دارى-دارمەكتەر قازىرگى زامانعى ءومىردىڭ اجىراماس بولىگىنە اينالدى. ولار توتەنشە جاعدايلاردا ءومىر ساقتايدى، سوزىلمالى اۋرۋلاردى باقىلاۋدا ۇستاۋعا كومەكتەسەدى، ادامدارعا اۋىرسىنۋسىز ءومىر ءسۇرۋ مۇمكىندىگىن بەرەدى. الايدا پايداسىمەن قاتار، ءاربىر پاسيەنت وزىنە قوياتىن باستى سۇراق وزگەرمەيدى: بۇل ەم قانشالىقتى ءقاۋىپسىز جانە وعان سەنۋگە بولا ما؟
قازاقستاننىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىندە وسى ماسەلەگە فارماكولوگيالىق قاداعالاۋ جاۋاپ بەرەدى. بۇل باعىت كوپ جاعدايدا قوعامدىق نازاردان تىس قالىپ جاتادى، الايدا دارىلىك تەراپيانىڭ ناقتى قاۋىپسىزدىگى ءدال وسى جۇيەگە سۇيەنەدى. پرەپاراتتار نارىققا شىققاننان كەيىن ولاردىڭ قولدانىلۋى قالاي باقىلانادى، بارلىق ستاندارتتار ساقتالعان جاعدايدا دا نەگە جاعىمسىز رەاكسيالار تۋىنداۋى مۇمكىن جانە وسى جۇيەدە پاسيەنتتىڭ ءوزى قانداي ءرول اتقارادى - بۇل تۋرالى ماتەريالدا كەڭىرەك باياندالادى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
فارماكوتەراپيا قاۋىپسىزدىگى: ماسەلە ءدارىنىڭ ساپاسىندا عانا ەمەس
دارىلىك زاتتاردى ساراپتاۋ ۇلتتىق ورتالىعى فارماكولوگيالىق قاداعالاۋ دەپارتامەنتىنىڭ ساراپشىسى ايگەرىم دىگاربەكتىڭ ايتۋىنشا، ەمدەۋدىڭ قاۋىپسىزدىگىن تەك پرەپاراتتىڭ قۇرامى نەمەسە ءوندىرىس ساپاسىمەن عانا شەكتەۋگە بولمايدى.
«بۇگىندە فارماكوتەراپيا تەك حيميا نەمەسە ءوندىرىس تەحنولوگياسى عانا ەمەس. ەمدەۋ قاۋىپسىزدىگى ءدارىنى تاعايىنداۋدان باستالىپ، پاسيەنتتىڭ ۇسىنىمداردى قالاي ورىندايتىنىمەن اياقتالاتىن كەشەندى پروسەسس. ءدارى بارلىعىنا بىردەي اسەر ەتەدى دەگەن كەڭ تارالعان تۇسىنىك شىندىققا سايكەس كەلمەيدى. ءبىر پرەپارات ءبىر ادامعا كومەكتەسسە، ەكىنشىسىندە جاعىمسىز رەاكسيا تۋىنداتۋى مۇمكىن. جاس ەرەكشەلىگى، سوزىلمالى اۋرۋلار، گەنەتيكالىق فاكتورلار، قوسىمشا تەراپيا - مۇنىڭ ءبارى اعزانىڭ ءدارىنى قالاي قابىلدايتىنىنا اسەر ەتەدى»، - دەيدى ساراپشى.
سوندىقتان فارماكوتەراپيا قاۋىپسىزدىگى ۇجىمدىق جاۋاپكەرشىلىك رەتىندە قاراستىرىلادى.
«بۇل تەك دارىگەردىڭ نەمەسە فارماسيەۆتتىڭ مىندەتى ەمەس. بۇل وندىرۋشىدەن باستاپ پاسيەنتكە دەيىنگى ءاربىر قاتىسۋشى ءوز جاۋاپكەرشىلىك ۇلەسىن اتقاراتىن جۇيە»، - دەپ اتاپ ءوتتى ول.
