مەملەكەتتىك بيۋدجەتكە تاۋەلدى وڭىرلەر سانى ارتىپ بارادى. ءقازىر ەلىمىزدەگى 20 ءوڭىردىڭ 17ء-سى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن بولىنەتىن ترانسفەرتكە كۇن كورەدى. باسقاشا ايتقاندا، ايماقتار ءوز شىعىندارىنىڭ جارتىسىنا جۋىعىن ورتالىق قازىنا ەسەبىنەن جابۋدا. ءتىپتى وزدەرىن “دونور” سانايتىن الماتى، استانا جانە اتىراۋدىڭ ءوزى ءىس جۇزىندە ورتالىقتان قوسىمشا قارجى الۋعا ءماجبۇر، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz كۋرسيۆ مەدياعا سىلتەپ.
ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ورىنباسارى سەرىك ءجۇمانعاريننىڭ تۇسىندىرۋىنشە، بۇعان مەگاپوليستەردەگى ۇلكەن ينفراقۇرىلىم جوبالارى سەبەپ. مەترو سالۋ، LRT قۇرىلىسى، "جايلى مەكتەپ" باعدارلاماسى سياقتى قىمبات جوبالاردىڭ ءبارى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن قارجىلاندىرىلىپ وتىر.
ءماجىلىس دەپۋتاتى باقىتجان بازاربەك بولسا، جىل سايىن ايماقتاردىڭ ورتالىق بيۋدجەتكە تاۋەلدىلىگى ارتىپ، بۇل ءقاۋىپتى ۇردىسكە اينالعانىن ايتتى. اسىرەسە جەتىسۋ مەن تۇركىستان وبلىستارى ءوز شىعىندارىنىڭ 70 پايىزدان استامىن رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن الۋدا. ماڭعىستاۋ وبلىسى دا "دونورلىق" مارتەبەسىن جوعالتىپ، دوتاسياعا كوشكەن. دەپۋتات مۇنداي جاعدايعا جەتكىزگەن ايماق باسشىلارىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگى قايدا دەپ سۇراق قويدى.
سەرىك جۇمانعارين جاڭا "بيۋدجەت كودەكسى" ارقىلى بۇل ماسەلەنىڭ شەشىلەتىنىن جەتكىزدى. 2026 جىلدان باستاپ ايماقتاردىڭ كىرىستەرىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان ەرەجەلەر كۇشىنە ەنەدى. جەرگىلىكتى بيۋدجەتكە جىل سايىن قوسىمشا 100 ملرد تەڭگەدەن استام جاڭا كىرىس كوزدەرى تابىستالماق.
سونىمەن قاتار اۋدان بيۋدجەتتەرىنە كورپوراتيۆتىك جانە جەكە تابىس سالىعى تولىقتاي بەرىلىپ، ايماقتاردىڭ ءوز-وزىن قارجىلاندىرۋ قابىلەتى ارتپاق. "ارنايى تۇسىمدەر" ساناتى ەنگىزىلىپ، تۇراقتى كىرىستەردىڭ 40 پايىزى جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەردىڭ يەلىگىنە وتەدى.
وڭىرلەردىڭ ناقتى قاجەتتىلىكتەرىنە ساي قارجى بولەتىن "ءوڭىردى دامىتۋ جوسپارى" قابىلدانادى. جوسپار ءار ايماقتىڭ دامۋ ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرىپ، ينفراقۇرىلىمدىق جوبالارعا قارجىنى ماقساتتى تۇردە باعىتتاۋدى كوزدەيدى. وسى ارقىلى ايماقتاردىڭ دامۋى اراسىنداعى تەڭسىزدىك ازايادى.
ۇكىمەت ءتيىمسىز شىعىنداردى دا قايتا قارايدى. يميدجدىك ءىس-شارالار، سۋبسيديالار مەن جوندەۋ جۇمىستارى سەكىلدى جالپى سوماسى 3 ترلن تەڭگەدەن استام شىعىن قىسقارتىلىپ، مەملەكەتتىك قولداۋ تەتىكتەرى بيۋدجەتتەن تىس مەحانيزمدەرگە اۋىستىرىلادى.
بيۋدجەتتىڭ اشىقتىعى مەن تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ماقساتىندا جوعارى اۋديتورلىق پالاتا جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەردىڭ جۇمسالۋىن قاتاڭ باقىلاۋعا الادى. جاڭا بيۋدجەت كودەكسىندە مونيتورينگ، ەسەپ بەرۋ جانە جاۋاپكەرشىلىك ەرەجەلەرى ناقتى بەكىتىلەدى.
وسىنىڭ ارقاسىندا 2026 جىلى جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەردىڭ دامۋ شىعىنى 15 پايىزعا، ال 2028 جىلى 25 پايىزعا دەيىن وسەدى دەپ جوسپارلانعان. ءقازىر ەل ەكونوميكاسىنا قۇيىلعان 4،4 ترلن تەڭگە ينۆەستيسيانىڭ 20 پايىزعا جۋىعى بيۋدجەتتەن ءبولىنىپ وتىر. جاڭا جۇيە وڭىرلەردىڭ قارجىلىق تاۋەلسىزدىگى مەن جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرىپ، بيۋدجەت ساياساتىن نىعايتادى.
