– اباي تۋرالى تەليەۆيزيالىق جانە كينو ونىمدەر از ءتۇسىرىلىپ جاتقان جوق. كوپ دۇنيە جارىققا شىقتى. بۇل ءفيلمنىڭ ولاردان ەرەكشەلىگى بار ما؟
– ءبىز اقىن ءومىرىنىڭ ءبىر كەزەڭىنە عانا توقتالدىق. 1904 جىلى بالاشاقپاق جايلاۋىنان ابايدىڭ سۇيەگى قايتتى. ءۋاسيلا ماعاۋيا قىزىنىڭ ايتۋىنشا، حاكىمنىڭ دەمى بالاشاقپاقتاعى قىرىقوشاق دەگەن جەردە ۇزىلگەن. وسى قىرىقوشاقتا بولعان قايعىلى وقيعاعا دەيىنگى اقىننىڭ قىرىق كۇنى فيلمدە قامتىلعان.
ابايدىڭ دانىشپان ەكەنىن ءبارىمىز بىلەمىز دە، قاراپايىم ادام ەكەنىن قاپەرگە الا بەرمەيتىن سياقتىمىز. ومىرىندە جاسىپ كورمەگەن، عاجايىپ قايرات، كەمەل اقىل يەسى وسپان، ءابىش قايتىس بولعاندا قاتتى كۇيزەلدى. ءبىراق، ماعاۋيا ءتىرى بولاتىن. بار سۇيەنىشى، ءۇمىت ارتقانى قاسىندا بولدى. الايدا، جاسىنان جابىسقان دەرت اقىرى ماعاشتى دا الىپ تىنادى. بۇل قازا اباي ومىرىندەگى ەڭ اۋىر سوققى بولدى. فيلم وسى ماعاۋيا قازاسىمەن باستالادى.
اباي قازاقتىڭ رۋحاني اكەسى دارەجەسىنە كوتەرىلگەنىمەن ءوزىمىز سياقتى ەت پەن سۇيەكتەن جارالعان ادام. اكەلىك ۋايىم-قايعىسى مەن قۇنانباي اۋلەتىندەگى ورنى بايان ەتىلەدى. كورەرمەن قاۋىم اقىن بەينەسىن جاڭا قىرىنان كورىپ، ءومىرىنىڭ سوڭعى كۇندەرىندەگى رۋحاني ءحالىن تاني تۇسەدى دەپ ءۇمىت ەتەمىز.
– "حابار" ارناسىنىڭ جاڭا تەليەۆيزيالىق ماۋسىمىنىڭ ماڭىزدى جوبالارىنىڭ ءبىرى بولعالى تۇرعان بۇل دەرەكتى ءفيلمنىڭ كەيىپكەرلەرى كىمدەر؟ قاي جەردە ءتۇسىرىلدى؟
– ءبىزدىڭ كەيىپكەرلەرىمىز – اباي تۋرالى ءسوز بولسا، گازەتتەن، ەفيردەن سويلەيتىن سپيكەرلەر ەمەس. ولار اباي اۋىلىندا تۋعان، اقىن ءومىرىنىڭ شەجىرەلى قاتپارلارىنان حابارى بار ادامدار. شۇبارتاۋدا تۇراتىن ناستىلەك سامەنبەت ۇلى – ابايدىڭ اقىن، ءانشى شاكىرتى كەرەي ءۋايىستىڭ تۋعان جيەنى. ونىڭ ابايتانۋعا قوسقان ۇلەسى جايلى اتاقتى عالىم قايىم مۇحامەدحانوۆ جازعان. اباي قايتىس بولاردا اۋرىپ جاتقاندا شۇبارتاۋلىق بىر-ەكى كىسى ارنايى بارعان. ولار جاي عانا بارماعان. اقىن ومىرىنە اراشا تۇسپەك بولدى. ولار – ادام دارىگەرى بوجەي مىڭعات ۇلى مەن باقسى شوقباتار. شۇبارتاۋلىق شەجىرەشى سول اڭگىمەلەردى ايتادى.
تاعى ءبىر كەيىپكەرىمىز – ماناتاي بالتاقاي ۇلى. توقسانعا تاياپ قالعان ماناتاي اقساقال ىرعىزباي تۇقىمى. وسكەنباي ءبيدىڭ تۋعان باۋىرى مىرزاتايدان تاراعان ۇرپاق. م. اۋەزوۆتىڭ دوسى بالتاقاي تولعامبايەۆتىڭ ۇلى. اكەسىنەن ەستىگەن اڭگىمەلەرى بار. ءارى اۋلەتتىڭ دە سىرىنا قانىق.
وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر «انادان تورتەۋمىز» دەيتىن ابايدىڭ وزىنەن كەيىنگى ىنىلەرى ىسقاق پەن وسپان 1901 جانە 1891 جىلدارى دۇنيەدەن وتەدى. اقىن ءحال ۇستىندە جاتقاندا اعاسى تاڭىربەردى عانا بولدى. مۇحتار اۋەزوۆ «اباي جولى» رومانىندا اعا مەن ءىنى اراسىنداعى رۋحاني الشاقتىقتى جازعان. ءبىراق ءومىر ساپارىنىڭ سوڭىندا ءبىر انا، ءبىر اكەدەن تۋعان اعايىندىلاردىڭ بىتىسپەي كەتۋى مۇمكىن بە؟ ولاردىڭ ءحالى، سوڭعى سوزدەرى قانداي بولدى؟ وسى سۇراقتاردىڭ جاۋابىن تاڭىربەردى قۇنانباي ۇلىنىڭ تىكەلەي ۇرپاعى قاراۋىلدىق قۇسمان بەرلەشوۆ اعامىزدان سۇرادىق.
ءتۇسىرىلىم اباي وبلىسىنىڭ بۇرىنعى شۇبارتاۋ اۋدانى مەن اباي اۋدانى جانە سەمەي قالاسىندا بولدى.
– فيلمدە بۇرىن كەزدەسپەگەن تىڭ دەرەك، مالىمەتتەر ايتىلا ما؟
– ۇمىتىلعان ەسكىنىڭ ءبارى جاڭا دەگەن ءسوز بار. ءبىز «ابايدىڭ سوڭعى كۇندەرىن» ءتۇسىرۋ كەزىندە بايتورى ۇلى بالعابايدىڭ ەستەلىگىن قايتا جاڭعىرتتىق. شىڭعىستاۋ ەلىنىڭ ازاماتى بالعاباي - ابايدىڭ دەنەسىن جيدەبايعا دەيىن كوتەرىپ بارعان ادامداردىڭ ءبىرى. ءتىپتى، ءقابىرىن دە قازىسقان. اقىننىڭ ءقابىرىن لاقاتتاعان تاعى ءبىر ادام - رۋى انەت، كۇجكەڭ ۇلى كەڭەسباي دەگەن كىسى بولىپتى.
– ۇلى ويشىلدىڭ اقىرعى كۇندەرى تۋرالى دۇنيەنى تۇسىرگەن شىعارماشىلىق توپ جايىندا بىلگىمىز كەلەدى.
– بۇل ءفيلمدى ازىرلەۋگە ات سالىسقان ازاماتتاردىڭ بارلىعىنىڭ ادەبيەتكە قاتىسى بار. سەناريي اۆتورى باعاشار تۇرسىنباي ۇلى اباي اينالاسىن زەرتتەپ جۇرگەن سىنشى، م. اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى. «ءتىل مەن جۇرەك»، «ءسوزدىڭ جولى» سىن كىتاپتارىنىڭ اۆتورى.
رەجيسسەر – بەكزات سماديار. بەكزاتتىڭ العاشقى ماماندىعى فيلولوگ. ءال-فارابي اتىنداعى قۇۋ اياقتاعان. قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى. ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىندا كينو رەجيسسەر ماماندىعى بويىنشا ءبىلىمىن جەتىلدىرگەن. "اداسقاق" كوركەم ءفيلمىنىڭ رەداكتورى، "ۇلى دالانىڭ الىپ جىرشىسى" دەرەكتى ءفيلمىنىڭ رەجيسسەرى.
وپەراتور – ەرزات ءۋالي. ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىندا كينو جانە تەليەۆيزيا
رەجيسسەرى ماماندىعى بويىنشا ءبىلىم العان. “قازاقستان” ارناسىنىڭ تاپسىرىسىمەن “ورالۋ” تەلەسەريالىندا رەجيسسەردىڭ كومەكشىسى جانە ەكىنشى رولدەگى اكتور. «جامبىل جابايەۆ» دەرەكتى ءفيلمىنىڭ قويۋشى وپەراتورى بولعان.
پروديۋسەرىمىز – بەلگىلى ايتىسكەر اقىن، حالىقارالىق «الاش» سىيلىعىنىڭ يەگەرى سەرىك قالييەۆ اعامىز.
– اڭگىمەڭىزگە كوپ راحمەت. ىستەرىڭىزگە تابىس تىلەيمىز!