ءدارى تىركەلگەننەن كەيىن نە بولادى؟
پاسيەنتتەر اراسىندا پرەپاراتقا باقىلاۋ تىركەۋ كەزەڭىندە اياقتالادى دەگەن پىكىر كەڭ تارالعان. الايدا ءىس جۇزىندە نەگىزگى جۇمىس ءدال وسى ساتتەن كەيىن باستالادى.
«تىركەۋ - ءدارىنى نارىققا شىعارۋدىڭ نەگىزگى كەزەڭى، وسى ساتىدا ونىڭ ساپاسى، تيىمدىلىگى جانە قاۋىپسىزدىگى باعالانادى. الايدا ەڭ قارقىندى جۇمىس پرەپارات ناقتى كلينيكالىق تاجىريبەدە كەڭىنەن قولدانىلعان كەزدە جۇرگىزىلەدى. ءدال وسى كەزەڭدە فارماكولوگيالىق قاداعالاۋ قىزمەتى ىسكە قوسىلادى. ەلدە كوپ دەڭگەيلى فارماكولوگيالىق قاداعالاۋ جۇيەسى جۇمىس ىستەيدى. مەديسينالىق ۇيىمدار تاعايىنداۋ حاتتامالارىنا سۇيەنەدى، دارىگەرلەر تۇراقتى تۇردە وقىتۋدان وتەدى، ءبىراق نەگىزگى ەلەمەنت - كەرى بايلانىس»، - دەيدى ايگەرىم دىگاربەك.
فارماكولوگيالىق قاداعالاۋ قىزمەتىنىڭ دەرەكتەرى بويىنشا، جاعىمسىز رەاكسيا تۋرالى ءاربىر حابارلاما بۇكىل دارىلىك قاۋىپسىزدىك جۇيەسى ءۇشىن ماڭىزدى سيگنال بولىپ سانالادى. مۇنداي جاعدايلار پرەپاراتتى ساقتاۋ شارتتارىن، ونى قابىلداۋ ءتارتىبىن، قاتار جۇرگىزىلگەن تەراپيانى جانە پاسيەنتتىڭ جالپى جاعدايىن ەسكەرە وتىرىپ جان-جاقتى تالدانادى. مامانداردىڭ ايتۋىنشا، ءبىر ەپيزود جەكە جاعدايدا كەزدەيسوق كورىنۋى مۇمكىن، الايدا وسىنداي حابارلامالار جيناقتالعان كەزدە بەلگىلى ءبىر ءۇردىس انىقتالىپ، نۇسقاۋلىقتاردى ناقتىلاۋدان باستاپ پرەپاراتتى نارىقتان ۋاقىتشا الىپ تاستاۋعا دەيىنگى رەتتەۋشى شەشىمدەر قابىلدانۋى مۇمكىن.
جاعىمسىز رەاكسيا - «ساپاسىز ءدارى» دەگەندى بىلدىرمەيدى
ايگەرىم دىگاربەكتىڭ ايتۋىنشا، ەڭ كەڭ تارالعان قاتە تۇسىنىكتەردىڭ ءبىرى - جاعىمسىز رەاكسيانى پرەپاراتتىڭ ساپاسىمەن اۆتوماتتى تۇردە بايلانىستىرۋ.
«جاعىمسىز رەاكسيا - ساپاسىز ءدارىنىڭ كورسەتكىشى ەمەس. كوپ جاعدايدا بۇل اعزانىڭ جەكە ەرەكشەلىكتەرىنەن تۋىندايدى. ماسەلەن، اللەرگيالىق رەاكسيالار. پرەپاراتتى العاش قولدانعان كەزدە اللەرگيالىق رەاكسيانىڭ پايدا بولاتىنىن الدىن الا بولجاۋ مۇمكىن ەمەس. ءوندىرۋشى بارلىق تالاپتار مەن ستاندارتتاردى ساقتاۋى مۇمكىن، الايدا اعزانىڭ جەكە رەاكسياسى كۇتپەگەن تۇردە كورىنۋى ىقتيمال»، - دەپ تۇسىندىرەدى ساراپشى.
ساراپشىلاردىڭ دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، ەكىنشى ءجيى كەزدەسەتىن سەبەپ - دارىلەردىڭ ءوزارا ارەكەتتەسۋى.
