كەلەسى جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ كۇشىنە ەنەتىن جاڭا سالىق كودەكسى قوعامدا قىزۋ تالقىلانىپ جاتىر. ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، جاڭا نورمالار ەل ەكونوميكاسىنىڭ نەگىزگى تىرەگى سانالاتىن ورتا تاپقا اۋىر سوققى بولۋى مۇمكىن، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
كولىك سالىعى كىمگە جەڭىلدىك بەرەدى؟
جاڭا جىلدان باستاپ كولىك سالىعى 50 پايىزعا تومەندەيدى. بۇل جاڭالىق سىرت كوزگە جاعىمدى كورىنگەنىمەن، ءىس جۇزىندە اۋقاتتى ازاماتتارعا ءتيىمدى، دەيدى ساراپشىلار.
ماسەلەن، قوزعالتقىش كولەمى 4،7–5،7 ليتر بولاتىن جولتالعامايتىن كولىكتەردىڭ يەلەرى بۇرىن 500 مىڭ تەڭگە سالىق تولەسە، ەندى 250 مىڭ تەڭگە عانا تولەيتىن بولادى.
ال قاراپايىم قازاقستاندىقتاردىڭ باسىم بولىگى مىنەتىن 2 ليترلىك قوزعالتقىشى بار Hyundai Tucson، Toyota Camry سياقتى كولىكتەردىڭ سالىعى ونسىز دا ماردىمسىز — 10 مىڭنىڭ ورنىنا 5 مىڭ تەڭگە تولەۋ ەشقانداي ەلەۋلى پايدا اكەلمەيدى.
«اۋقاتتى ازاماتتارعا ارنالعان جەڭىلدىكتەر ەكولوگيالىق تۇرعىدان دا، الەۋمەتتىك ادىلدىك تۇرعىسىنان دا قيسىنسىز. كەرىسىنشە، قىمبات كولىكتەرگە “ءسان سالىعى” ەنگىزۋ كەرەك ەدى»، – دەيدى ەكونوميستەر.
باسپانا ساتۋشىلارعا جاڭا سالىقتىڭ سالقىنى تيەدى
تاعى ءبىر وزگەرىس جىلجىمايتىن مۇلىك ساتۋعا قاتىستى. ەندى ءۇي نەمەسە پاتەردى العان سوڭ 2 جىل ىشىندە ساتىپ جىبەرسەڭ، پايدا تاپقان سومانىڭ 10 پايىزىن سالىققا تولەۋگە تۋرا كەلەدى.
بۇرىن بۇل مەرزىم 1 جىل بولاتىن. ەندى 45 ملن تەڭگەگە العان ءۇيىن ەكى جىل ىشىندە 55 ملن-عا ساتقان ازامات 1 ملن تەڭگە سالىق تولەۋى ءتيىس. ءبىراق ءۇيدى جوندەۋگە، جاڭارتۋعا كەتكەن شىعىندار ەسەپكە الىنبايدى.
«بۇل نورما “الىپساتارلاردى تىيۋ” ءۇشىن ەنگىزىلدى دەگەنمەن، ءىس جۇزىندە قاراپايىم ازاماتتارعا كەدەرگى بولىپ وتىر. بىردى-ەكىلى ءۇيىن ساتىپ، باسقا جاققا كوشۋ – قىلمىس ەمەس»، – دەيدى ساراپشىلار. كەيبىرەۋلەر مۇنى جاپونياداعى جاعدايمەن سالىستىرادى. ول ەلدە ءۇش جىلعا جەتپەي ساتسا، سالىق الىنادى. بۇل رەتتە ەلدەردى ەكونوميكالىق جاعدايىن الىپ سالىستىرۋ قيسىنسىز.
ءىرى قۇرىلىس كومپانيالارى اينالىپ وتەدى
ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، ءىرى قۇرىلىس كومپانيالارى مەن ديەۆەلوپەرلەر بۇل سالىقتىق شەكتەۋلەردى اينالىپ ءوتۋدىڭ ءتۇرلى جولدارىن جاقسى بىلەدى. ال قاراپايىم ازاماتتار ءۇشىن بۇل تاعى ءبىر قارجىلىق قىسىم بولىپ وتىر.
«قۇرىلىس كومپانيالارى قوسىلعان قۇن سالىعىن (ققس) كوتەردىك دەگەن جەلەۋمەن بۇل اۋىرتپالىقتى تۇتىنۋشىنىڭ موينىنا ارتادى. سونىڭ سالدارىنان باسپانا باعاسى قىمباتتاي تۇسەدى»، – دەيدى ساراپشى.
انتيمونوپوليالىق باقىلاۋدىڭ السىزدىگى مەن باعا ىرىقتىلىعى سالدارىنان جىلجىمايتىن مۇلىك باعاسى تاعى دا ءوسىپ، ورتا تاپتىڭ باسپانا الۋ مۇمكىندىگى ودان سايىن قيىنداۋى ىقتيمال.
جاڭا سالىق كودەكسى الەۋمەتتىك ادىلەتتىلىكتى نىعايتۋدىڭ ورنىنا، كەرىسىنشە ورتا تاپتىڭ سالىقتىق اۋىرتپالىعىن ارتتىرادى.
كولىك سالىعىنىڭ تومەندەۋى بايلارعا ءتيىمدى بولسا، باسپانا ساتقان ازاماتقا سالىناتىن سالىق قاراپايىم حالىقتىڭ قالتاسىن جۇقارتادى.
ەكونوميستەردىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي ساياسات ەكونوميكالىق بەلسەندى توپقا قىسىم جاساپ، ەلدەگى الەۋمەتتىك تەڭسىزدىكتى تەرەڭدەتۋى مۇمكىن.
