جيىندا ءسوز سويلەگەن ەلشى ابزال ساپاربەك ۇلى بيىل قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىق مەرەيتويى ەكەنىن جانە ەلىمىزدىڭ ەگەمەندىگىن العاش بولىپ مويىنداعان باۋىرلاس تۇركيانىڭ ورنىنىڭ ەرەكشە ەكەنىنە نازار اۋداردى. وسىعان بايلانىستى ەلشى تۇركيادا كوپتەگەن ءىس-شارالاردىڭ وتكىزىلگەنىن ەسكە سالىپ، بۇگىنگى ءىس-شارانىڭ دا تاۋەلسىزدىك مەرەيتويىنا جانە قازاقتىڭ ءبىرتۋار باتىرى ءارى جازۋشىسى باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ رۋحىنا تاعزىم جانە ونىڭ 111 جىلدىعىنا تارتۋ ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
ساپاربەك ۇلى مۇنداي ءىس-شارالاردىڭ مادەنيەت پەن ادەبيەتتى دامىتۋدا ەرەكشە ورىن الاتىنىن جانە ەكى ەل اراسىنداعى باۋىرلاستىقتى ودان ءارى دامىتاتىنىن ايتتى.
مومىش ۇلىنىڭ باتىرلىعىنا، شەبەر قولباسشىلىعىنا توقتالعان ەلشى «مومىش ۇلى كەڭەس وداعى ازاماتى جانە قىزىل ارميا قولباسشىسى. دەگەنمەن دە ول ءومىر بويى ۇلتتىق بولمىسىن ساقتاپ، ۇلتتىق رۋحىن بيىك كوتەرىپ وتكەن ءوز حالقىنىڭ بەل بالاسى. سوندىقتان ول سول كەزەڭدە جاپپاي قولدانىلاتىن –وۆ جۇرناعىن تەگىنە الماي، ۇلى ءسوزىن قولدانىپ، «مومىش ۇلى» تەگىن ماقتانىشپەن الىپ جۇرگەن ناعىز قاھارمان» دەدى.
ەلشىنىڭ سوزىنە قاراعاندا، كوكتۇرىكتەر كەزىندە ەلتەرىس قۇتلىق قاعان مەن بىلگە تۇڭعيىقتىڭ ۇلتتىق رۋحتى كوتەرگەنىندەي، قازاق زيالىلارىنىڭ دا ۇلتتىق رۋحتى كوتەرۋگە قىزمەت ەتكەنىن جانە مومىش ۇلىنىڭ وسى قالامگەرلەردىڭ الدىڭعى قاتارىندا بولعانىن اتاپ ءوتتى.
ءىس-شارادا ءسوز ويلەگەن اتالعان شىعارمانىڭ اۆتورى بەلگىلى عالىم، تۇرىك ءتىلى مەن ادەبيەتىنىڭ وقىتۋشىسى جانە اۋدارماشى اشۋر وزدەمىر تۇركىستاننىڭ جۇرەگى بولىپ تابىلاتىن قازاقستان مەملەكەتىنىڭ تاريحىنا، ونىڭ مادەنيەتى مەن ادەبيەتىنە توقتالىپ ءوتىپ، ءال-فارابي، احمەت ياسساۋي، اباي، بالاساعۇن سياقتى ۇلى دانالاردىڭ مەكەنىندە دۇنيەگە كەلگەن باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ كىم بولعانى، ونىڭ ءومىرى، سوعىس كەزىندەگى باستان كەشىرگەن وقيعالارى مەن سوعىستان كەيىنگى جازۋشى رەتىندەگى ءومىرى تۋرالى كەڭىنەن باياندادى.
ەسكە سالا كەتسەك، اشۋر وزدەمىردىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى جانە مادەنيەتىنە بايلانىستى ماقالالارى عىلىمي جۋرنالدار مەن باسپا ءسوز بەتتەرىندە جاريالانىپ تۇرادى. سونىمەن قاتار، وزدەمىردىڭ اباي قۇنانباي ۇلى، ءاليحان بوكەيحانوۆ، تۇرار رىسقۇلوۆ، شەرحان مۇرتازا سياقتى بەلگىلى جازۋشىلاردىڭ شىعارمالارى تۋرالى زەرتەپ جۇرگەن عالىم جانە بەلگىلى قازاق جازۋشىلارى مەن اقىندارى ا.قۇنانباي ۇلى، ا.بوكەي، م.دۋلاتوۆ، س.كوبەي ۇلى، س.تورايعىروۆ، ءا.كەكىلبايەۆ، ش.مۇرتازا جانە ت.ب شىعارمالارىن تۇرىك تىلىنە اۋدارىپ، تۇرىك وقىرماندارىنا قازاقتىڭ اقىن-جازۋشىلارىن تانىتىپ جۇرگەن اۋدارماشى ەكەنىن اتاپ ءوتۋ كەرەك.
