىك باسقارۋدى جاقسارتۋداعى ماڭىزدى قادام 2024 جىلدىڭ 1 شىلدەسىندە كۇشىنە ەنگەن «مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ تۋرالى» جاڭا زاڭنىڭ قابىلدانۋى بولدى.

بۇل زاڭ ساتىپ الىناتىن تاۋارلاردىڭ، جۇمىستار مەن قىزمەتتەردىڭ ساپاسىن ارتتىرۋعا، راسىمدەردى جەڭىلدەتۋگە جانە پروسەستەردى ودان ءارى اۆتوماتتاندىرۋعا باعىتتالعان. ساتىپ الۋلاردىڭ قوعامدىق مونيتورينگى، ولاردىڭ قورىتىندىسىنا شاعىمدانۋ ءتارتىبىن قايتا قاراۋ جانە ءونىم بەرۋشىلەردىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن كۇشەيتۋ ءۇشىن جاڭا شارالار ەنگىزىلدى.

زاڭ مەرزىمدەردى قىسقارتۋدى جانە ساتىپ الۋ راسىمدەرىن جەڭىلدەتۋدى كوزدەيدى، شاعىمداردى ۇيىمداستىرۋشىنىڭ ءوزى قارايدى، بۇل پروسەستى جەدەلدەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ساتىپ الۋ قورىتىندىلارى سوتقا شاعىمدانعان جاعدايدا راسىمدەر توقتاتىلمايدى.

جوبالاۋدان باستاپ پايدالانۋعا بەرۋ ءۇشىن جوبانى باسىنان اياعىنا دەيىن ءبىر مەردىگەر ىسكە اسىراتىن قۇرىلىس ينستيتۋتىن ەنگىزۋگە ەرەكشە نازار اۋدارىلادى.

بۇدان باسقا، وففتەيك-كەلىسىمشارتتاردى پايدالانا وتىرىپ، تاۋارلاردى كەپىلدەندىرىلگەن ساتىپ الۋ ەنگىزىلۋدە، ال قوسالقى مەردىگەرلىككە بەرىلەتىن جۇمىس كولەمى 50%-دان 30%-عا دەيىن قىسقاردى.

ۇلتتىق كومپانيالار مەن «سامۇرىق-قازىنا» قورىنىڭ ساتىپ الۋلارىن بىرىكتىرەتىن ءبىرىڭعاي ساتىپ الۋ پلاتفورماسىن قۇرۋ ماڭىزدى جاڭالىق بولدى. اتالعان پلاتفورما ساتىپ الۋ تۋرالى اقپارات پەن پروسەدۋرالارعا ءبىرىڭعاي قول جەتكىزۋدى قامتاماسىز ەتەدى، پروسەستەردى ەداۋىر جەڭىلدەتىپ، جەدەلدەتەدى.

2024 جىلعى ناۋرىزدا وتاندىق وندىرۋشىلەردى قولداۋ شارالارى قابىلداندى، ونىڭ ىشىندە 30% مولشەرىندە مىندەتتى اۆانس تولەۋ، قامتاماسىز ەتۋدىڭ بارلىق تۇرلەرىنەن بوساتۋ جانە مىندەتتەمەلەردى تيىسىنشە ورىنداماعانى ءۇشىن تۇراقسىزدىق ايىبىن شارت سوماسىنان 10%-دان 3%-عا دەيىن تومەندەتۋ قاراستىرىلعان.

مەملەكەتتىك اۋديت

ءبىرىنشى جارتىجىلدىقتا 2 ترلن تەڭگە بيۋدجەت قاراجاتىنا 847 اۋديتورلىق ءىس-شارا وتكىزىلدى. شامامەن 218 ملرد تەڭگە سوماسىنا قارجىلىق بۇزۋشىلىق انىقتالدى. 174 ملرد تەڭگەگە بۇزۋشىلىق جويىلدى. مينيسترلىك ءاۋديتتىڭ سيفرلىق قۇرالدارىن كەڭەيتە وتىرىپ، بيۋدجەت قاراجاتىن، مەملەكەتتىك جانە كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور اكتيۆتەرىن باسقارۋدىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ بويىنشا جۇمىستى جالعاستىرۋدا.

