«قالا مەن دالا» گازەتى گوللانديادان كەلگەن تانىمال فۋتبول مامانى، ءبىراز ۋاقىت «قايرات» فۋتبول كلۋبىنىڭ سپورت ديرەكتورى بولىپ قىزمەت اتقارعان پاتريك ۆان ليۋۆەنمەن اڭگىمەلەسكەن ەدى. پاتريك بالالارعا ارنالعان فۋتبول اكادەمياسىن اشىپ جاتىر ەكەن. «كەلۋشىلەرگە ەسىك اشىق» دەيدى.
– ءبىزدىڭ فۋتبولشىلارعا نە جەتپەيدى وسى؟ مىقتى قارسىلاسپەن كەزىككەندە تىزەمىزدىڭ دىرىلدەيتىنى نەلىكتەن؟
– مىقتىنىڭ اتى – مىقتى، مويىنداۋ كەرەك. قازاق فۋتبولشىلارى ەشكىمنەن كەم ەمەس، تەك الاڭداعى مىندەتىن دۇرىس تۇسىنبەي جاتادى. بۇل – شەبەرلىكتىڭ تومەندىگى ەمەس، تاكتيكانىڭ كەمشىلىگى.
– «قايراتپەن» اراداعى كەلىسىمشارت اياقتالدى. ءبىراق، بىلۋىمىزشە قازاقستاندا ءبىراز ايالدايتىن سياقتىسىز...
– ءيا، سىزدەردە فۋتبولدى دامىتاتىن ۇلكەن مۇمكىندىك بار. تالانتتى جاستار كوپ. ءبىراق، ولار قالقادا ءجۇر. «قايراتپەن» كەلىسىمشارتقا وتىرعان سوڭعى 3 جىلدا قازاق فۋتبولىنىڭ قارقىنىن، الۋەتىن باعالادىم. كەمشىلىگىن دە كوردىم. وسى كەمشىلىكتەردى تۇزەۋگە اتسالىسقىم كەلەدى. ول ءۇشىن بالالار فۋتبولىنان باستاۋ كەرەك. وسى ماقساتتا قازاقستانداعى بالالار فۋتبولىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەرەتىن اكادەميا اشپاقپىن.
– قازاق فۋتبولىنىڭ ەڭ باستى كەمشىلىگى نەدە؟
– ءتارتىپ از...اكادەميانى اشۋىمىزدىڭ ءبىر سەبەبى – وسى ءتارتىپتى تۇزەۋ. ءبىراق، اعا فۋتبولشىلاردى وزگەرتە المايمىز، ولاردىڭ ءىزىن باسىپ كەلە جاتقان بالا فۋتبولشىلارمەن ءوزىمىزدىڭ فيلوسوفيامىزبەن بولىسپەكپىز.
– «قايراتتان» نە سەبەپتى كەتتىڭىز؟
– فۋتبول كلۋبىنىڭ باسشىلىعىمەن كلۋبتىڭ بولاشاعىنا قاتىستى كوزقاراسىمىز ساي كەلمەدى. مەن «قايراتتا» ءۇش جىل جۇمىس ىستەدىم جانە كلۋبتىڭ دامۋىنا بەلگىلى ءبىر دارەجەدە اتسالىستىم. وسى جولدى جالعاستىرۋ كەرەك ەدى. ءبىراق، بۇل مۇمكىن بولمادى. سوندىقتان دا كەلىسىمشارتىم اياقتالعاسىن كلۋبتان كەتۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادىم.
فۋتبولدا باسشىلىقپەن ارادا تۇسىنبەستىك تۋىنداسا جۇمىس ىستەۋ وتە قيىن.
– «قايراتتىڭ» سپورتتىق ديرەكتورى رەتىندە قاي سالاعا جاۋاپ بەردىڭىز؟
مەن «قايراتتىڭ» جاستار كومانداسى مەن اكادەميانىڭ جۇمىسىن باقىلادىم. سونىمەن بىرگە، سەلەكسيالىق جۇمىستارمەن اينالىستىم.
– جوعارىدا ايتىپ وتكەندەي، «قايراتتان» كەتسەڭىز دە، قازاقستاننان كەتكىڭىز كەلمەپتى. قازاق بالالارىنا الا دوپتىڭ قىر-سىرىن ۇيرەتەتىن اكادەميا اشىپسىز.
– ءيا، وسى اكامەديا ارقىلى بالالارعا اياقدوپتىڭ تەحنيكاسى مەن تاكتيكاسىن ۇيرەتەتىن بولامىز.
– اكادەمياعا قابىلداۋدىڭ تالاپ-شارتتارى قانداي؟
– ءبىزدىڭ تالابىمىز جەڭىل، دوپ تەبۋگە ىنتاسى بار بالالاردىڭ بارلىعىن قابىلدايمىز. «قايراتتىڭ» اكادەمياسىنا تەك ۇزدىكتەر ىرىكتەلەتىن. ءبىز بارلىعىنا مۇمكىندىك بەرەمىز.
– بالالاردى جاتتىقتىراتىن فۋتبول ماماندارىن قايدان الدىراسىز؟
– الدىمەن گوللانديادان ءبىرقاتار بىلىكتى ماماندى شاقىرتامىن. ولار ءوز كەزەگىندە قازاقستاندىق باپكەرلەرمەن بىلگەن-تۇيگەنىمەن بولىسەدى. نەگىزىنەن، وتاندىق جاتتىقتىرۋشىلارعا ارقا سۇيەيمىن.
– قۇپيا بولماسا، مۇنداي اكادەميا قۇرۋدىڭ قۇنى قانشا؟
– ءازىر كەتكەن قاراجاتتى ساناپ جاتىرمىز. ايتارىم، از ەمەس. بالالاردى جاتتىقتىرۋ ءۇشىن الماتى قالاسىنان لايىقتى دەڭگەيدەگى فۋتبول الاڭدارىن ىزدەستىرۋ ۇستىندەمىز. ولاردى جالعا الامىز. ءازىر ساپاسىنا كوڭىل تولارلىق ەكى فۋتبول الاڭىن تاپتىق.
– جالپى، قازىرگى داعدارىستى ەسكەرەر بولساق، بۇل جوبانىڭ عۇمىرى قانشالىقتى ۇزاق بولادى؟
– بارلىعىن ۋاقىت كورسەتەدى. ءوز باسىم وسى جوباعا شىن ىنتا-ىقىلاسىممەن كىرىسكەلى وتىرمىن. باستىسى، ساپا بولادى. بالالاردى جاتتىقتىرۋعا، ولارعا فۋتبولدىڭ تەحنيكاسىن مەن تاكتيكاسىن ۇيرەتۋگە ءجۇردىم-باردىم قارامايمىز. سەبەبى، بارلىعى بالا جاستان العان تالىم-تاربيەگە بايلانىستى.
– فۋتبولدىڭ فيلوسوفياسى دەدىڭىز. ءسىزدىڭ فۋتبولداعى ۇستانىمىڭىز قانداي سوندا؟
– بۇل – مەنىڭ عانا ەمەس، تۇتاستاي العانداعى گوللاند فۋتبولىنىڭ فيلوسوفياسى. ءبىز بەلگىلى ءبىر ويىنشىنىڭ تالانتىن سارقا پايدالانامىز. ياعني، ونىڭ بار مۇمكىندىگىن بىلگىمىز كەلەدى. بۇعان قوسا ويىنداعى تارتىپكە، تەحنيكاعا جانە تاكتيكاعا باسا ءمان بەرەمىز. ىلگەرىدە ايتقانىمداي، بارلىعى بالا جاستان باستالادى.
اكادەميادا قورعانىستا قالاي ارەكەت ەتۋدىڭ، تەز ارادا قورعانىستان شابۋىلعا شىعۋدىڭ، ناتيجەلى شابۋىل جاساۋدىڭ جولدارىن ۇيرەتەمىز. قازاقستانعا كەلمەس بۇرىن مەن دونەسكىنىڭ «شاحتەرىندە» جۇمىس ىستەدىم. ول جاقتان دا كوپ نارسەنى كوردىك. ەندىگى جەردە كورگەن-بىلگەنىممەن قازاق بالالارىمەن بولىسپەكپىن.
– ايتپاقشى، قازاق بالالارىن برازيلياعا جىبەرۋ ءوزىن قانشالىقتى اقتادى دەپ ويلايسىز؟
– مەنىڭ بىلۋىمشە، ول جاققا ەڭ ۇزدىك دەگەن بارا المايدى. وسىنى تۇسىنبەيمىن. ەندەشە بۇدان تۇك شىقپايدى دەگەن ءسوز. مەنىڭ ويىمشا، برازيلياعا بالا جىبەرگەننەن گورى، ول جاقتاعى بىلىكتى باپكەرلەردى وسىندا شاقىرۋ كەرەك. بولماسا قازاق باپكەرلەرىن برازيلياعا جىبەرگەن ءجون. ول جاقتان ءتيىستى ادىستەمەلەردى ۇيرەنىپ كەلگەن ولار مۇنى وسىنداعى جۇمىستارىنا قولدانا الادى.
– قازاقستاندىق كلۋبتاردىڭ اراسىندا گوللاندياداعى جوعارى ليگادا ونەر كورسەتە الاتىن ۇجىمدار بار ما؟
– ارينە. ءبىرىنشى كەزەكتە «استانا» مەن «قايراتتى» اتاپ ايتار ەدىم.
– «قايراتتا» سەلەكسيالىق جۇمىستارمەن اينالىستىم دەدىڭىز. كلۋبقا قانداي تالانتتى فۋتبولشىنى اكەلۋگە ۇيىتقى بولدىڭىز؟
– الماتىلىق جانكۇيەرلەر جاقسى بىلەتىن يساەل جانە گوۋ سياقتى فۋتبولشىلاردى تاپقان مىنا مەن. ءبىراق، بۇلار شەتەلدىكتەر. ال وتاندىق فۋتبولشىلاردىڭ ىشىندە يسلامبەك قۋاتتى قايراتكە اكەلۋگە سەبەپكەر بولدىم. بولاشاقتا بۇل فۋتبولشى كوماندانىڭ كوشباسشىسى بولۋعا ابدەن لايىق.
– قازاقستانعا كەلگەن شەتەلدىكتەر استانانى، الماتىنى ماقتاپ جاتادى. قازاقتىڭ قوناقجايلىعىن ءسوز قىلادى. مۇنىڭ ءبارى ءجون. وسى ءۇش جىلدا ءسىز قازاقستان تۋرالى قانداي كوزقاراس قالىپتاستىردىڭىز؟
– سىزدەر بىزگە، ەۋروپالىقتارعا قاراعاندا مۇلدە بولەكسىزدەر. بولمىسىمىز مۇلدە سايكەس كەلمەيتىن تۇستار كوپ. قوناقجايسىزدار، مۇنى دا ايتۋ كەرەك. الايدا سىزدەر بۇگىنگى كۇنمەن ءومىر سۇرەتىن سياقتىسىزدار. بولاشاقتى بولجاۋعا باتپايسىزدار...
بۇل اسىرەسە جاستارعا قاتىستى. ولار ەرتەڭگى ءومىرىن جوسپارلاي المايدى. بىزدە ەۋروپادا جاستاردىڭ مەكتەپتەن جوعارى وقۋ ورنىنا تۇسكەن، ودان سوڭ جۇمىسقا تۇرعانعا دەيىنگى ءومىرى جوسپارلانعان. ولار قايدا تۇسەتىنىن، قايدا باراتىنىن، قاي جەرگە جۇمىسقا تۇراتىنىن كۇنى بۇرىن بىلەدى. وسى جوسپارىنىڭ بۇزىلماسىنا سەنەدى. ال سىزدەردە مۇنداي سەنىم جوق سياقتى...
– اڭگىمەڭىزگە راقمەت!
سۇحباتتاسقان، دۋمان بىقاي
