باۋىرجان قۇلجابايەۆ،
الماتى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى
ەلباسى ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ دەلەگاتتاردىڭ ۇسىنىسىن قابىل الا وتىرىپ، سايلاۋعا تۇسۋگە كەلىسىم ءبىلدىرۋىن پارتيا مۇشەسى رەتىندە مەن دە تولىق قولداي وتىرىپ، ق ر پرەزيدەنتى سايلاۋىن ءوز دارەجەسىندە وتكىزۋ ءۇشىن الماتى ۋنيۆەرسيتەتىندە جۇمىس ىستەيتىن «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ مۇشەلەرى مەن قىزمەتكەرلەرىنىڭ دە ءوز ۇلەستەرىن قوساتىنىن جەتكىزەمىن.
ەلباسىمىز ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ ءجۇرىپ وتكەن تاريحي جولى – تۇتاس ءبىر ۇرپاقتىڭ ءارى تاۋەلسىز مەملەكەتتىڭ تاريحى. تاۋەلسىزدىگىمىزدى باياندى ەتۋ ءۇشىن كۇنى-تۇنى ۇيىقتاماي قىزمەت ەتكەن پرەزيدەنتىمىز ەلىمىزدى كوركەيتىپ قانا قويماي، ءوزى 1997 جىلى جاريالاعان «قازاقستان - 2030» ستراتەگيالىق باعدارلاماسىندا ايتىلعانداي، قازاقستاندى الەمدىك وقيعالاردىڭ قالتارىسىندا قالىپ قويمايتىن مەملەكەت دارەجەسىنە كوتەردى. بۇگىنگى تاڭدا قازاقستان رەسپۋبليكاسى الەمنىڭ الدىڭعى قاتارلى 50 مەملەكەتىنىڭ قاتارىنا قوسىلىپ، حالىقارالىق ارەنادا ماڭىزدى ساياسي سالماققا يە بولدى. مەملەكەتىمىزدىڭ جوعارىلاي تۇسكەن ساياسي مارتەبەسى – ەلباسىمىز ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ دا الەمدىك دەڭگەيدەگى ساياسي مارتەبەسىن ايگىلەپ بەردى. سوندىقتان دا، پارتيانىڭ سايلاۋعا ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ كانديداتۋراسىن ۇسىنۋىن قۇپتاي وتىرىپ، ەلدىكتى بەكەم ەتكەن تۇلعانىڭ جەتەكشىلىگى مەملەكەت ءۇشىن ءالى دە قاجەت دەپ بىلەمىن. ونىڭ دا ءوز سەبەپتەرى بار. بىرىنشىدەن، نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ – الەمدىك دەڭگەيدەگى ساليقالى ساياساتكەر، الەمدىك ساياسي ويىندار مەن گەوساياسي ايماقتىڭ تامىرشىسى، بولۋى مۇمكىن الەمدىك وزگەرىستەر مەن ەكونوميكالىق سىلكىنىستەردىڭ ەرتەڭىن ناقتى بولجاي بىلەتىن سۇڭعىلا ستراتەگ.
ەكىنشىدەن، وسىناۋ ءبىر اۋمالى-توكپەلى زاماندا داليعان ەۋرازيا كەڭىستىگىندەگى گەوساياسي تەكەتىرەستەر اراسىنان تاۋەلسىزدىكتى باياندى ەتۋدىڭ سان ءتۇرلى امالدارىن جاساپ، سونىڭ ءبىر باعىتى رەتىندە اقىرىنداپ «تۇرىك بىرلىگى» يدەياسىن كوتەرىپ، ونى ناقتى تاريحي قادامدار ارقىلى نىعايتىپ كەلە جاتقان ەلباسىمىز ن.ءا.نازاربايەۆ – تۇركى ءدۇنياسىنىڭ ۇلى كوسەمى. بۇگىنگى تاڭدا، ق ر پرەزيدەنتى ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ باسشىلىعىمەن جۇرگىزىلگەن تۇرىك مەملەكەتتەرىن مادەني-رۋحاني قۇندىلىقتارى نەگىزىندە جاقىنداستىرۋ ساياساتى، ەلىمىزدى ورتالىق ازيانىڭ كوشباسشىسىنا اينالدىرۋ يدەياسى ءوز جەمىسىن بەرىپ وتىر. قازاقستانداعى ياسساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق-تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قىزمەتى، 2009 جىلى تۇركيانىڭ بەلدى قوعامدىق ۇيىمى «تۇرىك وشاقتارى» تاراپىنان ن.نازاربايەۆقا «تۇركى الەمىنە قىزمەت» ماراپاتىنىڭ بەرىلۋى، تۇرىك ەلدەرى اقساقالدار كەڭەسىنىڭ قۇرىلۋى جانە استانادا تۇرىك دۇنيەسى اكادەمياسىنىڭ اشىلۋى، سونداي-اق، انكارا قالاسىنداعى «جاستار» ساياباعىنا ن.نازاربايەۆ ەسكەرتكىشىنىڭ ورناتىلۋى، تۇركيا ەكس-پرەزيدەنتى ا.گۇلدىڭ ن.نازاربايەۆتى «تۇركىتىلدەس حالىقتاردىڭ كوشباسشىسى» دەپ باعالاۋى – ەلباسىنىڭ تۇركى الەمىن بىرىكتىرۋ، ەكونوميكالىق جانە مادەني سالالاردى تىعىز بايلانىستىرۋ جولىنداعى تاريحي ەڭبەگىنە بەرىلگەن ادىلەتتى باعا بولدى. تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ بىرلىگى – قازاقستان ءۇشىن دە، وزگە تۇرىك مەملەكەتتەرى ءۇشىن دە اسا ماڭىزدى.