تەكسەرۋ كوميسسيالارىنىڭ ءتوراعالارى مەن مۇشەلەرىنىڭ لاۋازىمدارىنا كانديداتتى ىرىكتەۋ ءتارتىبى مەن باعالاۋ ولشەمشارتتارىن بەكىتە وتىرىپ، تەكسەرۋ كوميسسيالارىنىڭ قىزمەتىن جەتىلدىرۋ جونىندە زاڭنامالىق شارالار قابىلداندى.

«ۇلتتىق قور – بالالارعا» جوباسى

2024 جىلدىڭ اقپان ايىندا قازاقستاندىق بالالار ۇلتتىق قوردان العاشقى تولەمدەردى الدى. پرەزيدەنت باستاماشىلىق ەتكەن «ۇلتتىق قور – بالالارعا» جوباسى ۇلتتىق قوردىڭ جىل سايىنعى ينۆەستيسيالىق تابىسىنىڭ 50%-ىن 18 جاسقا دەيىنگى بالالاردىڭ جيناقتاۋشى شوتتارىنا اۋدارۋدى كوزدەيدى. ولاردى پايدالانۋدىڭ نەگىزگى باعىتتارى – تۇرعىن ءۇي جاعدايىن جاقسارتۋ جانە ءبىلىم الۋعا اقى تولەۋ.

بىلتىر الەۋمەتتىك جوبالاردى ىسكە اسىرۋ بويىنشا كوپ جىلدىق تاجىريبەنى ەسكەرە وتىرىپ، ءتيىستى زاڭ قابىلداندى، وپەراتور رەتىندە ءبىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورى انىقتالدى.

بيىل 18 جاسقا تولعان بالالارعا $100،05 ەسەپتەلدى. 2023 جىلعى 31 جەلتوقسانداعى جاعداي بويىنشا 18 جاسقا دەيىنگى بالالاردىڭ جالپى سانى 6،9 ملن ادامدى قۇرادى. اۋدارىمداردى egov.kz پلاتفورماسى مەن enpf.kz سايتىنان باقىلاۋعا بولادى.

بجزق دەرەكتەرىنە سايكەس، 1 شىلدەگە قاراي تۇرعىن ءۇي جاعدايىن جاقسارتۋعا جانە ءبىلىم بەرۋ اقىسىن تولەۋگە 16،6 مىڭ ءوتىنىم بەرىلدى، ونىڭ ىشىندە 13 مىڭعا جۋىعى جالپى سوماسى $1،3 ملن-عا ورىندالدى. بالالارعا كەلەسى قاراجات ەسەپتەۋ 2025 جىلدىڭ اقپانىنا جوسپارلانعان.

زاڭسىز ساتىپ الىنعان اكتيۆتەردى قايتارۋ

مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى شەڭبەرىندە زاڭسىز ساتىپ الىنعان اكتيۆتەردى مەملەكەتكە قايتارۋ جانە ولاردى ەكونوميكالىق اينالىمعا تارتۋ بويىنشا جۇمىس باستالدى.

اكتيۆتەردى قايتارۋ جونىندەگى جۇمىستى باس پروكۋراتۋرا جانىنان ارنايى قۇرىلعان كوميتەت تىكەلەي اتقارادى. قارجى مينيسترلىگى وسى اكتيۆتەردى باسقارۋ جانە الەۋمەتتىك جانە ەكونوميكالىق جوبالاردى ىسكە اسىرۋعا قاراجات باعىتتاۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزۋدە.

بارلىق قاجەتتى زاڭنامالىق بازا قابىلدانىپ، ارنايى مەملەكەتتىك قور اشىلدى، وندا قايتارىلعان اكتيۆتەردى ساتۋدان تۇسكەن قاراجات، سونداي-اق زاڭدى جۇزەگە اسىرۋ شەڭبەرىندە تىكەلەي تۇسەتىن اقشا قاراجاتى جيناقتالاتىن شوت اشىلدى.

بارلىق قايتارىلعان قاراجات بۇدان ءارى ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك جوبالاردى ىسكە اسىرۋعا باعىتتالادى، قازاقستان ەكونوميكاسىنا جۇمىس ىستەيتىن بولادى.

