وكىنىشكە قاراي اشم تەك كوبى لاتيفۋنديستەردەن تۇراتىن جەكەلەگەن فەرمەرلەردىڭ مۇددەسىن كوزدەيتىن قازاقستان جەرىنە زيان شەشىمدەردى تىقپالاۋدى جالعاستىرىپ وتىر. بۇل جەردە ەشقانداي مەملەكەتتىك كوزقاراس جوق.

مەن بۇعان دەيىن اشم 2 ايى بويى، جەلتوقساننىڭ سوڭىنان بەرى اسب (يسج) (اۋىلشارۋاشىلىعى جانۋارلارىن سايكەستەندىرۋ بازاسى) كوسمومونيتورينگ جۇيەسى ءۇشىن اشپاي وتىرعانىن جازعانمىن.

سونىڭ كەسىرىنەن ەكى اي بويى پرەزيدەنت توقايەۆتىڭ جايىلىم جەرلەرگە قاتىستى تاپسىرماسى ورىندالماي وتىر. مەن مۇنى مينيستر ساپارحان وماروۆ تاراپىنان مەملەكەت باسشىسىنىڭ باستاماسىنا كەدەرگى كەلتىرۋ دەپ سانايمىن. حالىقتىڭ قانشاما ۋاقىت سول ءبىر «ەكى سيىر» ۇستاۋ ءۇشىن جايىلىم جەرلەردىڭ بوساۋىن كۇتىپ وتىرعانىن ايتپاعاندا.

ەندى كەلىپ اۋىلشارۋاشىلىعى مينيسترلىگى ەلەكتروندى كارتوگراممالاردىڭ اقپاراتتىق جۇيەسىنە جەردىڭ اگروحيميالىق جاعدايى تۋرالى مالىمەتتەردى تەركەۋدى 2 جىلعا شەگەرۋدى ۇسىنىپ وتىر.

https://agroinfo.kz/minselxoz-predlagaet-priostanovit.../...

بۇل مىندەتتەمە وسىعان دەيىن دە 2 جىلعا، 2019 جىلدان 2021 جىلعا شەگەرىلگەنىن ايتا كەتۋ كەرەك. مىنە تاعى شەگەرىپ وتىر.

https://kazakh-zerno.net/149732-mskh-kazakhstana.../...

بۇل فەرمەرلەردەن ۋاقىتشا پايدالانۋعا، ياعني ارەنداعا العان ءبىزدىڭ جەردى قالاي پايدالانىپ جاتقانى تۋرالى اۆتوماتتى ەلەكتروندى رەجيمدە ەسەپ بەرۋ مىندەتتەمەسىن جانە ونى قاداعالاۋ مۇمكىندىگىن جوققا شىعارادى.

جەردى فەرمەرلەر اگروحيميانى قالاي قولدانىپ جاتىر، ونىڭ تىنىعۋىنا مۇمكىندىك بەرە مە؟ جەردى ءبىرداقىلدى تاجىريبەمەن، تىڭايتپاۋمەن توزدىرىپ جاتقان جوق پا، تۇقىم اۋىستىرا ما؟ بىلايشا ايتقاندا، اشم فەرمەرلەردى وسى مىندەتتەمەلەردىڭ بارلىعىنان بوساتىپ وتىر.

جەردىڭ ناقتى ءبىر ۋچاسكەسىنىڭ اگروحيميالىق جاعدايىنىڭ تالداۋىن اشىق، مىندەتتى جانە جاريا ەتۋ – ادام ءاناليزى سياقتى – جەردى كۇتىپ ۇستاۋ مەن وعان قامقورلىقتىڭ وزەگى. ويتكەنى ءبىر فەرمەر ءبىر جەردى ءبىراز جىل پايدالانىپ، كەيىن وتكىزىپ كەتەدى، ال جەر كەلەسى بۋىنعا قالادى. سوندىقتان ءبىز فەرمەر جەردى دۇرىس پايدالانىپ جاتقانىن باقىلاپ وتىرۋىمىز كەرەك.

سوڭعى جىلدارداعى جەردى «كەرەمەت» باسقارۋ سالدارىنان جەر ساپاسى تومەندەپ، جەردىڭ تاقىرلانۋى، ا/ش جەرلەرىندە بونيتەت بالىنىڭ تومەندەۋى ءجۇرىپ جاتقانى جاسىرىن ەمەس. مۇنىڭ بارلىعى وسىنداي شەشىمدەر سالدارىنان باقىلاۋدىڭ تومەندەۋىنەن بولىپ وتىر.

اشم جەر قاتىناستارىنداعى اشىقتىققا سابوتاج جاساپ وتىرعانى ايدان انىق. كوسمومونيتورينگكە كەدەرگى جاسادى، ەندى قوعام نازارىنان جەردىڭ ساپالىق جاعدايىن جاسىرماق. بۇل جەردە مۇددەلەر قاقتىعىسى انىق كورىنىپ وتىر. اشم فەرمەرلەرگە سۋبسيديا بەرەدى (ارينە، ەشقاندا «وتكاتسىز»)، ءسويتىپ وتىرىپ فەرمەرلەردىڭ جەرگە قاتىستى جۇمىسىن ءتيىستى دەڭگەيدە باقىلاي المايدى.

بىزگە جەر قاتىناستارىن باسقارۋ جونىندەگى تىكەلەي پرەزيدەنتكە باعىناتىن، فەرمەرلەرمەن اقشاعا قاتىستى قاتىناسى جوق جەكە اگەنتتىك كەرەك. جەر – مەملەكەتتىڭ نەگىزى، مۇندا تولىق ءتارتىپ پەن اشىقتىق بولۋى كەرەك.

P.S. ق ر ەكولوگيا، گەولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار مينيسترلىگى دە وسى ناقتى ماسەلەگە نازار اۋدارادى دەپ ۇمىتتەنەمىن.

مۇحتار تايجاننىڭ جازباسى