"پۋتين نە ايتادى، ماعان ءبارىبىر...". جاكىشيەۆ ەل مۇددەسىن قالاي قورعادى؟

Dalanews 15 اقپ. 2021 12:37 717



2005 جىلى ما، الدە 2006 جىلى ما، قىستىگۇنى تمد ەلدەرى باسشىلارى جينالدى. سانكت-پەتەربۋرگتە.


مەن ءتۇس كەزىندە جەتتىم-اۋ دەيمىن. كەشكە مەن جاتقان قوناق ۇيگە «روساتومپرومنىڭ» باستىعى كيريەنكو مەن «تەحسنابەكسپورتتىڭ» ديرەتكورى سميرنوۆ كەلىسىمنىڭ ءماتىنىن الىپ كەلدى. بۇل كەلىسىمدى ودان بۇرىن ابدەن تالقىلاعانبىز. ول مەملەكەتارالىق كەلىسىم تۇعىن. ونىڭ ءمانى قاراپايىم، ءارى تۇسىنىكتى ەدى.


«قازاتومپرومدا» ۋراندى الۋ بار دا، ۋراندى گازعا اينالدىرۋ ءىسى جونگە قويىلماعان ەدى. سوندىقتان سىرتتان سەرىكتەس تارتىپ، سولارعا وڭدەتىپ، وڭدەتە ءجۇرىپ تەحنولوگياسىن ۇيرەنىپ، كەلىسىم بىتكەن سوڭ دەربەس كەتۋدى ويلادىق.


ءپرينسيبىمىز دە قاراپايىم بولعان: ولار بىزگە كىرىپ قانشا اقشا تاپسا، ولاردان الاتىن بيزنەستەن ءبىز دە سونشا اقشا تابۋىمىز كەرەك ەدى.


مەن ايتتىم، سىزدەرگە ۋران ءوندىرۋ قىزىق، ءبىز وعان رۇقسات بەرەمىز. ءبىراق قارىمتاسىنا، سىزدەر بىزگە رەسەيدە جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك بەرەسىزدەر.


ەندى ماعان ولار كەلىسىمنىڭ ءماتىنىن اكەلىپ وتىر عوي. ولاردىڭ ايتۋىنشا، ەرتەڭ ءبىز وسى كەلىسىمگە قول قويۋىمىز كەرەك ەكەن. مەملەكەت باسشىلارىنىڭ الدىندا. پۋتين حاباردار كورىنەدى.


ءماتىندى وقۋعا كىرىستىم. وقىدىم دا، اۋىزىم اشىلىپ قالدى. ءبىز ولارعا كەن ورنىن بەرەدى ەكەنبىز، بىرلەسكەن ءوندىرىس قۇرادى ەكەنبىز، ال ولار بولاشاقتا بىزگە دە بىرنارسە بەرۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرادى ەكەن. ءتىپتى نە ەكەنى دە ناقتىلانباعان.


مىنانداي كەلىسىمگە قول قويمايمىن دەدىم. مىنا نارسەنىڭ تۇك ماعىناسى جوق. كەلىستىك قوي، ناقتى جازۋىمىز كەرەك. ءبىز سىزدەرمەن بىرىگىپ بەس كەن ورنىن قولعا الامىز، سىزدەر بىزگە 5 ملن رر-لىك قۋاتى بار كەن بايىتۋ زاۋىتىنىڭ ۇلەسىن بەرەسىزدەر (قارجى اعىمى بويىنشا، ەكەۋى شامالاس بولادى. اقشادان ۇتىلمايمىز، تەحنولوگيانى دا الامىز). سوندىقتان، سىزدەر ءىستىڭ مۇمكىندىگىن قاراستىرامىز دەپ جازساڭىزدار، ءبىز دە سولاي جازايىق. رەسەي مۇمكىندىگىن قاراستىرادى، قازاقستان دا مۇمكىندىگىن قاراستىرادى دەيىك. ەگەر دايىن بولساڭىزدار، تاپسىرامىز دەپ جازىڭىزدار، ءبىز دە جازايىق. ال ءبىز تاپسىرىپ، سىزدەر قاراستىراتىن بولساڭىزدار، ونداي كەلىسىمنىڭ تۇك ءمانى جوق. ونداي نارسە قازاقستان ءۇشىن قىزىق ەمەس.


ءسويتىپ ەم، ولار ەرتەڭ پۋتين اشۋلانادى، ءبىز وعان ايتىپ قويدىق قوي، اناۋ-مىناۋ، قيىن بولادى دەپ اڭگىمە ايتا باستادى.


مەن ايتتىم: ونىڭ ماعان نە قاتىسى بار؟ پۋتين – سەندەردىڭ ەلدىڭ پرەزيدەنتى. مەنىڭ ەلىم باسقا، پرەزيدەنتىم دە باسقا ادام. ەرتەڭ پۋتين نە ايتادى، ماعان اشۋلانا ما، باسقا قىلا ما، ماعان ءبارىبىر. پرەزيدەنت – سەندەردىكى، وزدەرىڭ شەشىڭدەر.


ءسوي دەسەم، ولار، ال ءبىز ايتپادى دەمە، دەدى.


مەيلى.


ەرتەسىنە بۇكىل دەلەگاسيامەن بىرگە اۆتوبۋسپەن كەتىپ بارا جاتسام، پروتوكولدىڭ باستىعى (باۋىرجان بايبەك قوي ول كەزدە) حابارلاسادى. مۇحتار ەركىن ۇلى، قايداسىز؟ بارا جاتىرمىن. مىنا جاقتا باستىق ءسىزدى ىزدەپ جاتىر، پۋتينمەن اڭگىمە بولىپتى، كەلۋىڭىز كەرەك، اناۋ-مىناۋ. جارايدى، بارا جاتىرمىن. وندا كەلگەندە ايتىڭىز، مەن سىزگە پروپۋسك بەرەمىن، ءسىز ەلمەن بىرگە كىرمەي، مەنىمەن ءوتىپ كەتەسىز، بىردەن باستىققا الىپ بارامىن. جارايدى.


