كەيدە جاقىنىن اقتىق ساپارعا شىعارۋ ءۇشىن، نەسيە راسىمدەپ، قارىز الىپ جاتاتىن جاعدايلاردا جوق ەمەس.وسى رەتتە قازاق "ءولىم باردىڭ مالىن شاشادى، جوقتىڭ ارتىن اشادى" دەپ تەگىن ايتپاسا كەرەكتى.
وسى رەتتە اباي وبلىسىنىڭ ورتالىعى سەمەي شاھارىندا زيالى قاۋىم، اقساقالدار، يمام، ءدىن قىزمەتكەرلەرىنىڭ قاتىسۋىمەن مۇسىلمانشا جەرلەۋ، جانە اس بەرۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ جايىندا كەڭەيتىلگەن وتىرىس ءوتتى.
اتالعان جيىندا ءسوز العان قمدب قاراستى اباي وبلىسىنڭ باس يمامى اسقار مۇقانوۆ قازاق حالقى عاسىرلار بويى كۇندەلىكتى ءومىر تىرشىلىگىندە، سونىڭ ىشىندە ادامنىڭ دۇنيەگە كەلۋى مەن قايتىس بولۋىنا قاتىستى ءرۋحاني-دىني راسىمدەردى ورىنداۋدا مۇسىلمانعا ءتان مادەنيەتتى ۇستانىپ كەلە جاتقانىن ايتا كەلە، سوڭعى ۋاقىتتا ءدىني راسىمدەردىڭ شاريات نورماسىنا ساي كەلمەي، وزگەرىستەرگە ۇشىراي باستاعانىن تىلگە تيەك ەتتى.
"ءقابىر باسىنا قۇلپىتاس رەتىندە وراسان ۇلكەن ەسكەرتكىشتەر مەن ءزاۋلىم قورشاۋلار ورناتۋ، اس بەرۋدەگى ىسىراپشىلدىق قوعامنىڭ ءارتۇرلى وكىلدەرىنىڭ، ونىڭ ىشىندە اقساقالدار مەن ءدىن ماماندارى تاراپىنان ءجيى-جيى سىنعا ۇشىراۋدا.
قالا بەردى قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنا شاعىم تۇسۋدە. حالىققا ۇندەۋ جولداپ، اتالمىش راسىمدەردىڭ شاريعاتقا ساي ورىندالۋىن جەتكىزىپ، زيرات تۇرعىزۋ مەن زيارات جاساۋدىڭ، كەسەنە سالۋدىڭ جالپىعا ورتاق، ءبىرىڭعاي مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن ءارى وبلىسىمىزدىڭ بارلىق وڭىرلەرىندە سول تالاپ بويىنشا ورىندالسا دەيمىز" دەدى باس يمام.
2020 جىلى قمدب-نىڭ «اس بەرۋ مادەنيەتى» مەن «زيرات جانە زيارات» قۇجاتى نەگىزىندە زيرات كوتەرۋ جايلى شارياتتىڭ ۇكىمىن كەلتىرەدى.
ماسەلەن بىرىنشىدەن ءقابىردىڭ تەرەڭدىگى- 1م. 80 سم. ەنى-1م. ۇزىندىعى- 2م. 20سم.
2. قابىرگە جەرلەنگەن كىسىنىڭ كىم ەكەندىگىن ايقىنداۋ ماقساتىندا جانە جۇرگىنشىلەر تاراپىنان تاپتالىپ، اياق استى بولماۋى ءۇشىن وعان شاعىن بەلگى (قۇلپىتاس) قويۋعا رۇقسات. قابىرگە بيىكتىگى 1 مەتر، ال ەنى 50 سانتيمەتردەن اسپايتىن قۇلپىتاس قويۋ، قۇلپىتاسقا مارقۇمنىڭ تولىق ءاتى-جونىن، تۋعان جانە قايتىس بولعان كۇندەرىن جازۋ.
3. جەرلەۋ ورىندارىندا ءزاۋلىم ەسكەرتكىش نەمەسە بيىك كۇمبەز ورناتۋعا، مەشىت، مەدرەسە، قۇلشىلىق ەتۋ ورىندارىن تۇرعىزۋعا بولمايدى.زيرات قورشالعان جاعدايدا ءاربىر قابىرگە جەكە-جەكە قورشاۋ جاساۋدىڭ قاجەتى جوق.
6. قۇلپىتاسقا مارقۇمنىڭ سۋرەتىن قويۋعا رۇقسات ەتىلمەيدى.
7. ءقابىر باسىنداعى بۇرىن جاسالىپ قويعان قۇرىلىستاردى بۇزۋدىڭ قاجەتى جوق.
8. ءقابىر كوتەرۋگە كەتەتىن شىعىندى تىرىلەرگە جۇمساۋ – الدەقايدا ساۋاپتى.
9. تازالىقتى ساقتاۋ، زيرات ماڭىن لاستاماۋ، قوقىس تاستاماۋ، تەمەكى شەگۋ، ناسىباي اتۋ سىندى كەرەعار ارەكەتتەرگە تيىم سالىنعان.
سونداي-اق جيىندا زيالى قاۋىم وكىلدەرى بۇگىنگى تاڭدا اس بەرۋ مادەنيەتىندە ورىن الىپ جاتقان كەرەعار ارەكەتتەرگە توقتالىپ، مارقۇم بولعان وتباسىنىڭ دۇنيەدەن وتكەن جاقىنىن ەمەس، كەلگەن ادامعا قالاي داستارحان جايىپ، اسقا ەرەكشە كوڭىل ءبولىنىپ كەلە جاتقانى، جاعدايى تومەن وتباسىلار ءتىپتى قارىز نەمەسە بانكتەن نيسيە الاتىن جاعدايلاردا كەزدەسىپ جاتقانىن ايتىپ ءوتتى.
شاريات ۇكىمى بويىنشا ىسىراپشىلدىققا جول بەرىلمەۋى كەرەك دەيدى اسقار مۇقانوۆ.
"مارقۇمنىڭ اتىنان اس بەرىلگەندە، نەگىزگى نيەت – ءبىر اللانىڭ رازىلىعىن عانا تابۋ بولۋى ءتيىس. ودان وزگە نيەت – استىڭ ساۋابىن كەمىتەدى. وسى ورايدا حالىقتىڭ جاعدايى مەن قوعامدىق پىكىردى ەسكەرە وتىرىپ، اس ءمازىرىن ۇسىنىپ وتىرمىز.
وندا ەت، كۇرىش، شەلپەك، باۋىرساق، قۇرت، ىرىمشىك، قوسپا، تالقان، ماي، قاتىق، قانت، ناۋات، قۇرما، ورىك، مەيىز ءشاي.
اتالعان اس ءمازىرىن مارقۇمدى ەسكە الۋ بارلىق حاتىمدارىندا قولدانۋعا، وسى شارالاردىڭ ورىندالۋىنا ات سالىسۋعا شاقىرامىز" دەدى اباي وبلىسىنىڭ باس يمامى.
دەمەك دۇنيەدەن وتكەن ادامعا ءزاۋلىم زيرات تۇرعىزىپ پەن استا توك داستارحان جايىپ اس بەرۋ شارياتقا قايشى امال بولىپ تابىلماق. سايىپ كەلگەندە ءولىم ءبىزدى ىسىراپشىلدىققا تاربيەلەمەۋى كەرەك.
قۋانىش راحمەتوللا ۇلى
