سوڭعى ۋاقىتتا الاياقتىقتىڭ ايلاسى ادام ءومىرىن جالمايتىن دەڭگەيگە جەتتى. اسىرەسە، كيبەرالاياقتارعا الدانىپ جاتقاندار قاراسى وتە كوپ. تىعىرىققا تىرەلىپ، مۇنداي جاعدايدا نە ىستەرىن بىلمەي دال بولعاندار اراسىندا وز-وزىنە قول جۇمساۋشىلار دا تابىلادى. قارجىگەر-مامان راسۋل رىسمامبەتوۆ ونىڭ سەبەبى نەدە ەكەنىن ءارى بۇل "جاۋمەن" قالاي كۇرەسۋگە بولاتىنىن ايتىپ، جەلىدە جازبا جاريالاپتى. Dalanews.kz مامان جازباسىن اۋدارىپ، سول كۇيىندە وقىرمان نازارىنا ۇسىنۋدى ءجون كورىپ وتىر.
"ءقازىر كيبەرالاياقتىق ءورشىپ تۇر. جۇمىستا دەيمىن، كورشى كابينەتتە وتىراتىن جاس جىگىتتە نە ءوڭ جوق، نە ءتۇس جوق، بىرنەشە كۇن بولدى وسىلاي الابۇرتىپ جۇرگەنىنە. بۇعان نە بولىپ قالدى دەستىك؟ سويتسەك الدانىپتى. الاياقتار قوڭىراۋ شالعان، ونلاين ارقىلى Kaspi-دەن نەسيە الدىرتقان، ال اقشانى Freedom bank-كە اۋدارۋ ارقىلى قولدى قىلعان. جۇمىستاعى دوستارىمنىڭ اراسىندا دا ءبىر قىز الاياقتارعا جەم بولىپ، وز-وزىنە قول سالا جازداپتى. الاياقتار پايىزدىق مولشەرلەمەسى وتە جوعارى مقۇ-لاردىڭ بىرىنەن ونى نەسيە الۋعا كوندىرىپتى. ەندى بىرنەشە جىل بويى ول "اۋاعا" جۇمىس ىستەۋى كەرەك. ءقازىر ەلىمىزدە ونلاين الاياقتاردىڭ قۇربانى بولعانداردىڭ ىشىندە وسىلاي وزىنە قول سالعىسى كەلىپ جۇرگەندەر قانشاما؟ نەگە دەيسىز بە؟ ويتكەنى بانكتەردىڭ ءوز سوزىنە قۇلاق اساتىنىنا سەنبەيدى، قۇزىرلى ورگاندار دا ارەكەت ەتۋگە ەش اسىقپايدى. اقشانى قايتارۋدىڭ جولىن تاپپاعان ادامعا سۋيسيدتەن باسقا امال جوق سەكىلدى كورىنەدى.
نەگىزىنەن، الاياقتىقپەن كۇرەستىڭ ناقتى شەشىمى – قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگى ۇسىنعان كەز كەلگەن نەسيەنى راسىمدەۋگە 24 ساعاتتىق "cooling-off" كەزەڭىن ەنگىزۋ. ياعني، كرەديت الۋعا بەرىلگەن ءوتىنىشتى ءبىر تاۋلىككە توقتاتىپ قويۋ. ونلاين بولسىن، وففلاين بولسىن – ءبارىبىر. ال ءبىر كۇن ىشىندە كەز كەلگەن ادام الاياقتاردىڭ پسيحولوگيالىق قاقپانىنان سىتىلىپ، ەسىن جيىپ ۇلگەرەدى.
ارينە، بانكتەر مەن ميكرونەسيە ۇيىمدارىنا ءوتىنىمدى تەز راسىمدەپ، ەموسياعا بەرىلىپ تۇرعان كەزدە كەز كەلگەن ادامعا اقشاسىن ساتقان ءتيىمدى بولارى ءسوزسىز. تەلەفون، ۇتىك، توڭازىتقىش تۇرىندە بولسىن. الايدا، قاراڭىزشى، ءبىر ادامنىڭ ءومىرىن ساقتاپ قالا الساق، ادامي تۇرعىدا سول ماڭىزدىراق ەمەس پە؟ سوندىقتان 24 ساعاتتىق ءۇزىلىس اسا قاجەت. ويتكەنى مۇنداي اسىعىستىق تالايدىڭ تۇبىنە جەتىپ جاتقانىنىڭ كۋاسى بولىپ وتىرمىز. اقشا ەمەس، ادام قۇندىراق ەكەنى ەستەن شىقپاعانى يگى.
شىندىعىندا، قازاقستاندا بىرنەشە ساعات ىشىندە شۇعىل بەرىلەتىن نەسيەگە دەگەن قاجەتتىلىكتەن گورى، تەگىن جەدەل مەديسينالىق كومەككە زارۋلىك جوعارى. ال الاياقتارعا دا ەڭ ءتيىمدىسى وسى جىلدامدىق، ادامدى اسىقتىرىپ، ويلانىپ جاتۋعا مۇمكىندىك بەرمەۋ. دەمەك، "cooling-off" كەزەڭىن ەنگىزۋ - قىلمىسكەرلەردىڭ قولىنداعى "قارۋدى" ىستەن شىعارۋ. ارينە، بۇل شارا الاياقتاردى تۇپ-تامىرىمەن جويادى دەپ ايتا المايمىن، ءبىراق بۇل دا جوقتان بار، ياعني ادامدى اسىعىس قابىلداناتىن شەشىمنەن قۇتقارۋداعى".
ايتا كەتسەك، كۇنى كەشە ق ر قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگى بانكتەر ءۇشىن دە، ميكروقارجى ۇيىمدارى ءۇشىن دە ەرەجەلەردى قاتاڭداتۋدى ۇسىندى. سونىڭ ىشىندە نەسيە الۋدا ويلانۋعا ۋاقىت بەرۋ قاراستىرىلعان. ماسەلەن، كەپىلسىز ءىرى ونلاين-نەسيە راسىمدەلگەن جاعدايدا، اقشا بىردەن شوتقا كەلىپ تۇسپەيدى. تەك ءبىر كۇننەن كەيىن جانە مىسالى، eGov ارقىلى ءوز شەشىمىڭىزدى راستاعان سوڭ نەسيە اقشا بەرىلەدى. بۇل ءيمپۋلسيۆتى شەشىمدەردى بولدىرماۋعا كومەكتەسەدى. جوبا قوعامدىق تالقى ءۇشىن "اشىق نقا" پورتالىنا 2025 جىلعى 18 شىلدەگە دەيىن ورنالاستىرىلدى.
