بۇل جاعداي ءوز كەزەگىندە Freedom Finance Global جۇرگىزگەن كەشەندى زەرتتەۋدىڭ نەگىزگى نىسانىنا اينالدى. قازاقستاننىڭ ىشكى جانە سىرتقى تۋريزم سالاسى، سونداي-اق تۋريستىك قىزمەتتى باعالاۋ ماقساتىندا ارنايى ساۋالناما جۇرگىزىلدى. وعان قاتىسقان بەلسەندى پايدالانۋشىلار بەرگەن جاۋاپقا سۇيەنە وتىرىپ، مىناداي ناقتى تۇجىرىم جاساۋعا بولادى.
الدىمەن، ىشكى تۋريزم سالىستىرمالى تۇردە العاندا ازىرگە سۇرانىسقا يە ەمەس. وعان قازاقستان نارىعىندا باسەكەلەستىكتىڭ بولماۋى سەبەپ. سالدارىنان تۋريستىك ورتالىقتارعا جەتۋ – قيامەت-قايىم.
ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، تۋريزم نارىعىنداعى نەگىزگى ويىنشىلار – نارىقتاعى ۇسىنىستاردىڭ باسىم بولىگىن قالىپتاستىراتىن ورتا جانە شاعىن بيزنەس وكىلدەرى.
«ولار تۋريزم پروبلەمالارىن شەشۋگە ۇلەس قوسۋى ءتيىس. سەبەبى ەلىمىزدىڭ تۋريستىك الەۋەتى جوعارى. سالانى دامىتۋ سحەمالارىن پىسىقتاۋعا جانە ولاردى ىسكە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»،–دەپ اتاپ ءوتتى Freedom Finance Global ساراپشىسى اڭسار ابۋيەۆ.
سونداي-اق، زەرتتەۋ اياسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جاسى 18-دەن اسقان نەگىزىنەن قالالىق جەردىڭ (87%) 716 تۇرعىنىنا ونلاين ساۋالناما جۇرگىزىلدى. وعان قاتىسقانداردىڭ جارتىسىنا جۋىعى (46،1%) 1–2 كۇنگە قىسقا مەرزىمدى دەمالىس شەڭبەرىندە ءوزىنىڭ تۇراتىن ايماعى نەمەسە جاقىن ماڭداعى وڭىرلەرگە بارۋدى ءجون سانايتىندارىن ايتقان. بۇل رەتتە ىشكى تۋريستەردىڭ ۇشتەن ءبىرى (30،4%) قازاقستان اۋماعىندا ءۇش كۇن كولەمىندە دەمالۋ ماقساتىندا ساپارعا شىعادى.
ساۋالناماعا قاتىسقانداردىڭ تورتتەن ءبىر بولىگى (23،5%) جارتى جىلدا ءبىر رەت ساپارعا شىعادى ەكەن. شامامەن ءاربىر التىنشى رەسپوندەنت قازاقستان اۋماعىنا ەكى-ۇش ايدا ءبىر رەت (17،5%) ساياحات جاسايدى، تاعى 13،7%-ى ايىنا ءبىر رەت ساياحات جاسايدى.
تابىسى ەڭ جوعارى توپ، ەڭ بەلسەندى ىشكى تۋريستەر قاتارىندا (10% اپتاسىنا ءبىر رەت دەمالىس كۇندەرى، 5% – اپتاسىنا ءبىر رەت، 30% – شامامەن ايىنا ءبىر رەت ساياحاتتايدى). بۇل - قازاقستاندىقتاردىڭ ىشكى ءتۋريزمدى دامىتۋ ءۇشىن قارجى بولە المايتىنىن اڭعارتاتىن كورسەتكىش. ساۋالناماعا قاتىسقانداردىڭ تورتتەن ءۇشى (73،7%) ءبىر ادامعا شاققاندا 300 مىڭ تەڭگەگە دەيىنگى سومانى قازاقستان اۋماعىنا بارۋ ءۇشىن جەتكىلىكتى بيۋدجەت دەپ ەسەپتەيدى، ونىڭ 40،1%-ى 100 مىڭ تەڭگەگە دەيىنگى سومانى ءبىر ادامعا ساپار شەگۋگە جەتكىلىكتى دەپ سانايدى.
