اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ رەسەيدىڭ ۋكرايناعا قارسى سوعىسىن بەيبىت جولمەن شەشۋ جۇمىستارى باستالىپ كەتكەنىن مالىمدەدى. ول بۇل تۋرالى 23 قاڭتاردا، بەيسەنبىدە داۆوستاعى دۇنيەجۇزىلىك ەكونوميكالىق فورۋمىنا بەينەبايلانىس ارقىلى شىعىپ، سويلەگەن سوزىندە ايتتى.  سونىمەن قاتار ترامپ "رەسەيدى ۋكرايناعا قارسى سوعىستا سەنىمدى ەتىپ وتىرعان مۇنايدىڭ قازىرگى جوعارى باعاسى" دەگەن پىكىر ءبىلدىردى. سوندىقتان ول فورۋمعا قاتىسۋشى اراب ەلدەرىن اسكەري ءىس-قيمىلداردى تەزىرەك اياقتاۋ ءۇشىن مۇناي باعاسىن تومەندەتۋگە شاقىردى، دەپ جازادى Dalanews.kz.

"ساۋد ارابياسى مەن وپەك-تەن مۇناي باعاسىن تومەندەتۋدى سۇرايمىن. باعانى ءتۇسىرۋ كەرەك! ەگەر باعا تومەندەسە، رەسەي مەن ۋكراينانىڭ سوعىسى اياقتالدى دەي بەرىڭىزدەر"، - دەپ CNN اقش پرەزيدەنتى ءسوزىن كەلتىرەدى.

قازىرگى ۋاقىتتا مۇنايدىڭ ءبىر باررەلى شامامەن 80 دوللاردى قۇرايدى. ترامپتىڭ وسى مالىمدەمەسىنەن كەيىن ول ءبىر دوللارعا جۋىق قۇنىن تاعى جوعالتتى. قازىرگى ۋاقىتتا الەمدىك بيرجادا Brent ماركالى مۇنايدىڭ ءبىر باررەلى 78، 05 دوللاردان ساۋدالانۋدا. ال ەكى كۇن بۇرىنعى اقش پرەزيدەنتى مالىمدەمەسىنەن كەيىن بۇل رەتتەگى باعا 80-نەن 79 دوللارعا تۇسكەن ەدى.

پۋتينمەن كەزدەسۋ جايلى

سونىمەن قاتار ترامپ جاقىن ارادا ۋكرايناداعى سوعىستى اياقتاۋ ءۇشىن رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتينمەن كەزدەسكىسى كەلەتىنىن ايتتى.

"مەن بۇل سوعىستى توقتاتۋ ءۇشىن پرەزيدەنت پۋتينمەن تەزىرەك كەزدەسكىم كەلەدى. بۇل ەكونوميكا نەمەسە باسقا جاعداي دا تۇرعىسىنان ەمەس. بۇل ميلليونداعان ادامداردىڭ ءومىرى ىسىراپ بولۋ تۇرعىسىنان ماڭىزدى"، - دەپ ءتۇسىندىردى ول.

ترامپقا "كەلەسى جىلعى سامميتتە تاعى وسىلاي ءسوز العان كەزىندە رەسەي مەن ۋكراينا بەيبىت كەلىسىمگە كەلىپ ۇلگەرەدى دەپ ويلايسىز با" دەگەن سۇراق قويىلدى.

"بۇل تۋرالى رەسەيدەن سۇراعانىڭىز ءجون، ۋكراينا مامىلە جاساۋعا دايىن"، - دەپ جاۋاپ بەردى اقش پرەزيدەنتى.

ول كييەۆ پەن ماسكەۋدىڭ ىقتيمال كەلىسسوزدەرى تۋرالى ەگجەي-تەگجەيلى باسقا ەشتەڭە ايتپادى.

اقش پرەزيدەنتى جۇڭگو وزىنە رەسەيدىڭ ۋكرايناعا قارسى سوعىسىن توقتاتۋعا كومەكتەسەدى دەپ ۇمىتتەنەتىنىن جەتكىزدى. ول پەكين مەن ۆاشينگتون اراسىنداعى قارىم-قاتىناس "وتە جاقسى" ەكەنىن ايتتى.

"قىتايدىڭ رەسەيگە سوعىستى دەرەۋ اياقتاۋ ءۇشىن ىقپال ەتۋگە كۇشى جەتكىلىكتى. ءبىز مۇنى قىتايمەن بىرگە جاسايمىز"، - دەدى ترامپ.