ۇشىنشىدەن، ەلباسىمىز ن.ءا.نازاربايەۆ – قازاقستاندى مەكەن ەتكەن 120-دان اسا ۇلتتار مەن ۇلىستاردىڭ باسىن قوسىپ، بىرلىگىنە ۇيىتقى بولعان، ولاردىڭ بارلىعىنىڭ قۇرمەتىنە بولەنگەن تۇلعا.
تورتىنشىدەن، ەلباسىمىز ن.ءا.نازاربايەۆ – اتا-بابامىزدىڭ اماناتىنا ادال، جولىنا بەرىك، ەل تاريحى مەن ادەبيەتىن تەرەڭ بىلەتىن ءارى ونى قاستەرلەپ، دامىتىپ وتىرعان ۇلكەن رۋحانيات ەگەسى.
بۇگىنگى تاڭدا، ەلباسىنىڭ «قازاقستان جولى – 2050: ءبىر ماقسات، ءبىر مۇددە، ءبىر بولاشاق» اتتى ستراتەگيالىق باعدارلاماسىندا ايتىلعان «ماڭگىلىك ەل» ۇلتتىق يدەياسى – قازاق ۇلتىنىڭ قازىرگى ماقسات-مۇددەسىنە جانە قازاقستاندى ورتاق وتان ەتكەن جۇزدەن استام ۇلتتار مەن ۇلىستاردىڭ ۇلتتىق يدەياسىنا نەگىزدەلگەن جاسامپاز يدەولوگيا بولادى دەگەن ويدامىز
بەسىنشىدەن، ءبىلىم مەن عىلىم سالاسىندا جۇرگەن بىزدەر ءۇشىن ەلباسىنىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە جاساعان رەفورماسى اسا ماڭىزدى. قازاقستاننىڭ عالىمدارى مەن جاس بىلىمگەرلەرىنە جاساپ وتىرعان قولداۋى، حالىقارالىق ءبىلىم باعدارلامالارى مەن قازاقستاندىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى اراسىنداعى ينتەگراسيا، «ءبىلىم – ادامنىڭ، ادام – مەملەكەتتىڭ كاپيتالى» ۇستانىمىنا سايكەس جۇرگىزىلگەن ساياسات بۇگىندە ءوز جەمىسىن بەرە باستادى. قازاقستان جوعارى وقۋ ورىندارى بەرەتىن ءۇش ساتىلى ءبىلىم ديپلومدارىنىڭ الەمنىڭ الدىڭعى قاتارلى ەلدەرىندە مويىندالا باستاۋى مۇنىڭ ايقىن كورىنىسى.
بۇگىنگى تاڭدا، ەلباسىنىڭ «قازاقستان جولى – 2050: ءبىر ماقسات، ءبىر مۇددە، ءبىر بولاشاق» اتتى ستراتەگيالىق باعدارلاماسىندا ايتىلعان «ماڭگىلىك ەل» ۇلتتىق يدەياسى – قازاق ۇلتىنىڭ قازىرگى ماقسات-مۇددەسىنە جانە قازاقستاندى ورتاق وتان ەتكەن جۇزدەن استام ۇلتتار مەن ۇلىستاردىڭ ۇلتتىق يدەياسىنا نەگىزدەلگەن جاسامپاز يدەولوگيا بولادى دەگەن ويدامىز. مۇنىڭ بارلىق العىشارتتارى دا قالىپتاسىپ وتىر. ويتكەنى، ماڭگىلىك ەل جالپىۇلتتىق يدەياسى – قازاقستاندا تۇرىپ جاتقان ءاربىر وتباسىعا وتكەنىن ۇمىتپاي، كەلەشەگىنە كەمەل سەنىممەن قاراۋدى اماناتتايدى.
ەڭ باستىسى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ كەزەكتى XVI سەزىندە سويلەگەن سوزىندە تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزدىڭ ءجۇرىپ وتكەن جولىنا تاريحي باعا بەرە وتىرىپ، «ءقازىر جۇزەگە اسىپ جاتقان «قازاقستان-2050» ستراتەگياسىنىڭ باستى ماقساتى – الەمنىڭ ەڭ دامىعان 30 ەلدىڭ قاتارىنا قوسىلۋ»، - دەدى. الدىنا وسىنداي ۇلى ماقسات قويعان ەلباسى ن.ءا.نازاربايەۆتى بارشا حالىق قولدايدى دەگەن سەنىمدەمىن.