كوبىنەسە ەل اۋماعىندا ساياحاتتايتىن قازاقستاندىقتار الماتى مەن الماتى وبلىسىنا (53،2%)، سونداي-اق استانا مەن اقمولا وبلىسىنا (44،6%) بارۋدى ءجون كورەدى. وڭتۇستىك وڭىردە ىشكى تۋريستەر ءۇشىن تانىمال باعىت ءۇشىنشى مەگاپوليس - شىمكەنت جانە تۇركىستان (30،2%).
ساۋالناما قورىتىندىسىنا سايكەس قازاقستان اۋماعىنداعى ەڭ تانىمال تۋريستىك ورىن - ششۋچينسك-بۋراباي كۋرورتتىق ايماعى. ماسەلەن، ساۋالناماعا قاتىسۋشىلاردىڭ جارتىسىنان استامى وسى جەرمەن تانىس (54،1%)، ول جەرگە رەسپوندەنتتەردىڭ كەمىندە ۇشتەن ءبىرى (33%) بارعان، ال ساۋالناماعا قاتىسقان ءاربىر ءتورتىنشى قاتىسۋشى (25،1%) تاعى دا بارعىسى كەلەدى. قازاقستاندىقتار اراسىندا ەكىنشى تانىمال باعىت – قاپشاعاي سۋ قويماسى. بۇل جەرگە ساۋالناماعا قاتىسۋشىلاردىڭ 12،6%-ى تاعى دا بارۋعا نيەت ءبىلدىردى.
قازاقستاندىقتاردىڭ پىكىرىنشە، ىشكى ءتۋريزمنىڭ ەڭ وزەكتى 3 پروبلەماسى بار.
ولار: جولداردىڭ (43،4%)، سەرۆيس جانە قىزمەت كورسەتۋ ساپاسىنىڭ تومەندىگى (41،3%)، سونداي-اق تۋريستىك ورتالىقتارعا كۇتىم كورسەتپەۋ جانە تۋريستىك مارشرۋتتار بويىنشا تۇرمىستىق قولايلى جاعدايدىڭ بولماۋى (31%). جاس توپتارى ءبولىنىسى بويىنشا قاراستىرار بولساق، جاستاردى سەرۆيس پەن قىزمەت كورسەتۋ ساپاسىنىڭ تومەندىگى ەمەس الىس قاشىقتىق، جاقىن ماڭداعى وڭىرلەردە تۋريستىك دامۋدىڭ ناشار بولۋى تولعاندىرادى (26،7%-عا قارسى 27،6%). ءوز كەزەگىندە 55 جاستان اسقان رەسپوندەنتتەردى تۋريستىك مادەنيەتتىڭ تومەن دەڭگەيى (27،1%-عا قاراعاندا 35،4%) الاڭداتادى.
وسى دەرەكتەردى قورىتا كەلە، Freedom Finance Global ساراپشىلارى ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ بيزنەستىڭ كاپيتال سىيىمدىلىعىن ارتتىرىپ، نارىققا ىشكى جانە سىرتقى قاتىسۋشىلاردى كوپ تارتا الادى.