باردىق. باۋىرجان ەكەۋىمىز بىلاي كەتتىك. ءبىر بولمەگە كىردىم، كىرسەم بۇكىل پرەزيدەنتتەر وتىر ەكەن. مەن امانداسىپ جاتىرمىن. نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى مەنى باسقا پرەزيدەنتتەرگە تانىستىرىپ ءوتتى. وتىرا تۇر، مەن ءقازىر شىعامىن، سويلەسەتىن ماسەلە بار دەدى.


شىعىپ، كۇتىپ وتىردىم. كوپ كۇتكەن جوقپىن، بەس مينۋتتىڭ شاماسىندا پرەزيدەنت شىقتى. انا جاقتا پۋتين بىرنارسەنى سويلەسكىسى كەلەدى، كوڭىل كۇي جوق سياقتى، سەن ءبىر كەلىسىمدى بۇزىپسىڭ عوي دەيدى.


ەكەۋىمىز باسقا ءبىر كابينەتكە باردىق. بارساق، پۋتين وتىر ەكەن. جانىندا كيريەنكو مەن سميرنوۆ بار. ءبىز پرەزيدەنت ەكەۋىمىز كىردىك.


وتىردىق. پۋتين اڭگىمەگە كىرىستى. نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى، وسىلاي دا وسىلاي، جاس، قابىلەتتى مەنەدجەرلەرىڭىز بار ەكەن، ءبىراق ول ساياساتتى تۇسىنبەيدى، ءبىز بۇگىن اتوم سالاسىندا ەكى ەلدى بىرىكتىرەتىن كەلىسىمگە قول قويۋىمىز كەرەك ەدى، بۇل جىگىت سونى بۇزدى، اق-كوك. شىنىن ايتقاندا، وكتەمدەۋ عىپ سويلەدى. مەن پرەزيدەنتكە قاراپ ەدىم، ول كىسى دە ماعان قاراپ قالدى. مەن جاۋاپ بەرۋىمە بولا ما دەپ ەدىم، پرەزيدەنتىمىز ايت دەگەندەي قىلدى.


ءبىزدىڭ ەلدەردىڭ قۇقىعى قانداي؟ اعا مەن ءىنى سياقتى ما، الدە تەڭقۇقىلى ما دەدىم. ەكەۋى دە، ارينە، تەڭ قۇقىلى دەيدى. ال مىنا كەلىسىم، اعا مەن ءىنىنىڭ كەلىسىمى دەدىم. ءبىز ەكى جاق تا تاپسىرادى دەپ كەلىستىك، ال مىنا جەردە ءبىز بەرەدى ەكەنبىز دە، سىزدەر جاق قاراستىرادى ەكەن. مەن بۇندايعا قول قويمايمىن. ساياساتتى تۇسىنبەيتىن شىعارمىن، ءبىراق مەنەدجەر رەتىندە بۇل نارسە دۇرىس ەمەس دەپ ويلايمىن. ەكى ەلدىڭ قارىم-قاتىناسىنداعى اۋانعا سايكەس كەلمەيدى. ەگەر قالاساڭىزدار، مەن وسى جەردە جۇمىستان كەتۋ تۋرالى ارىز جازايىن. ءبىراق ماعان قول قوي دەسەڭىزدەر دە، مەن ءبارىبىر قول قويمايمىن. ودان دا جۇمىستان كەتەيىن، مەنەن كەيىن كەلگەن ادام قول قويار.


وسىلاي دەپ ەدىم، انا جەردەگى ارىن بىردەن باسىلدى. پرەزيدەنتىمىز، سەن اسىقپاي تۇرا تۇر، دۇرىس ايتىپ وتىرسىڭ، ەكى ەلدىڭ قۇقىعى تەڭ دەدى. مەن ايتتىم، بۇنداي شيكى كەلىسىمدەردى مەن پرەزيدەنت دەڭگەيىنە اپارمايمىن دەدىم. ەگەر تاپسىرۋعا دايىنبىز دەسەڭىزدەر، مەن ءقازىر-اق قول قويامىن. سويتسەم انا جەردە وتىرعان ەكەۋ، ويتۋگە ءبىزدىڭ قۇزىرەتىمىز جوق دەيدى. قۇزىرەتتەرىڭ جوق بولسا، وندا ماعان نەگە الىپ كەلدىڭدەر؟


بۇندايعا مەن قول قويمايمىن، جۇمىستان كەتۋگە دايىنمىن، ءبىراق قول قويمايمىن دەدىم.


پرەزيدەنتتەر ءوزارا سويلەسە باستادى. جوق، شيكى جەرلەرى بولسا، پىسىرەيىك، دامىتايىق، اسىقپايىق دەگەندەي.


شىعىپ كەتتىك.


قايتاردا پرەزيدەنتپەن بىرگە ۇشتىم. جولدا ءبارىن ءتۇسىندىرىپ بەرشى دەدى. ايتىپ، ءتۇسىندىرىپ بەردىم. پرەزيدەنت بولسا، دۇرىس ىستەدىڭ، جاقسى بولدى دەدى.


مۇحتار جاكىشيەۆتىڭ جۋرناليست ارمانجان بايتاسوۆقا بەرگەن سۇحباتىنان.

اۋدارعان ارمان المەنبەت. ماقالا ءتارجىما اۆتورىنىڭ رۇقساتىمەن باسىلدى


ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار