"تەڭىزشيەۆرويل (تشو) كونسورسيۋمى مەن قازاقستان بيلىگى اراسىندا جاسالعان كەلىسىم شارتتارى ادىلەتتى". بۇل تۋرالى تشو-نىڭ باس ديرەكتورى كيەۆين لايون مالىمدەدى، دەپ جازادى Dalanews.kz "ينتەرفاكس-قازاقستان" اگەنتتىگىنە سىلتەمە جاساپ.
"مەن، تشو-نىڭ باس ديرەكتورى رەتىندە، ارادا جاسالعان كەلىسىم شارتتارىن جەرگىلىكتى نارىق پەن ايماق ءۇشىن ءادىل دەپ سانايمىن. دەگەنمەن تۇپكىلىكتى شەشىمدى اكسيونەرلەر قابىلدايدى. ءبىز تەك سالىق تولەپ قانا قويمايمىز، الەۋمەتتىك نىساندارعا دا تولەمدەر جاسايمىز. ءبىزدىڭ كەلىسىم مەن ونىڭ شارتتارى ينۆەستورلار ءۇشىن دە، قازاقستان حالقى ءۇشىن دە ءتيىمدى دەپ ەسەپتەيمىن"، – دەدى ول ءماجىلىستىڭ ەكولوگيا جانە تابيعات پايدالانۋ كوميتەتىندەگى وتىرىستا.
كيەۆين لايوننىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان ءوز جۇمىسىن "ءقاۋىپسىز" ورىندايتىن، ەلگە ينۆەستيسيا عانا ەمەس، سونىمەن قاتار "قۇندىلىق" تا اكەلۋشى دۇنيەجۇزىلىك كونسورسيۋممەن جۇمىس ىستەۋدە حالىقارالىق تاجىريبە جيناقتايدى.
سوڭعى ۋاقىتتا ەل بيلىگى ءىرى جەر قويناۋىن پايدالانۋشىلارمەن جاسالعان ءونىمدى ءبولىسۋ تۋرالى كەلىسىمدەردى قايتا قاراۋعا نيەتتى ەكەنىن مالىمدەگەن ەدى. الايدا كيەۆين لايون "ينتەرفاكس-قازاقستان" اگەنتتىگىنە وسى تۇرعىدا بەرگەن تۇسىنىكتەمەسىندە تشو-نىڭ قازاقستاندا وبك (ءونىمدى ءبولىسۋ كەلىسىمى) جۇيەسىمەن ەمەس، رويالتي مەن سالىقتار نەگىزىندە جۇمىس ىستەيتىنىن ەسكە سالدى.
"تشو-دا ءونىمدى ءبولىسۋ تۋرالى كەلىسىم دەگەن جوق، ءبىز رويالتي مەن سالىق تولەۋ شارتتارىنا باعىناتىن مامىلە اياسىندا جۇمىس ىستەيمىز. قازاقستاننىڭ جوباداعى ۇلەسىن ۇلعايتۋ نەمەسە قانداي دا ءبىر وزگەرىس جايىنا كەلەتىن بولساق، بۇل تشو-مەن تىكەلەي تالقىلاناتىن جايت ەمەس، اكسيونەرلەر مەن ۇكىمەت اراسىنداعى ماسەلە"، – دەپ ءسوزىن ءتۇسىندىردى ول.
بۇعان دەيىن ەنەرگەتيكا ءمينيسترى الماسادام ساتقالييەۆ پرەزيدەنتتىڭ ءىرى جەر قويناۋىن پايدالانۋشىلارمەن جاسالعان كەلىسىمدەردى ۇزارتۋ جانە قايتا قاراۋ تۋرالى تاپسىرماسى اياسىندا، ەڭ الدىمەن، "تەڭىزشيەۆرويلمەن" (تشو) كەلىسسوزدەر باستالاتىنىن ايتقان.
"تەڭىزشيەۆرويل" – الەمدەگى ەڭ ءىرى مۇناي-گاز كەن ورىندارىنىڭ ءبىرى سانالاتىن تەڭىز كەنىشىنىڭ وپەراتورى. كومپانيانىڭ اكسيونەرلەرى: Chevron (50%)، ExxonMobil (25%)، "قازمۇنايگاز" (20%) جانە "لۋكويل" (5%).
بۇعان دەيىن پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ ۇكىمەتكە ءونىمدى ءبولىسۋ تۋرالى كەلىسىمدەردى جاڭارتىپ، ەل مۇددەسىنە ساي تاسىلمەن ولاردى ۇزارتۋ ماقساتىنداعى كەلىسسوزدەردى جەدەلدەتۋدى تاپسىرعان. ال پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆ قازاقستاننىڭ تاقتاتاس مۇنايىن ءوندىرۋ تۋرالى جوسپارى بارىن ايتقان.
2025 جىلدىڭ 24 قاڭتارىندا "تەڭىزشيەۆرويل" (تشو) كەلەشەك كەڭەيتۋ جوباسى اياسىندا تەڭىزدەگى ءۇشىنشى بۋىنداعى زاۋىتىندا شيكى مۇنايدى وندىرە باستادى. الداعى ايلاردا تشو ءوندىرىستى تاعى 12 ميلليون تونناعا دەيىن ارتتىرۋدى كوزدەپ وتىر. بارلىق نىسان تولىق قۋاتپەن ىسكە قوسىلعاندا تەڭىزدەن الىناتىن شيكى مۇناي كولەمى جىلىنا شامامەن 40 ميلليون تونناعا جەتۋى ىقتيمال.