بۇل رەتتە تۋريزممەن اينالىساتىن كومپانيا سانىنىڭ كوبەيۋى باسقا دا بايلانىستى پروبلەمالاردى شەشۋ ءۇشiن كاتاليزاتور بولا الادى دەپ سانايدى. نەسيەلەۋ باعدارلامالارىنىڭ ەسەبىنەن ساياحاتشىلارعا بارىنشا ىڭعايلى جاعداي جاساۋ تۋريزم نارىعىنا اقشا اعىنىن ۇلعايتادى، ال باسەكەلەستىكتىڭ دامۋى وسى سالاداعى قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسىن وسىرۋگە دە سەپتىگىن تيگىزەدى. ءارى سالاداعى كادر تاپشىلىعى پروبلەماسىن ءىشىنارا شەشۋى مۇمكىن. ينۆەستيسيالىق تارتىمدىلىقتىڭ ارتۋى تۋريستەر ءۇشىن تارتىمدى ورتالىققا اينالاتىن ءىرى بيزنەستىڭ ەسىگىن اشۋعا دا مۇمكىندىك بەرەدى دەپ ۇمىتتەنەدى.
زەرتتەۋگە قاتىسقان ساراپشىلار قازاقستانداعى تۋريزم نارىعىنىڭ مىناداي نەگىزگى بەلگىلەرىن اتاپ ءوتتى:
- ۇيىمداسقان كوشپەلى تۋريزم ىشكى تۋريزمگە قاراعاندا تانىمال (باعا مەن ساپانىڭ قاراپايىم اراقاتىناسىنا بايلانىستى: ءتۋريزمنىڭ ەكى ءتۇرىنىڭ دە شامامەن قۇنى بىردەي، الايدا شەتەلدەگى سەرۆيس دەڭگەيى مەن دەمالىس جاعدايلارى ەداۋىر جوعارى جانە جاقسى).
- قازاقستاننىڭ ىشكى ءتۋريزمىنىڭ دامۋ دەڭگەيى – ورتاشادان تومەن. ساراپشىلاردىڭ كوبى قازاقستاندا تۋريزم دامۋ كەزەڭىندە دەگەن پىكىردە، ياعني باستاپقى دەڭگەيدە.
- ماۋسىمدىق ىشكى تۋريزم شەكتەۋلى. كوشپەلى ءتۋريزمنىڭ گەوگرافيالىق كورىنىسى كەڭ. تۇركيا، ءباا، گرۋزيا، تايلاند جوعارى سۇرانىسقا يە.
- ىشكى ءتۋريزمنىڭ باستى ماسەلەسى – قازاقستان نارىعىندا باسەكەلەستىكتىڭ بولماۋى. ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، تانىمال تۋريستىك ورتالىقتاردا باسەكەلەستىك جوق، ولاردىڭ تانىمال بولۋى كەلۋشىلەر جاعىمسىز پىكىر جازسا دا، تۋريستەردىڭ تۇراقتى اعىنىن توقتاتپايدى. مۇنداي جاعداي كليەنت سانىنىڭ ازايۋىنا ىقپال ەتپەيدى، سالدارىنان كورسەتىلەتىن قىزمەت ساپاسىن جاقسارتپاستان، باعانى كوتەرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
- ءقازىر جارناما جاساۋدىڭ نەگىزگى قۇرالى – الەۋمەتتىك جەلىلەر جانە باسقا دا سيفرلىق اقپارات كوزدەرى (ەڭ الدىمەن Instagram سۇرانىسقا يە، 2GIS-كە سەنىم دەڭگەيى جوعارى). تۋريستىك ورىنداردى بلوگەرلەر ارقىلى ناسيحاتتاۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە.
- تۋريستىك ورىندارعا اپاراتىن جولدىڭ ناشارلىعى – قازاقستاندا ءتۋريزمدى دامىتۋعا وڭتايلى جاعداي جاسالماي وتىرعانىنىڭ كورىنىسى. بۇعان ەل ىشىندە اۋە بيلەتتەرىنىڭ قىمبات بولۋى، تەمىر جول كولىگىنىڭ سۇرانىسقا يە دەمالىس ماۋسىمدارىندا جەتىسپەي جاتۋى، تانىمال تۋريستىك مارشرۋتتاردا ساپالى اۆتوكولىكتىڭ بولماۋى، تراسسالاردا جانارماي قۇيۋ ورىندارىنىڭ جەتكىلىكسىز بولۋى، تانىمال باعىتتاردا ساپالى جول جابىنىنىڭ بولماۋى جانە ت.ب. جاتادى.