سيفرلاندىرۋ جانە مەملەكەتتىك قىزمەتتەر

قازاقستاننىڭ قارجى مينيسترلىگى مەملەكەتتىك قارجىنىڭ سيفرلى ەكوجۇيەسى ءۇشىن جاڭا قۇرىلىمدى ازىرلەدى. ول مەملەكەتتىك ورگاندار مەن كاسىپكەرلەردىڭ سيفرلى ءپروفيلىن قۇرۋدى قامتيدى. بيۋدجەتتى جوسپارلاۋدىڭ اقپاراتتىق جۇيەسى شەڭبەرىندە ءاربىر جوباعا وتپەلى IDء-نومىر بەرىلەتىن بولادى، بۇل ونىڭ ىسكە اسىرىلۋىن باسىنان اياعىنا دەيىن باقىلاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بيۋدجەت قاراجاتىن ءتيىمدى پايدالانۋعا باقىلاۋدى جاقسارتادى.

سونداي-اق «جوسپارلاۋ جانە ساتىپ الۋ كەزىندە نارىقتى تالداۋ» قۇرالى جۇزەگە اسىرىلادى، ول ارتىق جوسپارلاۋدى بولدىرماۋعا جانە كوممەرسيالىق ۇسىنىستاردى قولدانۋ قاجەتتىلىگىن بولدىرماي، پروسەستى جەڭىلدەتۋگە كومەكتەسەدى. «بۋحگالتەرلىك وپەراسيالار دەرەكتەرىنىڭ ءبىرىڭعاي قويماسى» جوباسى بارلىق قارجىلىق وپەراسيانىڭ ءبىرىڭعاي ەسەبىن قامتاماسىز ەتەدى. 2023 جىلى جۇيەگە ورتالىق مەملەكەتتىك ورگاندار قوسىلدى، ال بيىل جەرگىلىكتى ورگاندار دا قوسىلادى.

مينيسترلىك سونىمەن قاتار تاسىمالداۋشىلار ءۇشىن وزبەكستان اۋماعىنان وتۋگە رۇقسات بەرۋدى جەڭىلدەتتى. 2024 جىلعى 15 ساۋىردەن باستاپ قازاقستان مەن وزبەكستاننىڭ اقپاراتتىق جۇيەسىن ينتەگراسيالاۋدىڭ ارقاسىندا پروسەسس تولىعىمەن اۆتوماتتاندىرىلىپ، سيفرلى فورماتقا اۋىستىرىلدى. پيلوتتىق جوبا ىسكە قوسىلعان ساتتەن باستاپ 28 ناۋرىزدا شرب-نىڭ 11،2 مىڭ رۇقساتى بەرىلدى.

ماۋسىم ايىنان باستاپ egov.kz جانە ە-ليسەنزيالاۋ پورتالىندا مەملەكەتتىك قىزمەتتەر ءۇشىن تولەم ءراسىمى جەڭىلدەتىلدى. ەندى پايدالانۋشىلارعا كوپتەگەن مالىمەتتى تولتىرۋدىڭ قاجەتى جوق، بۇل قاتەلىك ءقاۋپىن ازايتادى جانە تولەم پروسەسىن جەڭىلدەتەدى. دەرەكتەمەلەردى اۆتوماتتى تۇردە قويۋ ءقازىر 198 اقىلى مەملەكەتتىك قىزمەت ءۇشىن جارامدى.

2024 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا سالىق رەجيمىن وزگەرتۋ ءۇشىن جاڭا سەرۆيس ىسكە قوسىلدى، ول ققس بويىنشا شەكتەن اسىپ كەتۋ جانە بانكتىڭ ءموبيلدى قوسىمشاسى ارقىلى رەجيمدى وزگەرتۋ قاجەتتىلىگى تۋرالى ەسكەرتەدى. بۇل ايىپپۇلدار مەن سالىق تولەۋشىلەردىڭ قولايسىزدىعىن بولدىرماۋعا كومەكتەسەدى.

قارجى مينيسترلىگى 48 مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتەدى، ونىڭ 44ء-ى ەلەكتروندى تۇردە ۇسىنىلادى. 2024 جىلدىڭ العاشقى التى ايىندا 11،5 ملن مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتىلدى. ولارعا سمارتفون ارقىلى قول جەتكىزۋدى قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلۋدە. «eGov mobile» ءموبيلدى قوسىمشاسىندا سالىق جانە كەدەن باعىتتارى، سونداي-اق اۋديتورلىق قىزمەت بويىنشا 22 مەملەكەتتىك قىزمەت قولجەتىمدى.