«كوپتەگەن ادامدار بىرنەشە پرەپاراتتى ءبىر مەزگىلدە قابىلدايدى، كەيدە ولاردى ءوز بەتىنشە بىرىكتىرەدى. ال قاراپايىم يبۋپروفەننىڭ ءوزى قاندى سۇيىلتاتىن دارىلەرمەن بىرگە قابىلدانسا، قان كەتۋ ءقاۋپىن ەداۋىر ارتتىرادى. كوپ جاعدايدا ادامدار مۇنى بىلمەي، ءوز دەنساۋلىعىنا ءقاۋىپ توندىرەدى»، - دەيدى مامان.
ءدارىنىڭ قاۋىپسىزدىگىنە كىم جاۋاپ بەرەدى؟
دارىلىك قاۋىپسىزدىك جۇيەسىنە بىردەن بىرنەشە تاراپ قاتىسادى جانە بۇل جۇيە ولاردىڭ ۇيلەسىمدى ارەكەتى ارقىلى عانا ءتيىمدى جۇمىس ىستەي الادى. ساراپشىنىڭ ايتۋىنشا، ءاربىر بۋىننىڭ ءرولى ەمدەۋدىڭ تۇپكى ناتيجەسى ءۇشىن ايرىقشا ماڭىزدى.
«دارىگەر كلينيكالىق شەشىم قابىلدايدى: پاسيەنتتىڭ جاعدايىن باعالايدى، پرەپاراتتى تاڭدايدى جانە دوزاسىن ەسەپتەيدى. بۇل - بۇكىل پروسەستىڭ نەگىزى. فارماسيەۆت تاعايىنداۋ مەن ءدارىنى ناقتى قولدانۋ اراسىنداعى بايلانىستى قامتاماسىز ەتەدى: قابىلداۋ ءتارتىبىن تۇسىندىرەدى، ىقتيمال قاۋىپتەرگە نازار اۋدارادى جانە قاتەلىكتەردىڭ الدىن الۋعا كومەكتەسەدى. ال پاسيەنت تەراپيا ناتيجەسىنە تىكەلەي اسەر ەتەتىن نەگىزگى قاتىسۋشى. ەگەر ادام دوزانى ءوز بەتىنشە وزگەرتسە نەمەسە العاشقى جاقسارۋدى بايقاعان ساتتە ەمدەۋدى توقتاتسا، ەڭ ءدال تاعايىنداۋدىڭ ءوزى ماڭىزىن جوعالتادى»، - دەيدى ول.
ءوندىرۋشى دە ەرەكشە جاۋاپكەرشىلىككە يە. ول پرەپاراتتىڭ ساپاسى مەن قاۋىپسىزدىگىنە ازىرلەۋ مەن زەرتتەۋ كەزەڭىنەن باستاپ وندىرىستىك ستاندارتتاردى ساقتاۋىنا جانە نارىققا شىققاننان كەيىنگى مونيتورينگكە دەيىن بارلىق ساتىلاردا جاۋاپ بەرەدى. سونىمەن قاتار ىقتيمال قاۋىپتەر تۋرالى اقپاراتتى ۋاقتىلى جاڭارتىپ، پرەپاراتتىڭ ءقاۋىپسىز قولدانىلاتىنىن راستاۋعا ءتيىس.
«بارلىق تاراپ ءوز جاۋاپكەرشىلىگىن ادال اتقارىپ، بىر-بىرىنە سەنىم ارتقاندا عانا ەمدەۋ ءتيىمدى ءارى ءقاۋىپسىز بولادى»، - دەپ اتاپ ءوتتى ساراپشى.
ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، دارىلىك تەراپيا كەزىندەگى قاۋىپتەردىڭ ەداۋىر بولىگى پرەپاراتتاردىڭ وزىنەن ەمەس، پاسيەنتتەردىڭ ەمدەۋ بارىسىندا جىبەرەتىن قاتەلىكتەرىنەن تۋىندايدى.
