اقش-قا قازاقستاننان يمپورتتالاتىن 12 ءىرى تاۋار پوزيسياسىنىڭ ۇشەۋى جاڭا باج سالىعىنا ىلىنەتىنگە ۇقسايدى. بۇل تۋرالى يمپورتتىق جانە ەكسپورتتىق وپەراسيالار تۋرالى اقپارات تاراتۋشى Tradereport.Kz ارناسى جازادى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
قوسىمشا باج سالىعىنا ءىلىنۋى ىقتيمال ءۇش كومپانيا تۋرالى نە بەلگىلى
باسىلىمنىڭ مالىمەتىنشە، اقش-تىڭ قازاقستانعا ەنگىزگەن 27%-دىق باج سالىعىنا تەك ءۇش كومپانياعا اسەر ەتۋى مۇمكىن. ولار:
- اقش-قا فوسفور جەتكىزۋشى "قازفوسفات" ج ش س. رەسەيلىكتەر ەۆگەنيي شاۆەل، ميحايل گەنكين جانە سەرگەي مومسەليدزە كومپانيانىڭ تەڭ قوجايىندارى بولىپ تابىلادى؛
- ERG - فەرروسيليسيي، كومپانيانىڭ 40%-ى ق ر ۇكىمەتىنە تيەسىلى، ماشكيەۆيچ جانە يبراگيموۆتار وتباسىلارىنىڭ ءارقايسىسى 20،7% پايىزدان ۇلەسكە يە، پاتوح شودييەۆتا - 18،6% ۇلەس؛
- Biooperations ج ش س – اگروونىمدەر، قۇرىلتايشىسى - ءاليحان تالعاتبەك.
ساۋدا مينيسترلىگى دە قوسىمشا باجدار بەلگىلى ءبىر تاۋار تۇرلەرىنە ەنگىزىلەتىنىن مالىمدەپ، جوعارىدا كەلتىرىلگەن مالىمەتتى بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە راستايدى:
"بۇل ساناتتاعى تاۋارلاردىڭ ەكسپورت كولەمى بىلتىر 95،2 ملن اقش دوللارى بولدى. ولاردىڭ ىشىندە — فوسفور (2024 جىلى ەكسپورت كولەمى 15،9 ملن اقش دوللارى)، فەرروسيليسيي (12،7 ملن اقش دوللارى)، لينزالار (4،1 ملن اقش دوللارى)، بيداي كلەيكوۆيناسى (4 ملن اقش دوللارى)، اممونيي نيتراتى (2،4 ملن اقش دوللارى). قابىلدانعان تاريفتىك شارالار قازاقستاننىڭ اقش-قا جالپى ەكسپورتىنىڭ تەك 4،8%-ىنا عانا اسەر ەتەدى"، - دەدى مينيسترلىك وكىلدەرى.
دەگەنمەن ۇكىمەت قازاقستانعا قاتىستى قوسىمشا باجداردى قولدانباۋ مۇمكىندىگىن تالقىلاۋ ءۇشىن اقش تاراپىمەن كونسۋلتاسيالار جۇرگىزۋگە نيەتتى.
Apple ونىمدەرىنىڭ قىمباتتايتىنى راس پا؟
ترامپتىڭ ساۋدا تاپشىلىعىنا بايلانىستى ەنگىزگەن 185 ەلگە ەنگىزگەن باج سالىعىن سارالاعان The New York Times مۇنىڭ Apple ونىمدەرىنىڭ قىمباتتاۋىنا اكەلۋى مۇمكىن دەگەن قورىتىندىعا كەلىپتى. ويتكەنى، ەڭ جوعارى تاريفتەر ۆەتنامعا (46%)، قىتايعا (34%) جانە ءۇندىستانعا (26%) ەنگىزىلدى. ياعني، Apple كومپانياسىنىڭ تاۋارلارى قاي ەلدەردە وندىرىلەدى، سول ەلدەردى وتە جوعارى باج سالىعى قامتىعان. وسىعان بايلانىستى، Apple باسقا ەلەكترونيكا ءوندىرۋشى كومپانيالار سياقتى ەندى تاڭداۋ جاساۋى كەرەك بولادى: قوسىمشا شىعىنداردى ءوز بەتىنشە جابۋ، مۇندايدا ول تابىسقا تەرىس اسەر ەتەدى نەمەسە شىعىنداردى تۇتىنۋشىلارعا ارتا وتىرىپ، باعانى كوتەرۋ. كومپانيانىڭ باس ديرەكتورى تيم كۋك ترامپتىڭ ءبىرىنشى پرەزيدەنتتىك مەرزىمىندەگىدەي Apple ءۇشىن جەڭىلدىكتەر قاراستىرۋعا مۇمكىندىك الۋى دا ىقتيمال. ازىرگە، Apple كومپانياسى بۇل جاعدايعا قاتىستى ءالى مالىمدەمە جاساعان جوق.