امەريكا ەكونوميكاسىنا جاسالاتىن ينۆەستيسيالار

سونىمەن قاتار ءوز سوزىندە ترامپ امەريكا ەكونوميكاسىنا ءىرى شەتەلدىك ينۆەستيسيالار قۇيىلعالى جاتقانىن ايتتى.

"مەنىڭ بۇل رەتتەگى مەسسەدجىم اپ-انىق: كەلىڭىزدەر، ءوز تاۋارلارىڭىزدى امەريكادا وندىرىڭىزدەر. ايتپەسە، يمپورتتالاتىن ونىمدەرگە باجدار ەنگىزىلەدى. اقش - جۇمىس ورىندارىن قۇرۋ جانە جاڭا زاۋىت-فابريكالار سالۋ ءۇشىن ەڭ قولايلى ورىن. حالىقارالىق كومپانيالارعا سالىناتىن كورپوراتيۆتىك سالىقتى 15%-عا تۇسىرەمىز"، - دەدى ول.

ترامپ ساۋد ارابياسى اقش-قا 600 ميلليارد دوللار ينۆەستيسيا سالۋعا ءازىر ەكەنىن جەتكىزدى. ءبىراق، امەريكا پرەزيدەنتىنىڭ پىكىرىنشە، بۇل ساندى تريلليونعا دەيىن دوڭگەلەكتەۋ كەرەك، ويتكەنى سول كەزدە اقش ساۋد ارابياسىنا "وتە مەيىرىمدى" بولادى.

ايتا كەتسەك، ەكى كۇن بۇرىن ترامپ 1 اقپاننان باستاپ بارلىق جۇڭگو تاۋارلارىنا 10 پايىزدىق باج سالىعىن ەنگىزۋدى قاراستىرىپ جاتقانىن مالىمدەگەن بولاتىن. سول سەكىلدى مەكسيكا مەن كانادا يمپورتتارىنا 25 پايىزدىق باج سالىعىن ەنگىزۋ جايى دا ەسكەرتىلگەن. 

زەلەنسكيي ترامپتى قولدادى

بۇل مالىمدەمەلەردەن كەيىن ىلە-شالا ۋكراينا پرەزيدەنتى زەلەنسكيي Telegram ارناسىندا ترامپتى قولداپ، جازبا جاريالادى.

"ەنەرگەتيكالىق رەسۋرستار، سونىڭ ىشىندە مۇنايعا قاتىستى شەكتەۋدىڭ كومەگىمەن كەلىسسوزدەر ۇستەل باسىنا وتىرعىزۋ ءۇشىن رەسەيگە جاسالماق قىسىم "بەيبىتشىلىككە، شىنايى قاۋىپسىزدىككە اپاراتىن ماڭىزدى جولدىڭ ءبىرى"، دەلىنگەن جازبادا.

رەسەي پوزيسياسى

ال ءبىر كۇن بۇرىنعى رەسەيگە تىكەلەي قاراتا ايتقان دونالد ترامپتىڭ سوزىنە ماسكەۋدىڭ قىسقاشا جاۋابى بىلاي بولىپ ەدى: "سانكسيالار جايلى ەسكەرتۋلەرگە كەلەتىن بولساق، بۇل ارادا قانداي دا ءبىر جاڭالىق جوق، ول بۇرىننان بۇل ادىستەردى ۇناتادى، رەسەي تەڭ قۇقىقتى جانە ءوزارا قۇرمەتكە نەگىزدەلگەن ديالوگقا دايىن".

نەگىزى، ۆلاديمير پۋتين جەلتوقسان ايىندا باتىستىڭ رەسەيدى ستراتەگيالىق تۇرعىدا تۇقىرتۋ، سونىڭ ىشىندە ەكونوميكاسىنا قاتىستى جوسپارى ساتسىزدىككە ۇشىراعانىن مالىمدەگەن. سانكسيالاردى جويۋ - رەسەي پرەزيدەنتىنىڭ ماۋسىم ايىندا اتىستى توقتاتۋ جانە كەلىسسوزدەردى باستاۋ ءۇشىن ايتقان شارتتارىنىڭ ءبىرى. سونداي-اق، سول كەزدە پۋتين ترامپپەن سويلەسۋگە دايىن ەكەنىن مالىمدەگەن. كييەۆپەن كەلىسسوزدەرگە كەلەتىن بولساق، ماسكەۋ قاۋىپسىزدىك كەپىلدىگى بەرىلسە عانا بۇعان باراتىنىن ايتقان.