ءىس-شارا بارىسىندا ب.مومىش ۇلىنىڭ ءوز داۋسىمەن تۇسىرىلگەن قىسقاشا دەرەكتى فيلم كورسەتىلدى. جينالعان قاۋىم بۇل فيلمنەن تەرەڭ اسەر الىپ، مومىشۇلىن ودان ءارى تاني ءتۇستى.
جيىندا انكاراداعى ءبىلىم الىپ جۇرگەن دوكتورانت عاينوللا الماتوۆتىڭ ورىنداۋىندا قازاقتىڭ كۇيى ورىندالدى.
ءىس-شارا سوڭىندا ەلشى ابزال ساپاربەك ۇلى تۇركيادا قازاقتىڭ مادەنيەتى مەن ءسالت-داستۇرىن تانىتۋدا ەرەن ەڭبەك ءسىڭىرىپ جۇرگەن مالاتيا قالالىق اكىمشىلىگىنىڭ كەڭەسشىسى حاميت ءوزپولات پەن اقىن، جازۋشى İLESAM باسقارماسىنىڭ مۇشەسى يلتەر ەشيلايدى «قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنا 25 جىل مەرەكەلىك مەدالدارىمەن» ماراپاتتادى. سونىمەن قاتار، ەلشى «تۇركىستاننىڭ وت بالاسى باۋىرجان مومىش ۇلى» كىتابىنىڭ اۆتورى اشۋر وزدەمىرگە «قازاقستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي باسىلعان كۇمىس ەستەلىك مونەتانى» سىيعا تارتتى.
جيىن بارىسىندا ءسوز العان اقىن، جازۋشى İLESAM باسقارماسىنىڭ مۇشەسى يلتەر ەشيلاي قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى، تۇركى كەڭەسىنىڭ قۇرمەتتى ءتوراعاسى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆقا جانە قازاقستاننىڭ مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆقا تۇركى الەمى اتىنان جۇرەك جاردى العىسىن ءبىلدىردى. «قازاقستان مەن تۇركيانىڭ دوستىعى ماڭگى جاساي بەرسىن!» دەپ ءسوزىن اياقتادى.
جيىن جازۋشى، اۋدارماشى اشۋر وزدەميردىڭ وقىرماندارى ءۇشىن كىتاپتارىنا قولتاڭبا قويۋ راسىمىمەن اياقتالدى.
اشۋر وزدەمىردىڭ «تۇركىستاننىڭ وت بالاسى باۋىرجان مومىش ۇلى» اتتى كىتاپ ءۇش بولىمنەن جانە سوڭعى سوزدەن تۇرادى. ءبىرىنشى بولىمدە باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ وتباسى، بالالىق شاعى، مەكتەپ شاعى مەن اسكەرلىك ءومىرى، اسكەر سوڭىنداعى ءومىرى، بويىنداعى ادامي قاسيەتتەرى تۋرالى باياندالادى.
ەكىنشى بولىمدە باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ تۇيگەن وي-پىكىرلەرى، قازاق ادەبيەتى تۋرالى كوزقاراستارى جانە ادەبي اۋدارمالار مەن تىلگە جانە قازاق تاريحىنا، وتانسۇيگىشتىك جانە ۇلتجاندىلىق، انا مەن وتباسى تۋرالى وي-پىكىرلەرى ايتىلادى. سونىمەن قاتار، بۇل بولىمدە كوممۋنيستىك پارتيا، كوممۋنيزم، لەنين مەن ستالين، كەڭەس وداعى تۋرالى باتىردىڭ وي-پىكىرلەرىنە ورىن بەرىلگەن.
ءۇشىنشى بولىمدە ءومىرىنىڭ ادەبيەتكە بايلانىستى كوزقاراستارى، جازعان شىعارمالارى، اسكەري شىعارمالار، ولەڭدەرى، ماقال-ماتەلدەر، جازعان حاتتىر، ماقالالارى مەن گازەتكە شىققان ماقاقالارى، اسكەري ەستەلىكتەرى، ساياحاتتارى، رومان، وقيعالار، اڭگىمەلەرى باياندالادى.