- تۋريستىك ورىندارعا قايتا بارعىسى كەلەتىندەر سانى از: كوپشىلىك ورىنداردى ءبىر رەت كورۋ عانا جەتكىلىكتى. ويتكەنى دەمالىس ورىندارىنىڭ كوپشىلىگىندە ويىن-ساۋىق باعدارلامالارىن دامىتۋ، جاڭا مارشرۋتتاردى پىسىقتاۋ، قايتادان كەلۋگە جەڭىلدىكتەر بەرۋ جانە ت.ب. تۋريستەردىڭ قىزىعۋشىلىعىن تۋدىراتىن جاعداي جوق.
تۋريزم نارىعىنداعى نەگىزگى ويىنشىلار – ورتا جانە شاعىن بيزنەس وكىلدەرى. ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، بۇگىنگى تاڭدا ولار نارىقتاعى ۇسىنىستاردىڭ باسىم بولىگىن قالىپتاستىرۋدا.
مەملەكەت نارىققا ايتارلىقتاي ىقپال ەتەدى. الايدا ساراپشىلاردىڭ ءبىر بولىگى ىشكى تۋريزمگە باسا نازار اۋدارۋ قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى. بۇل رەتتە سوڭعى ەكى جىلدا ىشكى ءتۋريزمدى جانە تۋريستىك سالادا جۇمىس ىستەيتىن كومپانيالاردى سۋبسيديالاۋ جۇزەگە اسىرىلعانىن ايتا كەتۋ كەرەك.
تۋريستىك بيزنەسكە قاتىسۋشىلار سۋبسيديا مەن گرانتتارعا جۇگىنۋگە بەيىم. الايدا، جەڭىلدىكپەن نەسيە الۋ مەرزىمى تۋريستىك بيزنەس ءۇشىن جەتكىلىكسىز. ول شامامەن 10 جىل بولۋى ءتيىس دەپ اتاپ كورسەتەدى.
ساراپشىلاردىڭ باسىم كوپشىلىگى ىشكى تۋريزم نارىعىندا باعا وسەدى دەگەن بولجام جاسادى. ءتىپتى نارىقتا باسەكەلەستىك كۇشەيسە دە ول باعانىڭ ءوسۋىن توقتاتا المايدى دەپ ەسەپتەيدى زەرتتەۋگە قاتىسۋشىلار.
بيزنەس پەن مەملەكەتتىڭ ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋى مەن ءوزارا ءىس-قيمىلى ماسەلەسىن بەلسەندى پىسىقتاۋ قازاقستانداعى تۋريستىك سالانىڭ بارلىق دەرلىك پروبلەمالارىن شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن دايەكتى پروسەستى ىسكە قوسۋعا ءتيىس.
ەگەر قازاقستاندا باستاپقىدا تۋريستىك الەۋەت ناشار بولسا، اعىمداعى پروبلەمالاردى شەشۋ كۇردەلى بولار ەدى. ءبىراق ەلدەگى تۋريستىك ءىس-شارالاردىڭ تارتىمدى بولۋى سالانى دامىتۋ سحەمالارىن پىسىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. نارىقتى تانۋ ءۇشىن ءدال وسىنداي اۋقىمدى جۇمىس جۇزەگە اسىرىلاتىن بولسا، وندا ءبىز كىرىستىڭ ءوسۋىن، ال ونىمەن سالانىڭ بارلىق بايلانىستى اسپەكتىلەرىنىڭ دامۋىن كورە الامىز. پوستپاندەميالىق كەزەڭدە قازاقستاندىقتار ءوي-ورىسىن كەڭەيتىپ، ناتيجەسىندە ءبىز حالىقتىڭ ساياحاتقا قىزىعۋشىلىعىنىڭ ارتقانىن كوردىك. بۇل - بيزنەستى دامىتۋ ءۇشىن تاماشا مۇمكىندىك!
الۋا مارات