«ەڭ ءجيى ءارى ەڭ ءقاۋىپتى قاتەلىك - ەمدى مەرزىمىنەن بۇرىن توقتاتۋ. اسىرەسە بۇل باكتەرياعا قارسى تەراپياعا قاتىستى: تولىق ەمدەلمەگەن ينفەكسيا جويىلماي، تۇراقتى تۇرگە اينالادى، كەيىن ونى ەمدەۋ الدەقايدا قيىنعا سوعادى. سونداي-اق پاسيەنتتىڭ «كوبىرەك - تەزىرەك نەمەسە تيىمدىرەك» دەگەن ويمەن دوزانى ءوز بەتىنشە وزگەرتۋى دە ۇلكەن ءقاۋىپ تۋدىرادى. الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى كەڭەستەر دە ەرەكشە نازار اۋدارۋدى قاجەت ەتەدى. ينتەرنەت بۇگىندە دارىگەرمەن بىردەي ىقپالعا يە، الايدا كەزدەيسوق بەينەلەر مەن جازبالارعا سۇيەنە وتىرىپ قابىلدانعان شەشىمدەر دەنساۋلىققا ەلەۋلى زيان كەلتىرۋى مۇمكىن»، - دەيدى دەپارتامەنت وكىلدەرى.
ەمنىڭ ناتيجەسى — سانالى كوزقاراسقا بايلانىستى
ساراپشىنىڭ ايتۋىنشا، قوعامدا ءدارى قابىلداۋعا قاتىستى جاۋاپتى كوزقاراس بىرتىندەپ قالىپتاسىپ كەلەدى، ءبىراق بۇل ۇدەرىس جاڭا سىن-قاتەرلەرمەن قاتار جۇرۋدە.
«ادامدار دارىگەرگە جيىرەك جۇگىنەدى، نۇسقاۋلىقتاردى مۇقيات وقيدى، فارماسيەۆتكە سۇراق قويادى. بۇل، ءسوزسىز، وڭ ءۇردىس. الايدا سونىمەن بىرگە تەكسەرىلمەگەن اقپاراتتىڭ تارالۋى دا كۇشەيۋدە، ول كوبىنە سەنىمدى كورىنىپ، پاسيەنتتەردىڭ شەشىمىنە اسەر ەتەدى»، - دەيدى ايگەرىم دىگاربەك.
جاعىمسىز رەاكسيالار تۋرالى حابارلاۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالعان ساراپشى دارىلىك قاۋىپسىزدىك تىركەۋ كەزەڭىمەن شەكتەلمەيتىنىن اتاپ ءوتتى.
«ءدارىنىڭ قاۋىپسىزدىگى - ۇزدىكسىز پروسەسس. ونىڭ ناقتى قاۋىپسىزدىك بەينەسى پرەپارات نارىققا شىققاننان كەيىن قالىپتاسادى، ال كەيبىر رەاكسيالار سيرەك نەمەسە ۇزاق ۋاقىت وتكەن سوڭ عانا بايقالۋى مۇمكىن. دارىگەرلەر مەن پاسيەنتتەردەن كەلەتىن كەرى بايلانىسسىز مۇنداي قاۋىپتەردى انىقتاۋ مۇمكىن ەمەس»، - دەدى ول.
جاعىمسىز رەاكسيالار تۋرالى حابارلاۋدى جەڭىل ءارى قولجەتىمدى ەتۋ ءۇشىن فارماكولوگيالىق قاداعالاۋ جۇيەسى كۇردەلى ءارى فورمالدى راسىمدەردەن بىرتىندەپ باس تارتىپ كەلەدى. ايگەرىم دىگاربەكتىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى ۋاقىتتا مىناداي شارالار جۇزەگە اسىرىلعان:
- پاسيەنتتەرگە ارنالعان DariKz ءموبيلدى قوسىمشاسىن ەنگىزۋ؛
- مەديسينا قىزمەتكەرلەرىنە ارنالعان وقىتۋ ترەنينگتەرى؛
- دارىگەرلەرگە بىرنەشە باتىرما ارقىلى حابارلاما جىبەرۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن مەديسينالىق اقپاراتتىق جۇيەلەرمەن ينتەگراسيالاۋ جۇمىستارىنىڭ باستالۋى.