ماماندار نە دەيدى؟
قارجىگەر مامان ايدارحان قۇسايىنوۆ:
- مۇنداي جاعدايدا سىرتقى ساۋدا قىزمەتى جونىندەگى ارنايى شتاب قۇرعان دۇرىس بولار ەدى دەپ سانايمىن. ويتكەنى، قالاي دەگەنمەن دە ءبىز كۋا بولىپ وتىرعان بۇل جاعداي ساۋدا (سانكسيالىق) سوعىسىنىڭ باسى عانا عوي...
ەكونوميست ەلدار شامسۋتدينوۆ:
- بۇعان دەيىن كوپتەگەن ەل امەريكالىق ەكسپورتقا جوعارى باج سالىعىن سالىپ، ال وزدەرى اقش نارىعىنداعى جەڭىلدىكتەردى ۇتىمدى پايدالانىپ كەلگەن. جاڭا ءتىزىم وسى تەڭسىزدىكتى تەڭەستىرۋگە باعىتتالعان. ەندى ۆاشينگتون تەڭ جاعدايلار مەن اشىقتىقتى تالاپ ەتەتىن بولادى. ح الەۋمەتتىك جەلىسىندە دە تاريفتەردى ەسەپتەۋ ادىستەمەسى دە ساۋدا بالانسىنا ۇقساس ەكەنىن جازىپ جاتىر. سوعان قاراعاندا ترامپتىڭ ەكونوميستەرى كوپ باس قاتىرماعان سەكىلدى. سونداي-اق تىزىمدە رەسەي مەن بەلارۋس جوق، ولارعا نەگە ارتىقشىلىق بەرگەن دەگەن سەكىلدى دابىرا ءسوز بولۋدا. بۇل سانكسياعا قاتىستى، ياعني اراداعى ساۋدا-ساتتىق كەلىسىمدەر بۇعان دەيىن جويىلۋىنا بايلانىستى بولۋى مۇمكىن. قالاي دەگەنمەن دە ترامپتىڭ "ادىلەتتى تاريفتەرى" ەكىجاقتى ساۋدا تاپشىلىعىنا قاتىستى ەسەپتەلگەن، سوندىقتان ول مىنانداي قاتاڭ شارالارعا الىپ كەلۋى دە ىقتيمال: دوللار باعاسىنىڭ ءوسۋى، تاپشىلىقتىڭ كەڭەيۋى جانە عالامدىق سۇرانىستىڭ تومەندەۋى، اسىرەسە سىرتقى ساۋداعا تاۋەلدىلىگى جوعارى ەلدەردە.
ەكونوميست الماس چۋكين
- قازاقستان مەن اقش اراسىنداعى تاۋار اينالىم كولەمى "شامالى". سوندىقتان امەريكالىق قوسىمشا باجداردىڭ قازاقستانعا تىكەلەي اسەرى بولمايدى. ءبىراق بۇل قابىلدانعان شارالار قازاقستانعا جاناما اسەر ەتپەيدى دەگەندى بىلدىرمەيدى. ماسەلەن، قازاقستان شيكىزاتتىڭ الەمدىك نارىعىنا تاۋەلدى، ال ەگەر ترامپتىڭ بەلگىلەگەن جاڭا تاريفتەرى ۇزاق ۋاقىتقا ساقتالسا، ساۋدا اعىندارى مەن كاپيتال قوزعالىسى وزگەرەدى. سالدارىنان بۇل عالامدىق ەكونوميكانىڭ باياۋلاۋىنا اكەلىپ سوعادى، ال ول ءوز كەزەگىندە شيكىزاتقا دەگەن سۇرانىستى تومەندەتۋى مۇمكىن. ەكسپورتتىق ءتۇسىمنىڭ تومەندەۋىنە بايلانىستى قازاقستاندا ۇلتتىق ۆاليۋتاعا قىسىم كۇشەيىپ، بيۋدجەت كىرىستەرىنىڭ تومەندەۋى اۋىر زارداپتارعا سوقتىرۋى مۇمكىن. سونداي-اق بۇعان دەيىن اقش الەمدىك نارىقتاعى ەڭ مىقتى ويىنشى رەتىندە جاھاندىق ساۋدادا، سونىڭ ىشىندە دسۇ-دا جەڭىلدىكتەر جاساپ، ەركىن ساۋدا بارلىعىنا ءتيىمدى دەگەن قاعيدانى ۇستانىپ كەلگەن، ال ءقازىر ناق وسى كوزقاراستار وزگەرۋدە...
